قوله تعالی: «وَ کُلَّ إِنسانٍ أَلْزَمْناهُ طائِرَهُ فِی عُنُقِهِ» هر مردمی را در گردن او کردیم بخت او که از و چه آید و باو چه رسد از کرد او، «وَ نُخْرِجُ لَهُ یَوْمَ الْقِیامَةِ» و بیرون آریم او را روز رستاخیز، «کِتاباً یَلْقاهُ مَنْشُوراً (۱۳)» نامه‌ای که در دست او دهند و بر وی آرند گشاده.
«اقْرَأْ کِتابَکَ» نامه خویش بر خوان، «کَفی بِنَفْسِکَ الْیَوْمَ عَلَیْکَ حَسِیباً (۱۴)» امروز تن تو بر تو داوری تمامست.
«مَنِ اهْتَدی فَإِنَّما یَهْتَدِی لِنَفْسِهِ» هر که بر راه راست رود خود را رود، «وَ مَنْ ضَلَّ فَإِنَّما یَضِلُّ عَلَیْها» و هر که در گمراهی رود خود را رود و زیان بر خود آرد، «وَ لا تَزِرُ وازِرَةٌ وِزْرَ أُخْری» و هیچ بارکش بار بد کس نکشد، «وَ ما کُنَّا مُعَذِّبِینَ» و ما هرگز عذاب کننده کس نبودیم، «حَتَّی نَبْعَثَ رَسُولًا (۱۵)» تا پیش رسولی نفرستادیم.
«وَ إِذا أَرَدْنا أَنْ نُهْلِکَ قَرْیَةً» و هر گاه که خواهیم که شهری را و قومی را هلاک کنیم، «أَمَرْنا مُتْرَفِیها» بیشتر ایشان را انبوه کنیم و توان دهیم و نعمت، «فَفَسَقُوا فِیها» تا در بطر و نخوت فاسق شوند، «فَحَقَّ عَلَیْهَا الْقَوْلُ» و عذاب بر ایشان واجب گردد «فَدَمَّرْناها تَدْمِیراً (۱۶)» و بر کنیم ایشان را از دیار و وطن و هلاک کنیم.
«وَ کَمْ أَهْلَکْنا مِنَ الْقُرُونِ مِنْ بَعْدِ نُوحٍ» و چند هلاک کردیم و تباه گروه گروه از جهانداران از پس نوح، «وَ کَفی بِرَبِّکَ بِذُنُوبِ عِبادِهِ خَبِیراً بَصِیراً (۱۷)» و بسنده است خداوند تو بدیدن جرمهای بندگان خویش «مَنْ کانَ یُرِیدُ الْعاجِلَةَ» هر که این گیتی شتابنده را و این جهان پیشین را میخواهد و میجوید، «عَجَّلْنا لَهُ فِیها ما نَشاءُ» فرا شتابیم او را در آنچ خواهیم، «لِمَنْ نُرِیدُ» او را که خواهیم، «ثُمَّ جَعَلْنا لَهُ جَهَنَّمَ یَصْلاها» آن گه دوزخ او را سرانجام کنیم تا رسد بآتش، «مَذْمُوماً مَدْحُوراً (۱۸)» نکوهیده، رانده.
«وَ مَنْ أَرادَ الْآخِرَةَ» و هر که آخرت میخواهد و سرای پسین، «وَ سَعی لَها سَعْیَها» و آن را کار آن کند، «وَ هُوَ مُؤْمِنٌ» و گرویده بود خدای را تعالی بیکتایی شناسا، «فَأُولئِکَ کانَ سَعْیُهُمْ مَشْکُوراً (۱۹)» ایشان آنند که کار که کردند آن از ایشان پسندیده آید و پاداش داده.
«کُلًّا نُمِدُّ» همه را عطا فرا عطا می‌پیوندیم، «هؤُلاءِ وَ هَؤُلاءِ» هم اینان را که آشنااند و هم ایشان را که بیگانه‌اند، «مِنْ عَطاءِ رَبِّکَ» از عطاء خداوند تو، «وَ ما کانَ عَطاءُ رَبِّکَ مَحْظُوراً (۲۰)» و عطاء خداوند تو از هیچکس باز گرفته نیست و باز داشته نیست
«انْظُرْ کَیْفَ فَضَّلْنا بَعْضَهُمْ عَلی بَعْضٍ» در شگفت نگر که چون فضل دادیم ایشان را بر یکدیگر، «وَ لَلْآخِرَةُ أَکْبَرُ دَرَجاتٍ» و سرای آن جهانی مه در کما بیشی، «وَ أَکْبَرُ تَفْضِیلًا (۲۱)» و مه در افزونی دادن بر یکدیگر.
«لا تَجْعَلْ مَعَ اللَّهِ إِلهاً آخَرَ» باللَّه خدایی دیگر مگیر و مدان، «فَتَقْعُدَ» که بنشینی و بمانی، «مَذْمُوماً مَخْذُولًا (۲۲)» نکوهیده و فرو گذاشته.
اطلاعات
منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
قوله تعالی: «وَ کُلَّ إِنسانٍ أَلْزَمْناهُ طائِرَهُ فِی عُنُقِهِ» هر مردمی را در گردن او کردیم بخت او که از و چه آید و باو چه رسد از کرد او، «وَ نُخْرِجُ لَهُ یَوْمَ الْقِیامَةِ» و بیرون آریم او را روز رستاخیز، «کِتاباً یَلْقاهُ مَنْشُوراً (۱۳)» نامه‌ای که در دست او دهند و بر وی آرند گشاده.
هوش مصنوعی: هر انسانی را به تقدیر و سرنوشتش گره زدیم، که سرنوشت او به اعمالش مرتبط است. و در روز قیامت، نامه‌ای به او داده می‌شود که به طور باز به او عرضه می‌شود.
«اقْرَأْ کِتابَکَ» نامه خویش بر خوان، «کَفی بِنَفْسِکَ الْیَوْمَ عَلَیْکَ حَسِیباً (۱۴)» امروز تن تو بر تو داوری تمامست.
هوش مصنوعی: «کتابت را بخوان»، نامه‌ات را بخوان. امروز خودت بر خودت قضاوت می‌کنی و هیچکس دیگر را نیازی نیست.
«مَنِ اهْتَدی فَإِنَّما یَهْتَدِی لِنَفْسِهِ» هر که بر راه راست رود خود را رود، «وَ مَنْ ضَلَّ فَإِنَّما یَضِلُّ عَلَیْها» و هر که در گمراهی رود خود را رود و زیان بر خود آرد، «وَ لا تَزِرُ وازِرَةٌ وِزْرَ أُخْری» و هیچ بارکش بار بد کس نکشد، «وَ ما کُنَّا مُعَذِّبِینَ» و ما هرگز عذاب کننده کس نبودیم، «حَتَّی نَبْعَثَ رَسُولًا (۱۵)» تا پیش رسولی نفرستادیم.
هوش مصنوعی: هر کس که به راه هدایت برود، تنها به نفع خودش هدایت یافته است و هر کس که دچار گمراهی شود، فقط بر خودش آسیب می‌زند. هیچکس بار گناهان دیگری را به دوش نمی‌کشد و ما هرگز افرادی را عذاب نمی‌دهیم مگر اینکه پیش از آن رسولی را بفرستیم.
«وَ إِذا أَرَدْنا أَنْ نُهْلِکَ قَرْیَةً» و هر گاه که خواهیم که شهری را و قومی را هلاک کنیم، «أَمَرْنا مُتْرَفِیها» بیشتر ایشان را انبوه کنیم و توان دهیم و نعمت، «فَفَسَقُوا فِیها» تا در بطر و نخوت فاسق شوند، «فَحَقَّ عَلَیْهَا الْقَوْلُ» و عذاب بر ایشان واجب گردد «فَدَمَّرْناها تَدْمِیراً (۱۶)» و بر کنیم ایشان را از دیار و وطن و هلاک کنیم.
هوش مصنوعی: زمانی که بخواهیم یک شهر یا قومی را هلاک کنیم، ابتدا آنها را در رفاه و راحتی قرار می‌دهیم و نعمت‌های زیاد به آنان می‌دهیم، تا در غرور و فساد به سر برند. در این شرایط، عذاب بر آنها واجب می‌شود و سپس آنها را از دیار و وطنشان برمی‌کَنیم و هلاک می‌سازیم.
«وَ کَمْ أَهْلَکْنا مِنَ الْقُرُونِ مِنْ بَعْدِ نُوحٍ» و چند هلاک کردیم و تباه گروه گروه از جهانداران از پس نوح، «وَ کَفی بِرَبِّکَ بِذُنُوبِ عِبادِهِ خَبِیراً بَصِیراً (۱۷)» و بسنده است خداوند تو بدیدن جرمهای بندگان خویش «مَنْ کانَ یُرِیدُ الْعاجِلَةَ» هر که این گیتی شتابنده را و این جهان پیشین را میخواهد و میجوید، «عَجَّلْنا لَهُ فِیها ما نَشاءُ» فرا شتابیم او را در آنچ خواهیم، «لِمَنْ نُرِیدُ» او را که خواهیم، «ثُمَّ جَعَلْنا لَهُ جَهَنَّمَ یَصْلاها» آن گه دوزخ او را سرانجام کنیم تا رسد بآتش، «مَذْمُوماً مَدْحُوراً (۱۸)» نکوهیده، رانده.
هوش مصنوعی: خداوند در این آیه به یادآوری عذاب‌هایی که بر اقوام بعد از نوح نازل شده، اشاره می‌کند و می‌فرماید که او از گناه‌های بندگانش به خوبی آگاه و بیناست. کسانی که به دنبال زندگی دنیا هستند، خداوند فرصت‌های لازم را به آنها می‌دهد تا آنچه را که می‌خواهند بدست بیاورند، اما سرانجام برای آنها عذاب و دوزخی آماده خواهد بود که در آن به شدت مجازات می‌شوند و مورد انتقاد و طرد قرار می‌گیرند.
«وَ مَنْ أَرادَ الْآخِرَةَ» و هر که آخرت میخواهد و سرای پسین، «وَ سَعی لَها سَعْیَها» و آن را کار آن کند، «وَ هُوَ مُؤْمِنٌ» و گرویده بود خدای را تعالی بیکتایی شناسا، «فَأُولئِکَ کانَ سَعْیُهُمْ مَشْکُوراً (۱۹)» ایشان آنند که کار که کردند آن از ایشان پسندیده آید و پاداش داده.
هوش مصنوعی: هر کسی که خواهان آخرت باشد و برای آن تلاش کند، و در عین حال به خداوند یگانه ایمان داشته باشد، تلاش‌های او مورد پسند و سپاسگزاری قرار خواهد گرفت.
«کُلًّا نُمِدُّ» همه را عطا فرا عطا می‌پیوندیم، «هؤُلاءِ وَ هَؤُلاءِ» هم اینان را که آشنااند و هم ایشان را که بیگانه‌اند، «مِنْ عَطاءِ رَبِّکَ» از عطاء خداوند تو، «وَ ما کانَ عَطاءُ رَبِّکَ مَحْظُوراً (۲۰)» و عطاء خداوند تو از هیچکس باز گرفته نیست و باز داشته نیست
هوش مصنوعی: ما به همه عطا می‌کنیم، هم به کسانی که آشنا هستند و هم به کسانی که بیگانه‌اند، از عطای پروردگار تو. و عطای خداوند تو هیچ‌گاه محدود و ممنوع نخواهد بود.
«انْظُرْ کَیْفَ فَضَّلْنا بَعْضَهُمْ عَلی بَعْضٍ» در شگفت نگر که چون فضل دادیم ایشان را بر یکدیگر، «وَ لَلْآخِرَةُ أَکْبَرُ دَرَجاتٍ» و سرای آن جهانی مه در کما بیشی، «وَ أَکْبَرُ تَفْضِیلًا (۲۱)» و مه در افزونی دادن بر یکدیگر.
هوش مصنوعی: بنگر به اینکه چگونه ما برخی از انسان‌ها را بر دیگران برتری دادیم و بدان که آخرت دارای درجات بالاتر و برتری بیشتری است.
«لا تَجْعَلْ مَعَ اللَّهِ إِلهاً آخَرَ» باللَّه خدایی دیگر مگیر و مدان، «فَتَقْعُدَ» که بنشینی و بمانی، «مَذْمُوماً مَخْذُولًا (۲۲)» نکوهیده و فرو گذاشته.
هوش مصنوعی: با خداوند، معبودی دیگر قرار نده، که در این صورت از رحمت او دور خواهی ماند و به حالتی نکوهیده و رها شده درخواهی آمد.
میبدی