گنجور

۱ - النوبة الاولى

«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ» بنام خداوند فراخ بخشایش مهربان‌

«المر تِلْکَ آیاتُ الْکِتابِ» این حروف قرآن آیات و سخنان آن نامه است که خدای تعالی فرستاد، «وَ الَّذِی أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ» و آنچه فرو فرستاده آمد بتو از خداوند تو، «الْحَقُّ» راستست و درست، «وَ لکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لا یُؤْمِنُونَ (۱)» لکن بیشتر مردمان بنمی‌گروند.

«اللَّهُ الَّذِی رَفَعَ السَّماواتِ» اللَّه تعالی اوست که برداشت هفت آسمان، «بِغَیْرِ عَمَدٍ» بی ستون، «تَرَوْنَها» می بینید، «ثُمَّ اسْتَوی‌ عَلَی الْعَرْشِ» آن گه پس مستوی شد بر عرش، «وَ سَخَّرَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ» و نرم کرد و روان و فرمان بردار آفتاب و ماه را، «کُلٌّ یَجْرِی لِأَجَلٍ مُسَمًّی» تا هر دو می‌روند هنگامی نام زد کرده را، «یُدَبِّرُ الْأَمْرَ» کار می‌گرداند و می‌راند و پیش می‌برد، «یُفَصِّلُ الْآیاتِ» نشانها پیدا می‌کند «لَعَلَّکُمْ بِلِقاءِ رَبِّکُمْ تُوقِنُونَ (۲)» تا مگر شما برستاخیز و دیدار خداوند خویش گرویدنی راست بگروید.

«وَ هُوَ الَّذِی مَدَّ الْأَرْضَ» او آنست که زمین را پهن باز کشید، «وَ جَعَلَ فِیها رَواسِیَ» و کوه‌های بلند در آن لنگر کرد، «وَ أَنْهاراً» و جویها ساخت روان، «وَ مِنْ کُلِّ الثَّمَراتِ جَعَلَ فِیها» و از هر میوه‌ای کرد در آن، «زَوْجَیْنِ اثْنَیْنِ» جفت جفت،، «یُغْشِی اللَّیْلَ النَّهارَ» شب تاریک در سر روز روشن می‌کشد، «إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ» در آن نشانهای پیداست، «لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ (۳)»گروهی را که اندیشه کنند.

«وَ فِی الْأَرْضِ قِطَعٌ مُتَجاوِراتٌ» و در زمین پاره‌هایی است از یکدیگر نزدیک، «وَ جَنَّاتٌ مِنْ أَعْنابٍ» و رزانی از انگورها، «وَ زَرْعٌ وَ نَخِیلٌ» و کشت زار و خرما بنان، «صِنْوانٌ» درختان دو ساق و سه ساق و چهار ساق، «وَ غَیْرُ صِنْوانٍ» و یک ساق، «یُسْقی‌ بِماءٍ واحِدٍ» از یک آب همه را آب میدهند، «وَ نُفَضِّلُ بَعْضَها عَلی‌ بَعْضٍ فِی الْأُکُلِ» و ما لختی را از آن بر دیگر فضل می‌دهیم در شیرینی و نیکویی و بزرگی و همواری و در رنگ و بوی و طعم و جنس، «إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ» در آن نشانهایی روشن است، «لِقَوْمٍ یَعْقِلُونَ (۴)» ایشان را که دریابند.

«وَ إِنْ تَعْجَبْ فَعَجَبٌ قَوْلُهُمْ» و اگر شگفت داری شگفتست سخن ایشان، «أَ إِذا کُنَّا تُراباً» باش ما آن گه که خاک گردیم، «أَ إِنَّا لَفِی خَلْقٍ جَدِیدٍ» باش ما در آفرینش نو خواهیم بود، «أُولئِکَ الَّذِینَ کَفَرُوا بِرَبِّهِمْ» ایشان آنند که خداوند خویش را کافر شدند، «وَ أُولئِکَ الْأَغْلالُ فِی أَعْناقِهِمْ» و ایشان آنند که غلهاست در گردنهای ایشان، «وَ أُولئِکَ أَصْحابُ النَّارِ» و ایشانند که آتشیانند، «هُمْ فِیها خالِدُونَ (۵)» ایشان در آن جاودان.

«وَ یَسْتَعْجِلُونَکَ بِالسَّیِّئَةِ قَبْلَ الْحَسَنَةِ» برستاخیز می‌شتابند ناگرویده و ایمان نیاورده، «وَ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِمُ» و گذشت پیش از ایشان، «الْمَثُلاتُ» عقوبت های گوناگون «وَ إِنَّ رَبَّکَ لَذُو مَغْفِرَةٍ لِلنَّاسِ» و خداوند تو با آمرزگاری خداوندیست مردمان را، «عَلی‌ ظُلْمِهِمْ» با آن ستم که ایشان بر خود می‌کنند، «وَ إِنَّ رَبَّکَ لَشَدِیدُ الْعِقابِ (۶)» و خداوند تو سخت عقوبتست. «وَ یَقُولُ الَّذِینَ کَفَرُوا» و می‌گویند ایشان که کافر شدند، «لَوْ لا أُنْزِلَ عَلَیْهِ آیَةٌ مِنْ رَبِّهِ» که چرا فرو فرستاده نمی‌آید بر محمد (ص) آیتی از خداوند او، «إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ» تو بیم نمای آگاه کننده‌ای، «وَ لِکُلِّ قَوْمٍ هادٍ (۷)» و هر قومی را داعی ایست باز خواننده‌ای.

۱ - النوبة الثانیة: بدانک این سوره چهل و سه آیت است و هشتصد و پنجاه و پنج کلمه و سه هزار و پانصد و شش حرفست، جمله بمکّه فرو آمد بقول جماعتی مفسران و بقول ابن عباس و مجاهد جمله بمدینه فرو آمد و قول درست آنست که بمکه فرو آمد مگر دو آیت: «هُوَ الَّذِی یُرِیکُمُ الْبَرْقَ خَوْفاً وَ طَمَعاً» و این را قصّه ایست که بآن رسیم شرح دهیم، دیگر آیت «وَ یَقُولُ الَّذِینَ کَفَرُوا لَسْتَ مُرْسَلًا». و در این سوره دو آیت منسوخ است: یکی مجمع علی نسخها و دیگر مختلف فی نسخها. امّا آنک باجماع منسوخ است: «وَ إِنْ ما نُرِیَنَّکَ بَعْضَ الَّذِی نَعِدُهُمْ أَوْ نَتَوَفَّیَنَّکَ فَإِنَّما عَلَیْکَ الْبَلاغُ» بآیت سیف منسوخ است، آیت دیگر: «وَ إِنَّ رَبَّکَ لَذُو مَغْفِرَةٍ لِلنَّاسِ عَلی‌ ظُلْمِهِمْ» بقول بعضی محکم است و بقول بعضی منسوخ و ناسخها قوله: «إِنَّ اللَّهَ لا یَغْفِرُ أَنْ یُشْرَکَ بِهِ» و در فضیلت سوره ابیّ کعب روایت کند از مصطفی (ص) قال: من قرأ سورة الرّعد اعطی من الاجر عشر حسنات بوزن کلّ سحاب مضی و کلّ سحاب یکون الی یوم القیامة و کان یوم القیامة من الموفین بعهد اللَّه.

اطلاعات

منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ» بنام خداوند فراخ بخشایش مهربان‌
هوش مصنوعی: به نام خداوند بخشنده و مهربان.
«المر تِلْکَ آیاتُ الْکِتابِ» این حروف قرآن آیات و سخنان آن نامه است که خدای تعالی فرستاد، «وَ الَّذِی أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ» و آنچه فرو فرستاده آمد بتو از خداوند تو، «الْحَقُّ» راستست و درست، «وَ لکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لا یُؤْمِنُونَ (۱)» لکن بیشتر مردمان بنمی‌گروند.
هوش مصنوعی: این کلمات نشان‌دهنده آیات قرآن هستند که خداوند متعال به پیامبرش فرستاده است. آنچه که به تو نازل شده، حقیقت است، اما بیشتر مردم به آن ایمان نمی‌آورند.
«اللَّهُ الَّذِی رَفَعَ السَّماواتِ» اللَّه تعالی اوست که برداشت هفت آسمان، «بِغَیْرِ عَمَدٍ» بی ستون، «تَرَوْنَها» می بینید، «ثُمَّ اسْتَوی‌ عَلَی الْعَرْشِ» آن گه پس مستوی شد بر عرش، «وَ سَخَّرَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ» و نرم کرد و روان و فرمان بردار آفتاب و ماه را، «کُلٌّ یَجْرِی لِأَجَلٍ مُسَمًّی» تا هر دو می‌روند هنگامی نام زد کرده را، «یُدَبِّرُ الْأَمْرَ» کار می‌گرداند و می‌راند و پیش می‌برد، «یُفَصِّلُ الْآیاتِ» نشانها پیدا می‌کند «لَعَلَّکُمْ بِلِقاءِ رَبِّکُمْ تُوقِنُونَ (۲)» تا مگر شما برستاخیز و دیدار خداوند خویش گرویدنی راست بگروید.
هوش مصنوعی: خداوندی که آسمان‌ها را بدون ستون‌هایی برافراشته است و شما آن را می‌بینید، سپس بر عرش نشسته و خورشید و ماه را تحت فرمان خود قرار داده است. هر یک از این دو heavenly body به سوی زمانی معین در حرکت هستند. او امور را تدبیر می‌کند و نشانه‌ها را به روشنی می‌آورد تا شاید شما به دیدار پروردگارتان ایمان بیاورید.
«وَ هُوَ الَّذِی مَدَّ الْأَرْضَ» او آنست که زمین را پهن باز کشید، «وَ جَعَلَ فِیها رَواسِیَ» و کوه‌های بلند در آن لنگر کرد، «وَ أَنْهاراً» و جویها ساخت روان، «وَ مِنْ کُلِّ الثَّمَراتِ جَعَلَ فِیها» و از هر میوه‌ای کرد در آن، «زَوْجَیْنِ اثْنَیْنِ» جفت جفت،، «یُغْشِی اللَّیْلَ النَّهارَ» شب تاریک در سر روز روشن می‌کشد، «إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ» در آن نشانهای پیداست، «لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ (۳)»گروهی را که اندیشه کنند.
هوش مصنوعی: او کسی است که زمین را وسیع کرده است، و در آن کوه‌های محکم قرار داده، و جوی‌ها و رودها جاری ساخته، و از هر میوه‌ای جفت-jفت در آن قرار داده است. شب تاریک را بر روز روشن می‌افکند. در این موضوع نشانه‌هایی برای کسانی که تفکر می‌کنند، وجود دارد.
«وَ فِی الْأَرْضِ قِطَعٌ مُتَجاوِراتٌ» و در زمین پاره‌هایی است از یکدیگر نزدیک، «وَ جَنَّاتٌ مِنْ أَعْنابٍ» و رزانی از انگورها، «وَ زَرْعٌ وَ نَخِیلٌ» و کشت زار و خرما بنان، «صِنْوانٌ» درختان دو ساق و سه ساق و چهار ساق، «وَ غَیْرُ صِنْوانٍ» و یک ساق، «یُسْقی‌ بِماءٍ واحِدٍ» از یک آب همه را آب میدهند، «وَ نُفَضِّلُ بَعْضَها عَلی‌ بَعْضٍ فِی الْأُکُلِ» و ما لختی را از آن بر دیگر فضل می‌دهیم در شیرینی و نیکویی و بزرگی و همواری و در رنگ و بوی و طعم و جنس، «إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ» در آن نشانهایی روشن است، «لِقَوْمٍ یَعْقِلُونَ (۴)» ایشان را که دریابند.
هوش مصنوعی: در زمین، نواحی‌ای وجود دارد که به یکدیگر نزدیک هستند و باغ‌هایی از انگور، کشت و زرع و درختان نخل در آنجا به چشم می‌خورد. برخی از درختان دارای چند ساقه‌اند و برخی دیگر تنها یک ساقه دارند. همه این درختان از یک منبع آب آبیاری می‌شوند. ما برخی از این محصولات را به دلیل شیرینی، کیفیت، بزرگی، همواری، رنگ، بو، طعم و نوع، بر دیگران برتری می‌دهیم. در این موارد نشانه‌هایی روشن وجود دارد که برای کسانی که تفکر می‌کنند قابل درک است.
«وَ إِنْ تَعْجَبْ فَعَجَبٌ قَوْلُهُمْ» و اگر شگفت داری شگفتست سخن ایشان، «أَ إِذا کُنَّا تُراباً» باش ما آن گه که خاک گردیم، «أَ إِنَّا لَفِی خَلْقٍ جَدِیدٍ» باش ما در آفرینش نو خواهیم بود، «أُولئِکَ الَّذِینَ کَفَرُوا بِرَبِّهِمْ» ایشان آنند که خداوند خویش را کافر شدند، «وَ أُولئِکَ الْأَغْلالُ فِی أَعْناقِهِمْ» و ایشان آنند که غلهاست در گردنهای ایشان، «وَ أُولئِکَ أَصْحابُ النَّارِ» و ایشانند که آتشیانند، «هُمْ فِیها خالِدُونَ (۵)» ایشان در آن جاودان.
هوش مصنوعی: اگر از چیزی شگفت‌زده می‌شوی، شگفت‌انگیز است سخن آن‌ها که می‌گویند: آیا وقتی ما خاک خواهیم شد، آیا واقعاً در آفرینش جدیدی خواهیم بود؟ آن‌ها کسانی هستند که به پروردگارشان کافر شدند، و بر گردن‌هایشان غل‌هایی وجود دارد. این افراد صاحبان آتشند و در آنجا جاودانه خواهند ماند.
«وَ یَسْتَعْجِلُونَکَ بِالسَّیِّئَةِ قَبْلَ الْحَسَنَةِ» برستاخیز می‌شتابند ناگرویده و ایمان نیاورده، «وَ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِمُ» و گذشت پیش از ایشان، «الْمَثُلاتُ» عقوبت های گوناگون «وَ إِنَّ رَبَّکَ لَذُو مَغْفِرَةٍ لِلنَّاسِ» و خداوند تو با آمرزگاری خداوندیست مردمان را، «عَلی‌ ظُلْمِهِمْ» با آن ستم که ایشان بر خود می‌کنند، «وَ إِنَّ رَبَّکَ لَشَدِیدُ الْعِقابِ (۶)» و خداوند تو سخت عقوبتست. «وَ یَقُولُ الَّذِینَ کَفَرُوا» و می‌گویند ایشان که کافر شدند، «لَوْ لا أُنْزِلَ عَلَیْهِ آیَةٌ مِنْ رَبِّهِ» که چرا فرو فرستاده نمی‌آید بر محمد (ص) آیتی از خداوند او، «إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ» تو بیم نمای آگاه کننده‌ای، «وَ لِکُلِّ قَوْمٍ هادٍ (۷)» و هر قومی را داعی ایست باز خواننده‌ای.
هوش مصنوعی: آن‌ها به سرعت خواهان عذاب قبل از رحمت هستند و در حالی که هنوز به ایمان نرسیده‌اند. پیش از آن‌ها عذاب‌ها و تنبیه‌های مختلفی بوده است. خداوند به بندگانش بسیار آمرزنده است، حتی با وجود ظلمی که خود به خود می‌کنند. در عین حال، خداوندی هم هست که سخت تنبیه می‌کند. کافران می‌گویند: چرا آیتی از سوی پروردگارش برای محمد نازل نمی‌شود؟ اما تو فقط یک بیم‌دهنده‌ای و برای هر قومی رهبری وجود دارد.