گنجور

۱ - النوبة الاولى

قوله تعالی: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ. بنام خداوند فراخ بخشایش مهربان.

سَبَّحَ لِلَّهِ بپاکی و بی‌عیبی بستود و نام برد خدای را، ما فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ هر چه در آسمانهاست و در زمینهاست، وَ هُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ (۱) و اوست آن توانا، دانا.

لَهُ مُلْکُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ او راست پادشاهی آسمانها و زمینها، یُحْیِی وَ یُمِیتُ زنده میکند و می‌میراند وَ هُوَ عَلی‌ کُلِّ شَیْ‌ءٍ قَدِیرٌ (۲) و اوست بر همه چیز توانا.

هُوَ الْأَوَّلُ وَ الْآخِرُ اوست آن پیشین و پسین، وَ الظَّاهِرُ وَ الْباطِنُ و آشکارا و نهان، وَ هُوَ بِکُلِّ شَیْ‌ءٍ عَلِیمٌ (۳) و او بهمه چیز داناست.

هُوَ الَّذِی خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ فِی سِتَّةِ أَیَّامٍ اوست که بیافرید هفت آسمان و هفت زمین در شش روز، ثُمَّ اسْتَوی‌ عَلَی الْعَرْشِ پس مستوی شد بر عرش، یَعْلَمُ ما یَلِجُ فِی الْأَرْضِ میداند هر چه در زمین شود، وَ ما یَخْرُجُ مِنْها و هر چه بیرون آید از آن، وَ ما یَنْزِلُ مِنَ السَّماءِ و هر چه فرود آید از آسمان، وَ ما یَعْرُجُ فِیها و هر چه بر شود بر آسمان، وَ هُوَ مَعَکُمْ أَیْنَ ما کُنْتُمْ و او با شماست هر جا که باشید، وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ بَصِیرٌ (۴) و اللَّه بکرد شما بیناست.

لَهُ مُلْکُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ او راست پادشاهی آسمانها و زمینها، وَ إِلَی اللَّهِ تُرْجَعُ الْأُمُورُ (۵) و با اللَّه گردد همه کار.

یُولِجُ اللَّیْلَ فِی النَّهارِ می‌درآرد شب در روز، وَ یُولِجُ النَّهارَ فِی اللَّیْلِ و می‌درآرد روز در شب، وَ هُوَ عَلِیمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ (۶) و او داناست بهر چه در دلهاست.

آمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ بگروید با اللَّه و فرستاده او، وَ أَنْفِقُوا و نفقه کنید و صدقه دهید، مِمَّا جَعَلَکُمْ مُسْتَخْلَفِینَ فِیهِ ازین مرده بازمانده که از پیشینیان باز گرفته بشما دادند و شما را در آن دراز دست کردند، فَالَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ ایشان که بگرویدند از شما بخدا و رسول، وَ أَنْفِقُوا و زکاة و صدقه دادند از مال خویش، لَهُمْ أَجْرٌ کَبِیرٌ (۷) ایشانراست مزدی بزرگ.

وَ ما لَکُمْ لا تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ و چیست شما را که بنگروید بخدای، وَ الرَّسُولُ یَدْعُوکُمْ و رسول میخواند شما را، لِتُؤْمِنُوا بِرَبِّکُمْ تا بگروید بخداوند خویش، وَ قَدْ أَخَذَ مِیثاقَکُمْ و پیمان از شما بستده آمده است، إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ (۸) اگر گرویدگانید.

هُوَ الَّذِی یُنَزِّلُ عَلی‌ عَبْدِهِ اوست که فرو می‌فرستد بر بنده خویش، آیاتٍ بَیِّناتٍ سخنانی پیدا روشن درست، لِیُخْرِجَکُمْ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَی النُّورِ تا بیرون آرد شما را از تاریکها بروشنایی، وَ إِنَّ اللَّهَ بِکُمْ لَرَؤُفٌ رَحِیمٌ و اللَّه بشما مهربان است سخت بخشاینده.

وَ ما لَکُمْ أَلَّا تُنْفِقُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ و چیست شما را و چه رسید که نفقه نمی‌کنید در سبیل خدا، وَ لِلَّهِ مِیراثُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ و اللَّه راست میراث آسمانها و زمینها، لا یَسْتَوِی مِنْکُمْ یکسان نیست از شما، مَنْ أَنْفَقَ مِنْ قَبْلِ الْفَتْحِ وَ قاتَلَ آن کس که نفقه کرد و مال داد در سبیل خدای پیش از گشادن و جنگ کرد با ایشان، أُولئِکَ أَعْظَمُ دَرَجَةً ایشان مهترانند در درجه، مِنَ الَّذِینَ أَنْفَقُوا مِنْ بَعْدُ وَ قاتَلُوا ازیشان که از پس نفقه کردند و جنگ، وَ کُلًّا وَعَدَ اللَّهُ الْحُسْنی‌ و همه را بهشت وعده داد، وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ خَبِیرٌ (۱۰) و اللَّه بدانچه شما می‌کنید داناست و آگاه.

مَنْ ذَا الَّذِی یُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضاً آن کیست که وام دهد باللّه عز و جل، قَرْضاً حَسَناً وامی نیکو، فَیُضاعِفَهُ لَهُ تا آن وام او را اندتویی کند و اند باره، وَ لَهُ أَجْرٌ کَرِیمٌ (۱۱) و او راست مزدی نیکو.

یَوْمَ تَرَی الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِناتِ در آن روز که گرویدگان را بینی یَسْعی‌ نُورُهُمْ روشنایی ایشان، بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَ بِأَیْمانِهِمْ در پیش ایشان و دست راست ایشان، بُشْراکُمُ الْیَوْمَ جَنَّاتٌ بشارت شما امروز بهشتهایی است، تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ در زیر درختان آن جویها روان، خالِدِینَ فِیها و شما جاوید در آن، ذلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ (۱۲) آنست آن رستگی و پیروزی بزرگوار.

یَوْمَ یَقُولُ الْمُنافِقُونَ وَ الْمُنافِقاتُ آن روز که دورویان گویند مردان و زنان، لِلَّذِینَ آمَنُوا مؤمنین و گرویدگان را، انْظُرُونا درنگ کنید ما را، نَقْتَبِسْ مِنْ نُورِکُمْ تا از روشنایی شما خویشتن را روشنایی فروزیم، قِیلَ ارْجِعُوا وَراءَکُمْ ایشان را گویند بازگردید و با دنیا روید، فَالْتَمِسُوا نُوراً و نور جویید از آنجا که مؤمنان آورند، فَضُرِبَ بَیْنَهُمْ بِسُورٍ میان آن دو قوم دیواری زنند بارویی لَهُ بابٌ بر آن باروی دری بود باطِنُهُ فِیهِ الرَّحْمَةُ اندرون آن باروی بهشت، وَ ظاهِرُهُ مِنْ قِبَلِهِ الْعَذابُ (۱۳) و بیرون آن باروی دوزخ.

یُنادُونَهُمْ منافقان مؤمنانرا آواز دهند از پیش خویش و خوانند و گویند: أَ لَمْ نَکُنْ مَعَکُمْ نه ما با شما بودیم قالُوا بَلی‌ پاسخ کنند مؤمنان و گویند آری وَ لکِنَّکُمْ فَتَنْتُمْ أَنْفُسَکُمْ لکن‌ شما دلها خویش تباه کردید و تنها خویشتن، وَ تَرَبَّصْتُمْ و توبه در درنگ نهادید و چشم بر بد افتاد رسول من نهادید و مؤمنان، وَ ارْتَبْتُمْ و در گمان افتادید وَ غَرَّتْکُمُ الْأَمانِیُّ و دروغهاء شما که در آن بودید شما را فرهیفته کرد، حَتَّی جاءَ أَمْرُ اللَّهِ تا آن گاه که کار خدای و فرمان او در رسید، وَ غَرَّکُمْ بِاللَّهِ الْغَرُورُ (۱۴) و فرهیفته کرد شما را بخدای آن دیو فرهیونده.

فَالْیَوْمَ لا یُؤْخَذُ مِنْکُمْ فِدْیَةٌ امروز آن روز است که نه از شما باز خرید پذیرند و نه باز فروشند، وَ لا مِنَ الَّذِینَ کَفَرُوا و نه ازیشان که کافر شدند، مَأْواکُمُ النَّارُ جایگاه و بنگاه شما آتش است، هِیَ مَوْلاکُمْ آن بشما نزدیکتر و شما را حق‌تر وَ بِئْسَ الْمَصِیرُ (۱۵) و بد جایگاه و شدن گاه که آن است.

اطلاعات

منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

قوله تعالی: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ. بنام خداوند فراخ بخشایش مهربان.
هوش مصنوعی: بنام خداوندی که بسیار بخشنده و مهربان است.
سَبَّحَ لِلَّهِ بپاکی و بی‌عیبی بستود و نام برد خدای را، ما فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ هر چه در آسمانهاست و در زمینهاست، وَ هُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ (۱) و اوست آن توانا، دانا.
هوش مصنوعی: خدا را با پاکی و بدون عیب ستایش کرد و نام او را بر زبان راند. هر چیزی که در آسمان‌ها و زمین وجود دارد، به او تعلق دارد و او همانا توانا و دانا است.
لَهُ مُلْکُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ او راست پادشاهی آسمانها و زمینها، یُحْیِی وَ یُمِیتُ زنده میکند و می‌میراند وَ هُوَ عَلی‌ کُلِّ شَیْ‌ءٍ قَدِیرٌ (۲) و اوست بر همه چیز توانا.
هوش مصنوعی: او صاحب سلطنت آسمان‌ها و زمین‌هاست، زنده می‌کند و می‌میراند و بر همه چیز قدرت دارد.
هُوَ الْأَوَّلُ وَ الْآخِرُ اوست آن پیشین و پسین، وَ الظَّاهِرُ وَ الْباطِنُ و آشکارا و نهان، وَ هُوَ بِکُلِّ شَیْ‌ءٍ عَلِیمٌ (۳) و او بهمه چیز داناست.
هوش مصنوعی: او اولین و آخرین است، هم آشکار است و هم پنهان، و او به تمام چیزها آگاه است.
هُوَ الَّذِی خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ فِی سِتَّةِ أَیَّامٍ اوست که بیافرید هفت آسمان و هفت زمین در شش روز، ثُمَّ اسْتَوی‌ عَلَی الْعَرْشِ پس مستوی شد بر عرش، یَعْلَمُ ما یَلِجُ فِی الْأَرْضِ میداند هر چه در زمین شود، وَ ما یَخْرُجُ مِنْها و هر چه بیرون آید از آن، وَ ما یَنْزِلُ مِنَ السَّماءِ و هر چه فرود آید از آسمان، وَ ما یَعْرُجُ فِیها و هر چه بر شود بر آسمان، وَ هُوَ مَعَکُمْ أَیْنَ ما کُنْتُمْ و او با شماست هر جا که باشید، وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ بَصِیرٌ (۴) و اللَّه بکرد شما بیناست.
هوش مصنوعی: او کسی است که آسمان‌ها و زمین را در شش روز آفرید و سپس بر عرش قرار گرفت. او می‌داند چه چیزهایی در زمین رخ می‌دهد و چه چیزهایی از آن خارج می‌شود، همچنین می‌داند چه چیزی از آسمان نازل می‌شود و چه چیزهایی به سوی آسمان بالا می‌روند. او در هر کجا که باشید، با شماست و خداوند به کارهایی که انجام می‌دهید، بیناست.
لَهُ مُلْکُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ او راست پادشاهی آسمانها و زمینها، وَ إِلَی اللَّهِ تُرْجَعُ الْأُمُورُ (۵) و با اللَّه گردد همه کار.
هوش مصنوعی: مالکیت آسمان‌ها و زمین به او تعلق دارد و همه امور به سوی خدا باز می‌گردد.
یُولِجُ اللَّیْلَ فِی النَّهارِ می‌درآرد شب در روز، وَ یُولِجُ النَّهارَ فِی اللَّیْلِ و می‌درآرد روز در شب، وَ هُوَ عَلِیمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ (۶) و او داناست بهر چه در دلهاست.
هوش مصنوعی: خداوند شب را در روز و روز را در شب داخل می‌کند و او به آنچه در دل‌هاست آگاه است.
آمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ بگروید با اللَّه و فرستاده او، وَ أَنْفِقُوا و نفقه کنید و صدقه دهید، مِمَّا جَعَلَکُمْ مُسْتَخْلَفِینَ فِیهِ ازین مرده بازمانده که از پیشینیان باز گرفته بشما دادند و شما را در آن دراز دست کردند، فَالَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ ایشان که بگرویدند از شما بخدا و رسول، وَ أَنْفِقُوا و زکاة و صدقه دادند از مال خویش، لَهُمْ أَجْرٌ کَبِیرٌ (۷) ایشانراست مزدی بزرگ.
هوش مصنوعی: به خدا و پیامبر او ایمان بیاورید و از اموال خود هزینه کنید و صدقه بدهید، از آنچه که خدا به شما داده و شما وارث آن هستید. کسانی که از شما به خدا و پیامبر او ایمان آورده و از اموالشان صدقه می‌دهند، جزای بزرگی خواهند داشت.
وَ ما لَکُمْ لا تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ و چیست شما را که بنگروید بخدای، وَ الرَّسُولُ یَدْعُوکُمْ و رسول میخواند شما را، لِتُؤْمِنُوا بِرَبِّکُمْ تا بگروید بخداوند خویش، وَ قَدْ أَخَذَ مِیثاقَکُمْ و پیمان از شما بستده آمده است، إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ (۸) اگر گرویدگانید.
هوش مصنوعی: چرا شما به خداوند ایمان نمی‌آورید، در حالی که پیامبر شما را دعوت می‌کند تا به پروردگارتان ایمان بیاورید و او از شما پیمان گرفته است، اگر شما مؤمنان هستید؟
هُوَ الَّذِی یُنَزِّلُ عَلی‌ عَبْدِهِ اوست که فرو می‌فرستد بر بنده خویش، آیاتٍ بَیِّناتٍ سخنانی پیدا روشن درست، لِیُخْرِجَکُمْ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَی النُّورِ تا بیرون آرد شما را از تاریکها بروشنایی، وَ إِنَّ اللَّهَ بِکُمْ لَرَؤُفٌ رَحِیمٌ و اللَّه بشما مهربان است سخت بخشاینده.
هوش مصنوعی: او کسی است که آیات روشن و واضحی را بر بنده‌اش نازل می‌کند تا شما را از تاریکی‌ها به نور هدایت کند و خدا به شما بسیار مهربان و بخشنده است.
وَ ما لَکُمْ أَلَّا تُنْفِقُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ و چیست شما را و چه رسید که نفقه نمی‌کنید در سبیل خدا، وَ لِلَّهِ مِیراثُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ و اللَّه راست میراث آسمانها و زمینها، لا یَسْتَوِی مِنْکُمْ یکسان نیست از شما، مَنْ أَنْفَقَ مِنْ قَبْلِ الْفَتْحِ وَ قاتَلَ آن کس که نفقه کرد و مال داد در سبیل خدای پیش از گشادن و جنگ کرد با ایشان، أُولئِکَ أَعْظَمُ دَرَجَةً ایشان مهترانند در درجه، مِنَ الَّذِینَ أَنْفَقُوا مِنْ بَعْدُ وَ قاتَلُوا ازیشان که از پس نفقه کردند و جنگ، وَ کُلًّا وَعَدَ اللَّهُ الْحُسْنی‌ و همه را بهشت وعده داد، وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ خَبِیرٌ (۱۰) و اللَّه بدانچه شما می‌کنید داناست و آگاه.
هوش مصنوعی: چرا شما در راه خدا انفاق نمی‌کنید؟ آسمان‌ها و زمین میراث خداست. بین شما کسانی که پیش از فتح و جنگ، انفاق کرده و جهاد کرده‌اند، با کسانی که بعد از آن انفاق و جهاد کرده‌اند، تفاوت وجود دارد. کسانی که پیش از فتح انفاق و به جهاد پرداختند، در مقام بالاتری قرار دارند. اما خداوند به همه آن‌ها وعده بهشت داده و از اعمال شما آگاه و مطلع است.
مَنْ ذَا الَّذِی یُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضاً آن کیست که وام دهد باللّه عز و جل، قَرْضاً حَسَناً وامی نیکو، فَیُضاعِفَهُ لَهُ تا آن وام او را اندتویی کند و اند باره، وَ لَهُ أَجْرٌ کَرِیمٌ (۱۱) و او راست مزدی نیکو.
هوش مصنوعی: کیست که به خدا وامی نیکو بدهد تا آن را مضاعف کند و برای او پاداشی ارجمند باشد؟
یَوْمَ تَرَی الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِناتِ در آن روز که گرویدگان را بینی یَسْعی‌ نُورُهُمْ روشنایی ایشان، بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَ بِأَیْمانِهِمْ در پیش ایشان و دست راست ایشان، بُشْراکُمُ الْیَوْمَ جَنَّاتٌ بشارت شما امروز بهشتهایی است، تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ در زیر درختان آن جویها روان، خالِدِینَ فِیها و شما جاوید در آن، ذلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ (۱۲) آنست آن رستگی و پیروزی بزرگوار.
هوش مصنوعی: در آن روز، ایمان آورندگان را خواهی دید که نورشان در پیش رو و در سمت راستشان می‌درخشد. بشارت به شما می‌دهند که امروز باورمندان به بهشت‌هایی راه خواهند یافت که زیر درختان آن جوی‌های آب جاری است و شما در آن جاودانه خواهید ماند. این پیروزی بزرگ است.
یَوْمَ یَقُولُ الْمُنافِقُونَ وَ الْمُنافِقاتُ آن روز که دورویان گویند مردان و زنان، لِلَّذِینَ آمَنُوا مؤمنین و گرویدگان را، انْظُرُونا درنگ کنید ما را، نَقْتَبِسْ مِنْ نُورِکُمْ تا از روشنایی شما خویشتن را روشنایی فروزیم، قِیلَ ارْجِعُوا وَراءَکُمْ ایشان را گویند بازگردید و با دنیا روید، فَالْتَمِسُوا نُوراً و نور جویید از آنجا که مؤمنان آورند، فَضُرِبَ بَیْنَهُمْ بِسُورٍ میان آن دو قوم دیواری زنند بارویی لَهُ بابٌ بر آن باروی دری بود باطِنُهُ فِیهِ الرَّحْمَةُ اندرون آن باروی بهشت، وَ ظاهِرُهُ مِنْ قِبَلِهِ الْعَذابُ (۱۳) و بیرون آن باروی دوزخ.
هوش مصنوعی: در آن روز که مردان و زنان دورو، به مؤمنان می‌گویند: "موقتی درنگ کنید تا ما نیز از نور شما بهره‌مند شویم"، به آنها گفته می‌شود: "بازگردید و به سوی دنیا بروید و نور را از آنجا که مؤمنان می‌آورند، جستجو کنید." در این زمان بین آنها دیواری زده می‌شود که در آن دروازه‌ای وجود دارد؛ درون آن دیوار رحمت است و بیرون آن عذاب.
یُنادُونَهُمْ منافقان مؤمنانرا آواز دهند از پیش خویش و خوانند و گویند: أَ لَمْ نَکُنْ مَعَکُمْ نه ما با شما بودیم قالُوا بَلی‌ پاسخ کنند مؤمنان و گویند آری وَ لکِنَّکُمْ فَتَنْتُمْ أَنْفُسَکُمْ لکن‌ شما دلها خویش تباه کردید و تنها خویشتن، وَ تَرَبَّصْتُمْ و توبه در درنگ نهادید و چشم بر بد افتاد رسول من نهادید و مؤمنان، وَ ارْتَبْتُمْ و در گمان افتادید وَ غَرَّتْکُمُ الْأَمانِیُّ و دروغهاء شما که در آن بودید شما را فرهیفته کرد، حَتَّی جاءَ أَمْرُ اللَّهِ تا آن گاه که کار خدای و فرمان او در رسید، وَ غَرَّکُمْ بِاللَّهِ الْغَرُورُ (۱۴) و فرهیفته کرد شما را بخدای آن دیو فرهیونده.
هوش مصنوعی: منافقان مؤمنان را صدا می‌زنند و از آنها می‌پرسند: آیا ما با شما نبودیم؟ مؤمنان پاسخ می‌دهند: بله، اما شما خودتان را فریب دادید و به خود ظلم کردید. شما مدام در انتظار بودید و چشم‌تان به بدی رسول خدا دوخته شده بود و در شک و تردید بودید. شما با آرزوها و آرمان‌های بی‌اساس خود فریب خوردید تا اینکه فرمان خدا فرارسید و شما را شیطان فریب‌دهنده به خدا غافل کرد.
فَالْیَوْمَ لا یُؤْخَذُ مِنْکُمْ فِدْیَةٌ امروز آن روز است که نه از شما باز خرید پذیرند و نه باز فروشند، وَ لا مِنَ الَّذِینَ کَفَرُوا و نه ازیشان که کافر شدند، مَأْواکُمُ النَّارُ جایگاه و بنگاه شما آتش است، هِیَ مَوْلاکُمْ آن بشما نزدیکتر و شما را حق‌تر وَ بِئْسَ الْمَصِیرُ (۱۵) و بد جایگاه و شدن گاه که آن است.
هوش مصنوعی: امروز روزی است که از شما نه فدی (بازخرید) پذیرفته می‌شود و نه از کسانی که کافر شده‌اند. جایگاه شما آتش است و آن به شما نزدیکتر است و بدین ترتیب، پایان شما بسیار ناخوشایند خواهد بود.