گنجور

النوبة الاولى

قوله تعالی: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ بنام خداوند فراخ بخشایش مهربان.

وَ النَّازِعاتِ غَرْقاً (۱) سوگند است بستارگان شتابان و هموار روان تا آن گه که در چشمه مغرب فرو شوند.

وَ النَّاشِطاتِ نَشْطاً (۲) بستارگان که از مشرق در میگیرند و میروند تا بمغرب رسند.

وَ السَّابِحاتِ سَبْحاً (۳) و بستارگان روان که در فلک در موج اشناو میکنند.

فَالسَّابِقاتِ سَبْقاً (۴) و بستارگان که در رفتن بر یکدیگر پیشی می‌کنند.

یَوْمَ تَرْجُفُ الرَّاجِفَةُ (۶) آن روز که بجنبد زمین جنبیدنی.

فَالْمُدَبِّراتِ أَمْراً (۵) بفرشتگان که بفرمان کارها میسازند و باز می‌اندازند.

تَتْبَعُهَا الرَّادِفَةُ (۷) و بر پی آن ایستد پسینه آمدنی.

قُلُوبٌ یَوْمَئِذٍ واجِفَةٌ (۸) دلهای است آن روز ترسنده و لرزنده.

أَبْصارُها خاشِعَةٌ (۹) چشمهای ایشان فروشده خواری در آن پیدا، و فرو شکسته از بیم در دیده نگران.

یَقُولُونَ میگویند: أَ إِنَّا لَمَرْدُودُونَ فِی الْحافِرَةِ (۱۰) باش ما را با همان زندگانی خواهند برد که نخست داشتیم.

أَ إِذا کُنَّا عِظاماً نَخِرَةً (۱۱) باش ما را در گور کنند، با زندگانی خواهند برد آن گه که استخوان گردیم ریزیده.

قالُوا تِلْکَ إِذاً کَرَّةٌ خاسِرَةٌ (۱۲) چنین میگویند که: پس آن بازگشتی بس با زیان کاری است و باید آمد.

فَإِنَّما هِیَ زَجْرَةٌ واحِدَةٌ (۱۳) اکنون پس چنین است یک آواز است.

فَإِذا هُمْ بِالسَّاهِرَةِ (۱۴) که ایشان را بآن آواز با هامون رستاخیز رانند.

هَلْ أَتاکَ حَدِیثُ مُوسی‌ (۱۵) آمد بتو و رسید قصّه موسی بتو؟

إِذْ ناداهُ رَبُّهُ آن گه که خواند خداوند او او را بِالْوادِ الْمُقَدَّسِ بآن وادی پاک کرده و بآفرین طُویً (۱۶) نام او طوی.

اذْهَبْ إِلی‌ فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغی‌ (۱۷) شو به فرعون شو که او سر کشید نهمار.

فَقُلْ گوی او را هَلْ لَکَ إِلی‌ أَنْ تَزَکَّی (۱۸) اوفتدت که پاک و هنری شوی، ؟

وَ أَهْدِیَکَ إِلی‌ رَبِّکَ فَتَخْشی‌ (۱۹) و راه نمایم ترا باللّه تا بشناسی و او را بدانی و از او بترسی.

فَأَراهُ الْآیَةَ الْکُبْری‌ (۲۰) باو نمود آن نشان مهین.

ثُمَّ أَدْبَرَ یَسْعی‌ (۲۲) پس آن گه برگشت بنهیب پیش باز.

فَکَذَّبَ وَ عَصی‌ (۲۱) دروغ زن گرفت و سر کشید.

فَحَشَرَ فَنادی‌ (۲۳) سپاه جادوان گرد کرد و آواز داد.

فَقالَ أَنَا رَبُّکُمُ الْأَعْلی‌ (۲۴) و گفت: منم خداوند برترین شما.

فَأَخَذَهُ اللَّهُ نَکالَ الْآخِرَةِ وَ الْأُولی‌ (۲۵) بگرفت اللَّه او را بعقوبت سخن پسین و سخن پیشین.

إِنَّ فِی ذلِکَ لَعِبْرَةً لِمَنْ یَخْشی‌ (۲۶) درین پندی و فرا پوشیده دیدنی است او را که صواب شناسد و ترسد.

أَ أَنْتُمْ أَشَدُّ خَلْقاً أَمِ السَّماءُ شما سخت ترید و دشوارتر در علم شما بر آفریدگار ، در آفرینش یا آسمان؟ بَناها (۲۷) آفریدگار آن را برافراشت و بی ستون برداشت.

رَفَعَ سَمْکَها کاز آن بالا داد. فَسَوَّاها (۲۸) و آن را راست کرد و راغ.

وَ أَغْطَشَ لَیْلَها و تاریک کرد شب آن. وَ أَخْرَجَ ضُحاها (۲۹) و بیرون آورد روز آن.

وَ الْأَرْضَ بَعْدَ ذلِکَ دَحاها (۳۰) و زمین را پس آن پهن باز کشید.

أَخْرَجَ مِنْها بیرون آورد از زمین ماءَها وَ مَرْعاها آب آن و گیازار و چراگاه آن.

وَ الْجِبالَ أَرْساها (۳۲) و کوه‌ها را بر زمین فرو گذاشت و زمین را بآن بر جای بداشت.

مَتاعاً لَکُمْ وَ لِأَنْعامِکُمْ (۳۳) نیکوداری شما را و چهارپایان شما را.

فَإِذا جاءَتِ الطَّامَّةُ الْکُبْری‌ (۳۴) آن روز که داهیه مهین بیفتد.

یَوْمَ یَتَذَکَّرُ الْإِنْسانُ ما سَعی‌ (۳۵) آن روز که مردم را یاد آید هر چه در دنیا کرد.

وَ بُرِّزَتِ الْجَحِیمُ لِمَنْ یَری‌ (۳۶) و بهامون آرند دوزخ نگرنده را.

فَأَمَّا مَنْ طَغی‌ (۳۷) امّا آن کس که سر کشید و ناپاکی کرد.

وَ آثَرَ الْحَیاةَ الدُّنْیا (۳۸) و این جهان را گزید و این را بجای آن دیگر بپسندید.

فَإِنَّ الْجَحِیمَ هِیَ الْمَأْوی‌ (۳۹) آتش او را جایگاه است و باز گشتن گاه.

وَ أَمَّا مَنْ خافَ مَقامَ رَبِّهِ و امّا او که از ایستادن گاه پیش خدای خویش بترسید وَ نَهَی النَّفْسَ عَنِ الْهَوی‌ (۴۰) و خویشتن را از بایست نبایستی باز زد.

فَإِنَّ الْجَنَّةَ هِیَ الْمَأْوی‌ (۴۱) بهشت او را جایگاه است و باز گشتن گاه.

یَسْئَلُونَکَ عَنِ السَّاعَةِ می‌پرسند ترا از رستاخیز. أَیَّانَ مُرْساها (۴۲) که کی است هنگام پیدا کرد آن و آوردن آن؟

فِیمَ أَنْتَ مِنْ ذِکْراها (۴۳) تو در چه‌ای از یاد آن و که‌ای تو بدانش هنگام آن؟

إِلی‌ رَبِّکَ مُنْتَهاها (۴۴) باز گشت و سرانجام دانستن هنگام رستاخیز با خدای تو است.

إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرُ مَنْ یَخْشاها (۴۵) تو ترساننده و آگاه کننده او ای که بآن گرویده است و از آن می‌ترسد.

کَأَنَّهُمْ یَوْمَ یَرَوْنَها گویی ایشان آن روز که رستاخیز بینند و کار آن، لَمْ یَلْبَثُوا إِلَّا عَشِیَّةً أَوْ ضُحاها (۴۶) در دنیا نبودند و درنگ نکردند مگر شبانگاهی.

اطلاعات

منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

قوله تعالی: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ بنام خداوند فراخ بخشایش مهربان.
هوش مصنوعی: بنام خداوندی که بسیار بخشنده و مهربان است.
وَ النَّازِعاتِ غَرْقاً (۱) سوگند است بستارگان شتابان و هموار روان تا آن گه که در چشمه مغرب فرو شوند.
هوش مصنوعی: این آیات به ستاره‌های سریع و پرشتاب اشاره دارند که به یکباره به سمت مغرب فرو می‌روند.
وَ النَّاشِطاتِ نَشْطاً (۲) بستارگان که از مشرق در میگیرند و میروند تا بمغرب رسند.
هوش مصنوعی: و ستاره‌هایی که از سمت شرق بلند می‌شوند و به سمت غرب حرکت می‌کنند.
وَ السَّابِحاتِ سَبْحاً (۳) و بستارگان روان که در فلک در موج اشناو میکنند.
هوش مصنوعی: و ستاره‌هایی که با نرمی در آسمان حرکت می‌کنند و در مسیر خود به آرامی شنا می‌زنند.
فَالسَّابِقاتِ سَبْقاً (۴) و بستارگان که در رفتن بر یکدیگر پیشی می‌کنند.
هوش مصنوعی: پس آنهایی که پیشی می‌گیرند در رفتن بر یکدیگر، گام‌های بلندی برمی‌دارند.
یَوْمَ تَرْجُفُ الرَّاجِفَةُ (۶) آن روز که بجنبد زمین جنبیدنی.
هوش مصنوعی: روزی که زمین به شدت می‌لرزد.
فَالْمُدَبِّراتِ أَمْراً (۵) بفرشتگان که بفرمان کارها میسازند و باز می‌اندازند.
هوش مصنوعی: فرشتگانی که وظیفه دارند امور را تدبیر کنند و آن‌ها را مدیریت و اجرا نمایند.
تَتْبَعُهَا الرَّادِفَةُ (۷) و بر پی آن ایستد پسینه آمدنی.
هوش مصنوعی: از آن پس، پی آن می‌آید و پشت سرش قرار می‌گیرد.
قُلُوبٌ یَوْمَئِذٍ واجِفَةٌ (۸) دلهای است آن روز ترسنده و لرزنده.
هوش مصنوعی: دل‌ها در آن روز، دچار ترس و لرزش خواهند بود.
أَبْصارُها خاشِعَةٌ (۹) چشمهای ایشان فروشده خواری در آن پیدا، و فرو شکسته از بیم در دیده نگران.
هوش مصنوعی: چشم‌های آن‌ها خاشع و نگران است و در آن، نشانه‌های فروتنی و ترس آشکار دیده می‌شود.
یَقُولُونَ میگویند: أَ إِنَّا لَمَرْدُودُونَ فِی الْحافِرَةِ (۱۰) باش ما را با همان زندگانی خواهند برد که نخست داشتیم.
هوش مصنوعی: آن‌ها می‌گویند: آیا ما دوباره به زندگی قبلی خود باز خواهیم گشت؟
أَ إِذا کُنَّا عِظاماً نَخِرَةً (۱۱) باش ما را در گور کنند، با زندگانی خواهند برد آن گه که استخوان گردیم ریزیده.
هوش مصنوعی: آیا وقتی که ما به استخوان‌های پوسیده تبدیل شویم، در گور دفن‌مان می‌کنند و آن زمان با زندگی ادامه خواهند داد، حتی وقتی که استخوان‌هایمان خرد شود؟
قالُوا تِلْکَ إِذاً کَرَّةٌ خاسِرَةٌ (۱۲) چنین میگویند که: پس آن بازگشتی بس با زیان کاری است و باید آمد.
هوش مصنوعی: آنها می‌گویند: این یک بازگشت کاملا نادرست و زیان‌آور است.
فَإِنَّما هِیَ زَجْرَةٌ واحِدَةٌ (۱۳) اکنون پس چنین است یک آواز است.
هوش مصنوعی: این عبارت به معنای این است که تنها یک فریاد یا ندا وجود دارد که همه چیز را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
فَإِذا هُمْ بِالسَّاهِرَةِ (۱۴) که ایشان را بآن آواز با هامون رستاخیز رانند.
هوش مصنوعی: پس هنگامی که آن‌ها در زمین وسیعی جمع شوند.
هَلْ أَتاکَ حَدِیثُ مُوسی‌ (۱۵) آمد بتو و رسید قصّه موسی بتو؟
هوش مصنوعی: آیا خبر داستان موسی به تو رسید؟
إِذْ ناداهُ رَبُّهُ آن گه که خواند خداوند او او را بِالْوادِ الْمُقَدَّسِ بآن وادی پاک کرده و بآفرین طُویً (۱۶) نام او طوی.
هوش مصنوعی: زمانی که خداوند او را در آن وادی مقدس فرامی‌خواند، نام آن وادی طوی است.
اذْهَبْ إِلی‌ فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغی‌ (۱۷) شو به فرعون شو که او سر کشید نهمار.
هوش مصنوعی: به فرعون برو که او نافرمانی کرده است.
فَقُلْ گوی او را هَلْ لَکَ إِلی‌ أَنْ تَزَکَّی (۱۸) اوفتدت که پاک و هنری شوی، ؟
هوش مصنوعی: پس بگو: آیا تمایل داری که پاک‌تر شوی؟
وَ أَهْدِیَکَ إِلی‌ رَبِّکَ فَتَخْشی‌ (۱۹) و راه نمایم ترا باللّه تا بشناسی و او را بدانی و از او بترسی.
هوش مصنوعی: و تو را به سوی پروردگارت هدایت می‌کنم تا او را بشناسی و از او بترسی.
فَأَراهُ الْآیَةَ الْکُبْری‌ (۲۰) باو نمود آن نشان مهین.
هوش مصنوعی: پس او آن نشانه بزرگ را به او نشان داد.
ثُمَّ أَدْبَرَ یَسْعی‌ (۲۲) پس آن گه برگشت بنهیب پیش باز.
هوش مصنوعی: سپس او به عقب برگشت و تلاش کرد.
فَکَذَّبَ وَ عَصی‌ (۲۱) دروغ زن گرفت و سر کشید.
هوش مصنوعی: او دروغ را رد کرد و نافرمانی نمود.
فَحَشَرَ فَنادی‌ (۲۳) سپاه جادوان گرد کرد و آواز داد.
هوش مصنوعی: سپه‌ جادوگران را جمع کرد و صدا زد.
فَقالَ أَنَا رَبُّکُمُ الْأَعْلی‌ (۲۴) و گفت: منم خداوند برترین شما.
هوش مصنوعی: او گفت: من پروردگار برتر شما هستم.
فَأَخَذَهُ اللَّهُ نَکالَ الْآخِرَةِ وَ الْأُولی‌ (۲۵) بگرفت اللَّه او را بعقوبت سخن پسین و سخن پیشین.
هوش مصنوعی: خداوند او را به خاطر اعمالش به عذاب دنیا و آخرت گرفتار کرد.
إِنَّ فِی ذلِکَ لَعِبْرَةً لِمَنْ یَخْشی‌ (۲۶) درین پندی و فرا پوشیده دیدنی است او را که صواب شناسد و ترسد.
هوش مصنوعی: در این موضوع پند و عبرتی است برای کسانی که حق را می‌شناسند و از آن می‌ترسند.
أَ أَنْتُمْ أَشَدُّ خَلْقاً أَمِ السَّماءُ شما سخت ترید و دشوارتر در علم شما بر آفریدگار ، در آفرینش یا آسمان؟ بَناها (۲۷) آفریدگار آن را برافراشت و بی ستون برداشت.
هوش مصنوعی: آیا شما در آفریده شدن سخت‌تر و دشوارتر هستید یا آسمان؟ خداوند آسمان را به خوبی ساخته و بدون ستونی آن را بالا برده است.
رَفَعَ سَمْکَها کاز آن بالا داد. فَسَوَّاها (۲۸) و آن را راست کرد و راغ.
هوش مصنوعی: او ارتفاع آن را بالا برد و آن را صاف کرد.
وَ أَغْطَشَ لَیْلَها و تاریک کرد شب آن. وَ أَخْرَجَ ضُحاها (۲۹) و بیرون آورد روز آن.
هوش مصنوعی: و شبش را تاریک کرد و روزش را آشکار ساخت.
وَ الْأَرْضَ بَعْدَ ذلِکَ دَحاها (۳۰) و زمین را پس آن پهن باز کشید.
هوش مصنوعی: سپس زمین را گسترانید.
أَخْرَجَ مِنْها بیرون آورد از زمین ماءَها وَ مَرْعاها آب آن و گیازار و چراگاه آن.
هوش مصنوعی: آب و چراگاه‌های آن را از زمین بیرون آورد.
وَ الْجِبالَ أَرْساها (۳۲) و کوه‌ها را بر زمین فرو گذاشت و زمین را بآن بر جای بداشت.
هوش مصنوعی: کوه‌ها را بر روی زمین قرار داد و با آنها زمین را مستحکم ساخت.
مَتاعاً لَکُمْ وَ لِأَنْعامِکُمْ (۳۳) نیکوداری شما را و چهارپایان شما را.
هوش مصنوعی: خداوند نعمت‌ها و برکات خود را برای شما و دام‌هایتان قرار داده است.
فَإِذا جاءَتِ الطَّامَّةُ الْکُبْری‌ (۳۴) آن روز که داهیه مهین بیفتد.
هوش مصنوعی: روز بزرگ calamity زمانی است که فاجعه‌ای بزرگ رخ خواهد داد.
یَوْمَ یَتَذَکَّرُ الْإِنْسانُ ما سَعی‌ (۳۵) آن روز که مردم را یاد آید هر چه در دنیا کرد.
هوش مصنوعی: روزی خواهد آمد که انسان به یاد می‌آورد تمام کارهایی را که در دنیا انجام داده است.
وَ بُرِّزَتِ الْجَحِیمُ لِمَنْ یَری‌ (۳۶) و بهامون آرند دوزخ نگرنده را.
هوش مصنوعی: و دوزخ برای کسی که می‌بیند، آشکار شود.
فَأَمَّا مَنْ طَغی‌ (۳۷) امّا آن کس که سر کشید و ناپاکی کرد.
هوش مصنوعی: اما آن کس که سر به طغیان و نافرمانی برد.
وَ آثَرَ الْحَیاةَ الدُّنْیا (۳۸) و این جهان را گزید و این را بجای آن دیگر بپسندید.
هوش مصنوعی: و او زندگی دنیوی را برگزید و این را به جای آنچه که هست، انتخاب کرد.
فَإِنَّ الْجَحِیمَ هِیَ الْمَأْوی‌ (۳۹) آتش او را جایگاه است و باز گشتن گاه.
هوش مصنوعی: در حقیقت، جهنم جایی است برای فرود آمدن و بازگشتن.
وَ أَمَّا مَنْ خافَ مَقامَ رَبِّهِ و امّا او که از ایستادن گاه پیش خدای خویش بترسید وَ نَهَی النَّفْسَ عَنِ الْهَوی‌ (۴۰) و خویشتن را از بایست نبایستی باز زد.
هوش مصنوعی: اما کسی که از ایستادن در مقابل پروردگارش می‌ترسد و نفس خود را از پیروی از هوای نفس باز می‌دارد، بر خود سخت می‌گیرد.
فَإِنَّ الْجَنَّةَ هِیَ الْمَأْوی‌ (۴۱) بهشت او را جایگاه است و باز گشتن گاه.
هوش مصنوعی: بهشت مکان امنی است و محلی برای بازگشت.
یَسْئَلُونَکَ عَنِ السَّاعَةِ می‌پرسند ترا از رستاخیز. أَیَّانَ مُرْساها (۴۲) که کی است هنگام پیدا کرد آن و آوردن آن؟
هوش مصنوعی: آن‌ها از تو درباره قیامت می‌پرسند که وقوع آن چه زمانی خواهد بود؟
فِیمَ أَنْتَ مِنْ ذِکْراها (۴۳) تو در چه‌ای از یاد آن و که‌ای تو بدانش هنگام آن؟
هوش مصنوعی: تو در چه مقامی از یاد آن هستی و در چه جایگاهی از دانایی درباره آن قرار داری؟
إِلی‌ رَبِّکَ مُنْتَهاها (۴۴) باز گشت و سرانجام دانستن هنگام رستاخیز با خدای تو است.
هوش مصنوعی: بازگشت و سرانجام دانستن در روز قیامت به سوی خدایت است.
إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرُ مَنْ یَخْشاها (۴۵) تو ترساننده و آگاه کننده او ای که بآن گرویده است و از آن می‌ترسد.
هوش مصنوعی: تو فقط می‌توانی هشدار دهی به کسانی که از آن می‌ترسند و به آن ایمان دارند.
کَأَنَّهُمْ یَوْمَ یَرَوْنَها گویی ایشان آن روز که رستاخیز بینند و کار آن، لَمْ یَلْبَثُوا إِلَّا عَشِیَّةً أَوْ ضُحاها (۴۶) در دنیا نبودند و درنگ نکردند مگر شبانگاهی.
هوش مصنوعی: گویی آنها در روز قیامت که آن را می‌بینند، فکر می‌کنند که در دنیا تنها یک شب یا یک صبح به سر برده‌اند و در واقع مدت زیادی را در آنجا نگذرانده‌اند.