اطلاعات
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
قوله تعالی: إِنْ یَنْصُرْکُمُ اللَّهُ فَلا غالِبَ لَکُمْ هر کرا رقم نصرت از درگاه عزّت بر ناصیه روزگار او کشیدند، یگانه عالم گشت، و قطب مرکز سیادت، و نشانه اهل مملکت، و قبله آمال خداوندان حیرت.
هوش مصنوعی: اگر خدا شما را یاری کند، هیچ کس نمی‌تواند بر شما غلبه کند. هر کسی که از جانب خداوند عزت و نصرت دریافت کند، در دنیا به عنوان بهترین و بزرگترین فرد شناخته می‌شود و مرکز سیادت و محور امیدهای مردم می‌شود.
وَ إِنْ یَخْذُلْکُمْ فَمَنْ ذَا الَّذِی یَنْصُرُکُمْ مِنْ بَعْدِهِ و هر کرا صفت خذلان از درگاه بی‌نیازی روی نماید، بحکم قهر پرده تجمّل از روی کار او بردارند، و رقم مهجوری بر حاشیه وقت او نهند، و مردود همه عالم گردانند تا از سر مهجوری و درد بازماندگی این نوحه با خود می‌کند که:
هوش مصنوعی: اگر او شما را رها کند، پس چه کسی می‌تواند بعد از او از شما حمایت کند؟ هر کس که از درگاه بی‌نیازی دور شود، به حکم قهر، از او پرده تجمل کنار زده می‌شود و بر حاشیه زمان او رقم مهجوری زده می‌شود. او به حال خود رها خواهد شد و در میان همه خلق، رد خواهد شد، تا از دل‌تنگی و درد جدایی، این نوحه را با خود سر دهد که:
بایّ نواحی الأرض ابغی وصالکم
و أنتم ملوک ما لنحوکم قصد
هوش مصنوعی: در کدام نقاط زمین به دنبال وصال شما هستم، حال آنکه شما پادشاهانی هستید که به سوی شما نمی‌توان شتاب کرد.
گفتم که براز اوج برین شد بختم
وز ملک نهاده چون سلیمان تختم
هوش مصنوعی: به او گفتم که خوشبختی من به اوج خود رسیده و مانند سلیمان، بر تخت سلطنت نشسته‌ام.
اکنون که بمیزان خرد بر سختم
از بنگه دونیان کم آمد رختم
هوش مصنوعی: اکنون که با توجه به عقل خود می‌بینم، از نظر ارزش و مقام، به نوعی در بین انسان‌های پست و بی‌ارزش، کمتر به چشم می‌آیم.
به داود (ع) وحی آمد که: یا داود! ان وضعتک فمن ذا الّذی یرفعک؟ و ان رفعتک فمن ذا الّذی یضعک؟ و ان أعززتک فمن ذا الّذی یذلّک؟ و ان اذللتک فمن ذا الّذی یعزّک؟ و ان نصرتک فمن ذا الّذی یخذلک، و ان خذلتک فمن ذا الّذی ینصرک؟.
هوش مصنوعی: داود (ع) دریافت که: ای داود! اگر من تو را پایین بیاورم، چه کسی می‌تواند تو را بالا ببرد؟ و اگر تو را بالا بردم، چه کسی می‌تواند تو را پایین بیاورد؟ و اگر من تو را عزت دهم، چه کسی می‌تواند تو را ذلیل کند؟ و اگر تو را ذلیل کردم، چه کسی می‌تواند تو را عزت دهد؟ و اگر من به تو کمک کنم، چه کسی می‌تواند تو را تنها بگذارد؟ و اگر من تو را تنها گذاشتم، چه کسی می‌تواند به تو یاری رساند؟
حدیث نصرت میرود، و نصرت لا محاله بر دشمن بود. و هیچ دشمن ترا چون هواء نفس تو نیست. و الیه
هوش مصنوعی: امید به یاری و کمک به زودی خواهد رفت و کمک قطعا بر دشمن خواهد بود. هیچ دشمنی بیشتر از نفس خودت وجود ندارد. و به سوی او است.
اشار النبی (ص): «اعدی عدوّک نفسک الّتی بین جنبیک».
هوش مصنوعی: پیامبر (ص) فرمودند: "بزرگترین دشمن تو، نفس تو است که در کنار تو قرار دارد."
چون دشمن قوی‌تر نفس بود هر آینه جهاد با وی صعبتر و بزرگتر بود. چنان که سیّد گفت: «رجعنا من الجهاد الاصغر الی الجهاد الأکبر».
هوش مصنوعی: چون دشمن در درون انسان قوی‌تر از دشمنان بیرونی است، مبارزه با او دشوارتر و مهم‌تر است. همان‌طور که یک شخصیت بزرگ گفته است: «ما از جنگ‌های کوچک به جنگ‌های بزرگتر بازگشتیم».
و نشان نصرت بر نفس، آن پیر طریقت باز داد که بدرخت خرما برشد، سیخی بشکمش درشد، از ناف تا بسینه بردرید، بخویشتن نگریست گفت: الحمد للَّه که نمردم تا ترا بکام خویش بدیدم، و بر تو نصرت یافتم! رحمت خدا بر آن جوانمردان باد که کمر مجاهدت بر میان بستند، و در میدان عبودیّت در صف خدمت بیستادند، و قدم بر کلّ مراد خود نهادند. با خلق خدا بصلح و با نفس خود بجنگ.
هوش مصنوعی: پیامی از سوی یک پیر طریقت به ما می‌رسد که او در شرایط سختی قرار دارد. او به درخت خرما حمله کرده و به وضوح رنج را احساس می‌کند؛ اما با دیدن خود و تجربه‌اش از آن وضعیت، از خدا سپاسگزاری می‌کند که زنده مانده تا پیروزی را ببیند. او بر جوانمردی و تلاش کسانی که به مجاهدت پرداخته و در مسیر عبادت قرار گرفته‌اند، تأکید می‌کند و از آنها قدردانی می‌کند. این پیغام نشان‌دهنده جهاد در برابر نفس و تلاش برای برقراری صلح با دیگران است.
با خود ز پی تو جنگها دارم من
صد گونه ز عشق رنگها دارم من
هوش مصنوعی: من به خاطر تو درگیر جنگها هستم و به خاطر عشق، احساسات و رنگ‌های مختلفی را تجربه می‌کنم.
در عشق تو از ملامت بی‌خبران
بر جان و جگر خدنگها دارم من
هوش مصنوعی: در عشق تو از سرزنش بی‌خبران نمی‌ترسم و برای جان و دل خودم آماده‌ام که هر چیزی را تحمل کنم.
مصطفی (ص) حرب کردن با نفس خود جهاد بزرگتر و صعبتر از آن خواند که حرب کردن با کافر گاه بود و گه نبود، و حرب کردن با نفس پیوسته بود. و از سلاح کافر بر حذر توان بودن که ظاهر است و پیدا، و سلاح نفس و وساوس و شهوات نهانی است، از آن حذر کردن دشخوار است و صعب. و نیز اندر حرب کافر اگر نصرت دشمن را بود و مؤمن کشته شود شهادتست و رضوان حق جلّ جلاله، و اندر جهاد نفس اگر نصرت نفس دشمن را بود قطیعت است و عذاب جهنم. آن صفت نیک‌بختانست، و این حال بدبختان. هرگز چون هم نباشند و برابر نبوند! این است که رب العالمین گفت: أَ فَمَنِ اتَّبَعَ رِضْوانَ اللَّهِ کَمَنْ باءَ بِسَخَطٍ مِنَ اللَّهِ. همانست که جای دیگر گفت: أَ فَمَنْ کانَ مُؤْمِناً کَمَنْ کانَ فاسِقاً لا یَسْتَوُونَ، و نیز: أَ فَمَنْ یُلْقی فِی النَّارِ خَیْرٌ أَمْ مَنْ یَأْتِی آمِناً یَوْمَ الْقِیامَةِ؟، أَ فَمَنْ یَمْشِی مُکِبًّا عَلی وَجْهِهِ أَهْدی؟ الآیة، و هم ازین بابست: قُلْ هَلْ یَسْتَوِی الَّذِینَ یَعْلَمُونَ وَ الَّذِینَ لا یَعْلَمُونَ، وَ ما یَسْتَوِی الْأَعْمی وَ الْبَصِیرُ، وَ ما یَسْتَوِی الْأَحْیاءُ وَ لَا الْأَمْواتُ.
هوش مصنوعی: پیامبر اسلام(ص) جنگیدن با نفس را سخت‌تر و بزرگتر از جنگیدن با دشمنان خارجی دانست. زیرا مبارزه با نفس دائمی است و نفس با وسوسه‌ها و تمایلات پنهان خود به ما حمله می‌کند، که مقابله با آن بسیار دشوار است. در جنگ با دشمنان اگر مؤمنی کشته شود، به شهادت می‌رسد و پاداش الهی نصیبش می‌شود، اما اگر در جنگ با نفس شکست بخورد، به عذاب الهی دچار خواهد شد. این دو حالت هرگز با یکدیگر قابل قیاس نیستند. خداوند در قرآن می‌فرماید که کسانی که رضایت او را جستجو می‌کنند با کسانی که معصیت او را انتخاب می‌کنند قابل مقایسه نیستند، و دیگر آیاتی نیز وجود دارد که بر اساس آنها، افرادی که علم و بصیرت دارند با افراد نادان فرق دارند و همچنین زندگی و مرگ نیز به یکدیگر نخواهند رسید.
و الیه الاشارة بقوله تعالی: هُمْ دَرَجاتٌ عِنْدَ اللَّهِ ای هم اصحاب درجات فی حکم اللَّه فمن سعید مقرّب، و من شقّی مبعّد.
هوش مصنوعی: این آیه به این معناست که افراد در نزد خداوند دارای درجات و رتبه‌های متفاوتی هستند. برخی از آنها خوشبخت و نزدیک به خداوند هستند و برخی دیگر بدبخت و دور از رحمت او.
میبدی