قوله تعالی: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ بنام خداوند جهاندار دشمن پرور ببخشایندگی، دوست بخشای بمهربانی.
إِنَّا أَرْسَلْنا نُوحاً إِلی قَوْمِهِ ما فرستادیم نوح را بقوم او أَنْ أَنْذِرْ قَوْمَکَ که آگاه کن و بترسان قوم خویش را مِنْ قَبْلِ أَنْ یَأْتِیَهُمْ عَذابٌ أَلِیمٌ (۱) پیش از آنکه بایشان آید عذابی دردنمای.
قالَ یا قَوْمِ نوح گفت: ای قوم إِنِّی لَکُمْ نَذِیرٌ مُبِینٌ (۲) من شما را آگاه کنندهای ام آشکارا بدرستی.
أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ که اللَّه را پرستی وَ اتَّقُوهُ و از او بپرهیزید وَ أَطِیعُونِ و مرا فرمان برید.
یَغْفِرْ لَکُمْ مِنْ ذُنُوبِکُمْ تا بیامرزد شما را گناهان شما وَ یُؤَخِّرْکُمْ إِلی أَجَلٍ مُسَمًّی و شما را با اجلهای با درنگ افکند. إِنَّ أَجَلَ اللَّهِ إِذا جاءَ لا یُؤَخَّرُ که آن هنگام نام زد کرده اللَّه چون آید با پس نیفکنند آن را لَوْ کُنْتُمْ تَعْلَمُونَ (۴) اگر دانید.
قالَ رَبِّ گفت: خداوند من إِنِّی دَعَوْتُ قَوْمِی من قوم خویش را باز خواندم لَیْلًا وَ نَهاراً بشبها در خانهای ایشان و بروزها در انجمنهای ایشان.
فَلَمْ یَزِدْهُمْ دُعائِی إِلَّا فِراراً (۵) نفزود ایشان را خواندن من مگر گریختن
وَ إِنِّی کُلَّما دَعَوْتُهُمْ و من هر گاه که خواندم ایشان را لِتَغْفِرَ لَهُمْ تا بیامرزی ایشان را جَعَلُوا أَصابِعَهُمْ فِی آذانِهِمْ انگشتهای خویش در گوش کردند وَ اسْتَغْشَوْا ثِیابَهُمْ و جامها در سر کشیدند وَ أَصَرُّوا بستیهدند وَ اسْتَکْبَرُوا اسْتِکْباراً (۶) و گردن کشیدند گردن کشیدنی.
ثُمَّ إِنِّی دَعَوْتُهُمْ جِهاراً (۷) پس من ایشان را باز خواندم آشکارا
ثُمَّ إِنِّی أَعْلَنْتُ لَهُمْ پس من ایشان را آشکارا کردم وَ أَسْرَرْتُ لَهُمْ إِسْراراً (۸) و پنهان کردم ایشان را پنهان کردنی.
فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ و گفتم. خویشتن را با آن آرید که سزای آمرزش او گردید إِنَّهُ کانَ غَفَّاراً (۹) که اللَّه آمرزگاریست فراخ آمرز همیشه.
یُرْسِلِ السَّماءَ عَلَیْکُمْ مِدْراراً (۱۰) فروگشاید بر شما باران را هموار و بهنگام.
وَ یُمْدِدْکُمْ بِأَمْوالٍ وَ بَنِینَ و شما را فراهم پیوندد مالها و پسران وَ یَجْعَلْ لَکُمْ جَنَّاتٍ و شما را درختستانها سازد و کند وَ یَجْعَلْ لَکُمْ أَنْهاراً (۱۱) و شما را جویها روان سازد و کند.
ما لَکُمْ لا تَرْجُونَ لِلَّهِ وَقاراً (۱۲) چه رسید شما را که از شکوه اللَّه نمیترسید؟
وَ قَدْ خَلَقَکُمْ أَطْواراً (۱۳) و او بیافرید شما را چند بارها.
أَ لَمْ تَرَوْا نمیدانید و نمیبینید کَیْفَ خَلَقَ اللَّهُ سَبْعَ سَماواتٍ که اللَّه چون بیافرید هفت آسمان را طِباقاً (۱۴) براست آفریدن و برابر داشتن.
وَ جَعَلَ الْقَمَرَ فِیهِنَّ نُوراً و ماه را روشنایی کرد در آسمانها وَ جَعَلَ الشَّمْسَ سِراجاً (۱۵) و آفتاب را چراغی کرد در آن.
وَ اللَّهُ أَنْبَتَکُمْ مِنَ الْأَرْضِ نَباتاً (۱۶) و اللَّه شما را رستنی کرد تا از خاک میروئید رستنی.
ثُمَّ یُعِیدُکُمْ فِیها آن گه شما را باز خاک گرداند در آن وَ یُخْرِجُکُمْ إِخْراجاً (۱۷) و باز بیرون آرد شما را از خاک بیرون آوردنی.
وَ اللَّهُ جَعَلَ لَکُمُ الْأَرْضَ بِساطاً (۱۸) و اللَّه شما را زمین بر آب گسترانید.
لِتَسْلُکُوا مِنْها سُبُلًا فِجاجاً (۱۹) تا میروید در آن و از آن در شاه راههای فراخ پیدا.
قالَ نُوحٌ رَبِّ گفت نوح خداوند من إِنَّهُمْ عَصَوْنِی ایشان از من سر کشیدند وَ اتَّبَعُوا مَنْ لَمْ یَزِدْهُ مالُهُ وَ وَلَدُهُ إِلَّا خَساراً (۲۰) و پی کسی میروند که نیفزاید او را مال او و فرزند او مگر زیان کاری.
وَ مَکَرُوا مَکْراً کُبَّاراً (۲۱) و کوششها کوشیدند و سازها ساختند سخت بزرگ.
وَ قالُوا و گفتند یکدیگر را: لا تَذَرُنَّ آلِهَتَکُمْ که پرستش خدایان خویش را بمگذارید وَ لا تَذَرُنَّ وَدًّا وَ لا سُواعاً (۲۲) وَ لا یَغُوثَ وَ یَعُوقَ وَ نَسْراً (۲۳) و فرومگذارید پرستش این پنج خدایان.
وَ قَدْ أَضَلُّوا کَثِیراً و خلق فراوان را بیراه کردند وَ لا تَزِدِ الظَّالِمِینَ إِلَّا ضَلالًا (۲۴) و مفزای این ستمکاران را بر خویشتن مگر گمراهی.
مِمَّا خَطِیئاتِهِمْ أُغْرِقُوا از بدیهای ایشان بود که ایشان را بآب بکشتند فَأُدْخِلُوا ناراً (۲۵) و آن گه ایشان را در آتش کردند.
فَلَمْ یَجِدُوا لَهُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَنْصاراً (۲۶) فرود از اللَّه خود را داوری دار و یار نیافتند.
قالَ نُوحٌ رَبِّ نوح گفت: خداوند من لا تَذَرْ عَلَی الْأَرْضِ مِنَ الْکافِرِینَ دَیَّاراً (۲۷) مگذار بر زمین ازین کافران جهان گردی.
إِنَّکَ إِنْ تَذَرْهُمْ یُضِلُّوا عِبادَکَ اگر ایشان را زنده گذاری این بندگان ترا که گرویدهاند بیراه کنند
وَ لا یَلِدُوا إِلَّا فاجِراً کَفَّاراً (۲۸) و جز بدی ناسپاس را نزایند.
رَبِّ اغْفِرْ لِی وَ لِوالِدَیَّ خداوند من بیامرز مرا و زاینده مرا. وَ لِمَنْ دَخَلَ بَیْتِیَ مُؤْمِناً و هر که در خانه من آمد گرویده وَ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِناتِ و گرویدگان مردان و زنان وَ لا تَزِدِ الظَّالِمِینَ إِلَّا تَباراً (۲۹) و مفزای ستمکاران را بر خود و ناگرویدگان را مگر تباهی و نیستی.
برگردان به زبان ساده
قوله تعالی: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ بنام خداوند جهاندار دشمن پرور ببخشایندگی، دوست بخشای بمهربانی.
هوش مصنوعی: بنام خداوند بخشنده و مهربان که تمام جهان را خلق کرده و از دشمنی و بدی دور نگه میدارد.
إِنَّا أَرْسَلْنا نُوحاً إِلی قَوْمِهِ ما فرستادیم نوح را بقوم او أَنْ أَنْذِرْ قَوْمَکَ که آگاه کن و بترسان قوم خویش را مِنْ قَبْلِ أَنْ یَأْتِیَهُمْ عَذابٌ أَلِیمٌ (۱) پیش از آنکه بایشان آید عذابی دردنمای.
هوش مصنوعی: ما نوح را به سوی قومش فرستادیم تا آنها را آگاه کند و از عذاب دردناک پیش رو بر حذر دارد.
قالَ یا قَوْمِ نوح گفت: ای قوم إِنِّی لَکُمْ نَذِیرٌ مُبِینٌ (۲) من شما را آگاه کنندهای ام آشکارا بدرستی.
هوش مصنوعی: نوح به قوم خود گفت: ای قوم من، من برای شما هشداردهندهای روشن و صریح هستم.
أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ که اللَّه را پرستی وَ اتَّقُوهُ و از او بپرهیزید وَ أَطِیعُونِ و مرا فرمان برید.
هوش مصنوعی: خدا را بپرستید و از او بترسید و به دستورات من عمل کنید.
یَغْفِرْ لَکُمْ مِنْ ذُنُوبِکُمْ تا بیامرزد شما را گناهان شما وَ یُؤَخِّرْکُمْ إِلی أَجَلٍ مُسَمًّی و شما را با اجلهای با درنگ افکند. إِنَّ أَجَلَ اللَّهِ إِذا جاءَ لا یُؤَخَّرُ که آن هنگام نام زد کرده اللَّه چون آید با پس نیفکنند آن را لَوْ کُنْتُمْ تَعْلَمُونَ (۴) اگر دانید.
هوش مصنوعی: خداوند گناهان شما را میبخشد و به شما مهلت میدهد تا به سرانجام معینی برسید. اما زمانی که موعد او فرا رسد، هیچ چیزی نمیتواند آن را به تعویق بیندازد، اگر شما بدانید.
قالَ رَبِّ گفت: خداوند من إِنِّی دَعَوْتُ قَوْمِی من قوم خویش را باز خواندم لَیْلًا وَ نَهاراً بشبها در خانهای ایشان و بروزها در انجمنهای ایشان.
هوش مصنوعی: خداوند گفت: من مردم قوم خود را در شب و روز به دعوت خود فراخواندهام، در خانههایشان و در جمعهایشان.
فَلَمْ یَزِدْهُمْ دُعائِی إِلَّا فِراراً (۵) نفزود ایشان را خواندن من مگر گریختن
هوش مصنوعی: دعای من جز اینکه آنها را به فرار و دوری وادار کند، تأثیری نداشت.
وَ إِنِّی کُلَّما دَعَوْتُهُمْ و من هر گاه که خواندم ایشان را لِتَغْفِرَ لَهُمْ تا بیامرزی ایشان را جَعَلُوا أَصابِعَهُمْ فِی آذانِهِمْ انگشتهای خویش در گوش کردند وَ اسْتَغْشَوْا ثِیابَهُمْ و جامها در سر کشیدند وَ أَصَرُّوا بستیهدند وَ اسْتَکْبَرُوا اسْتِکْباراً (۶) و گردن کشیدند گردن کشیدنی.
هوش مصنوعی: هر بار که از آنها خواستم که تو آنها را ببخشی، انگشتانشان را در گوشهایشان گذاشتند و لباسهایشان را بر سر کشیدند و به سختی بر موضع خود پافشاری کردند و با غرور و تکبر به رفتار خود ادامه دادند.
ثُمَّ إِنِّی دَعَوْتُهُمْ جِهاراً (۷) پس من ایشان را باز خواندم آشکارا
هوش مصنوعی: سپس من به طور علنی از آنها خواستم.
ثُمَّ إِنِّی أَعْلَنْتُ لَهُمْ پس من ایشان را آشکارا کردم وَ أَسْرَرْتُ لَهُمْ إِسْراراً (۸) و پنهان کردم ایشان را پنهان کردنی.
هوش مصنوعی: سپس من به آنها به طور روشن اطلاع دادم و به آنها اسراری را هم گفتم و در عین حال برخی از مسائل را نیز به طور پنهانی نگه داشتم.
فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ و گفتم. خویشتن را با آن آرید که سزای آمرزش او گردید إِنَّهُ کانَ غَفَّاراً (۹) که اللَّه آمرزگاریست فراخ آمرز همیشه.
هوش مصنوعی: گفتم از پروردگارتان آمرزش بخواهید، زیرا او آمرزگاری است که همیشه فراوان بخشایش میکند.
یُرْسِلِ السَّماءَ عَلَیْکُمْ مِدْراراً (۱۰) فروگشاید بر شما باران را هموار و بهنگام.
هوش مصنوعی: باران را به طور مداوم و به موقع بر شما نازل خواهد کرد.
وَ یُمْدِدْکُمْ بِأَمْوالٍ وَ بَنِینَ و شما را فراهم پیوندد مالها و پسران وَ یَجْعَلْ لَکُمْ جَنَّاتٍ و شما را درختستانها سازد و کند وَ یَجْعَلْ لَکُمْ أَنْهاراً (۱۱) و شما را جویها روان سازد و کند.
هوش مصنوعی: و به شما کمک میکند تا مال و فرزندانی به دست آورید و باغهایی برای شما به وجود میآورد و نهرهایی را برای شما جاری میسازد.
ما لَکُمْ لا تَرْجُونَ لِلَّهِ وَقاراً (۱۲) چه رسید شما را که از شکوه اللَّه نمیترسید؟
هوش مصنوعی: چرا شما از عظمت خدا ترسی ندارید؟
وَ قَدْ خَلَقَکُمْ أَطْواراً (۱۳) و او بیافرید شما را چند بارها.
هوش مصنوعی: و او شما را به شکلهای مختلفی آفریده است.
أَ لَمْ تَرَوْا نمیدانید و نمیبینید کَیْفَ خَلَقَ اللَّهُ سَبْعَ سَماواتٍ که اللَّه چون بیافرید هفت آسمان را طِباقاً (۱۴) براست آفریدن و برابر داشتن.
هوش مصنوعی: آیا نمیدانید و نمیبینید که خدا چگونه هفت آسمان را به صورت لایهلایه و مرتب آفریده است؟
وَ جَعَلَ الْقَمَرَ فِیهِنَّ نُوراً و ماه را روشنایی کرد در آسمانها وَ جَعَلَ الشَّمْسَ سِراجاً (۱۵) و آفتاب را چراغی کرد در آن.
هوش مصنوعی: و ماه را در آسمانها به عنوان منبعی از نور قرار داد و آفتاب را به عنوان چراغی در آن ترسیم کرد.
وَ اللَّهُ أَنْبَتَکُمْ مِنَ الْأَرْضِ نَباتاً (۱۶) و اللَّه شما را رستنی کرد تا از خاک میروئید رستنی.
هوش مصنوعی: خداوند شما را از زمین به صورت گیاهی رشد داده و زنده کرده است.
ثُمَّ یُعِیدُکُمْ فِیها آن گه شما را باز خاک گرداند در آن وَ یُخْرِجُکُمْ إِخْراجاً (۱۷) و باز بیرون آرد شما را از خاک بیرون آوردنی.
هوش مصنوعی: سپس شما را دوباره به خاک برمیگرداند و از آن خارج میکند.
وَ اللَّهُ جَعَلَ لَکُمُ الْأَرْضَ بِساطاً (۱۸) و اللَّه شما را زمین بر آب گسترانید.
هوش مصنوعی: و خداوند زمین را برای شما بهعنوان بستر و فرشی گسترده قرار داد.
لِتَسْلُکُوا مِنْها سُبُلًا فِجاجاً (۱۹) تا میروید در آن و از آن در شاه راههای فراخ پیدا.
هوش مصنوعی: بیایید از آن راههای وسیع و هموار عبور کنیم.
قالَ نُوحٌ رَبِّ گفت نوح خداوند من إِنَّهُمْ عَصَوْنِی ایشان از من سر کشیدند وَ اتَّبَعُوا مَنْ لَمْ یَزِدْهُ مالُهُ وَ وَلَدُهُ إِلَّا خَساراً (۲۰) و پی کسی میروند که نیفزاید او را مال او و فرزند او مگر زیان کاری.
هوش مصنوعی: نوح گفت: «خداوند، از تو میخواهم که بدانید آنها به من نافرمانی کردند و به دنبال افرادی میروند که ثروت و فرزندانشان جز برایشان زیان نیاورده است.»
وَ مَکَرُوا مَکْراً کُبَّاراً (۲۱) و کوششها کوشیدند و سازها ساختند سخت بزرگ.
هوش مصنوعی: آنها تدبیر بزرگی کردند و تلاشهای زیادی انجام دادند و برنامهها و نقشههای عظیمی طرحریزی کردند.
وَ قالُوا و گفتند یکدیگر را: لا تَذَرُنَّ آلِهَتَکُمْ که پرستش خدایان خویش را بمگذارید وَ لا تَذَرُنَّ وَدًّا وَ لا سُواعاً (۲۲) وَ لا یَغُوثَ وَ یَعُوقَ وَ نَسْراً (۲۳) و فرومگذارید پرستش این پنج خدایان.
هوش مصنوعی: آنها به یکدیگر گفتند: خدایان خود را ترک نکنید و نگذارید که عبادت ود، سواع، یغوث، یعوق و نسر متوقف شود.
وَ قَدْ أَضَلُّوا کَثِیراً و خلق فراوان را بیراه کردند وَ لا تَزِدِ الظَّالِمِینَ إِلَّا ضَلالًا (۲۴) و مفزای این ستمکاران را بر خویشتن مگر گمراهی.
هوش مصنوعی: و بسیاری از مردم را به انحراف کشاندند و بر ستمکاران جز گمراهی افزوده نمیشود.
مِمَّا خَطِیئاتِهِمْ أُغْرِقُوا از بدیهای ایشان بود که ایشان را بآب بکشتند فَأُدْخِلُوا ناراً (۲۵) و آن گه ایشان را در آتش کردند.
هوش مصنوعی: به خاطر گناهانشان، آنها در آب غرق شدند و پس از آن به آتش وارد شدند.
فَلَمْ یَجِدُوا لَهُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَنْصاراً (۲۶) فرود از اللَّه خود را داوری دار و یار نیافتند.
هوش مصنوعی: آنها نتوانستند به جز خداوند، یاری برای خود پیدا کنند.
قالَ نُوحٌ رَبِّ نوح گفت: خداوند من لا تَذَرْ عَلَی الْأَرْضِ مِنَ الْکافِرِینَ دَیَّاراً (۲۷) مگذار بر زمین ازین کافران جهان گردی.
هوش مصنوعی: نوح از خداوند درخواست میکند که بر روی زمین هیچ کافری باقی نگذارد.
إِنَّکَ إِنْ تَذَرْهُمْ یُضِلُّوا عِبادَکَ اگر ایشان را زنده گذاری این بندگان ترا که گرویدهاند بیراه کنند
هوش مصنوعی: اگر آنها را رها کنی، بندگان تو را که ایمان آوردهاند، به گمراهی میکشانند.
وَ لا یَلِدُوا إِلَّا فاجِراً کَفَّاراً (۲۸) و جز بدی ناسپاس را نزایند.
هوش مصنوعی: و جز افرادی بیخداتر و بدکردار به دنیا نخواهند آورد.
رَبِّ اغْفِرْ لِی وَ لِوالِدَیَّ خداوند من بیامرز مرا و زاینده مرا. وَ لِمَنْ دَخَلَ بَیْتِیَ مُؤْمِناً و هر که در خانه من آمد گرویده وَ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِناتِ و گرویدگان مردان و زنان وَ لا تَزِدِ الظَّالِمِینَ إِلَّا تَباراً (۲۹) و مفزای ستمکاران را بر خود و ناگرویدگان را مگر تباهی و نیستی.
هوش مصنوعی: خداوند، مرا و والدینم را بیامرز و هر کسی که با ایمان وارد خانه من شود را نیز ببخش. همچنین مؤمنین و مؤمنات را مورد رحمت خود قرار ده و ستمکاران را جز به تباهی و نابودی نیفزای.