گنجور

شمارهٔ ۲۳ - طیبت

طیبتی می کنم معاذالله
از پی خرمی مجلس شاه
شاعر آری چنین بود گستاخ
که بگوید سخن به نظم فراخ
چون از آن مجلس بهشت آیین
دورم افکند روزگار چنین
من دگر چاره‌ای ندانم کرد
دل ازین نوع خوش توانم کرد
تا فلک را همی مدار بود
خاک را اندرو قرار بود
دولت شاه باد پاینده
نعمتش هر زمان فزاینده
مرکب جاه زیر رانش باد
جان دشمن فدای جانش باد
روزگارش شده مسخر باد
دولتش بنده باد و چاکر باد
باد سلطان و پادشاه زمن
از لقایش به دیدگان روشن
تا به دل در نشاط و شادی باد
دولت و ملک شیرزادی باد

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

طیبتی می کنم معاذالله
از پی خرمی مجلس شاه
هوش مصنوعی: من هرگز قصد ندارم برای خوشایند و شادابی مجلس پادشاه، سخنی بی‌پایه و بی‌محتوا بگویم.
شاعر آری چنین بود گستاخ
که بگوید سخن به نظم فراخ
هوش مصنوعی: شاعر به قدری بی‌باک بود که توانست به راحتی و با آهنگ و نظم بیان کند.
چون از آن مجلس بهشت آیین
دورم افکند روزگار چنین
هوش مصنوعی: زمانی که از آن محفل بهشتی دور شدم، روزگار این گونه بر من سختی و دشواری آورد.
من دگر چاره‌ای ندانم کرد
دل ازین نوع خوش توانم کرد
هوش مصنوعی: من نمی‌دانم چه کار دیگری می‌توانم بکنم، اما میتوانم قلبم را به این نوع خوشحالی عادت دهم.
تا فلک را همی مدار بود
خاک را اندرو قرار بود
هوش مصنوعی: تا زمانی که آسمان می‌چرخد، زمین نیز در همان حال آرامش خواهد داشت.
دولت شاه باد پاینده
نعمتش هر زمان فزاینده
هوش مصنوعی: خوشبختی و ثروت شاه همیشه برقرار باشد و نعمت‌های او هر لحظه بیشتر و بیشتر شود.
مرکب جاه زیر رانش باد
جان دشمن فدای جانش باد
هوش مصنوعی: در این بیت، شاعر به اهمیت قدرت و اقتدار می‌پردازد. او بیان می‌کند که وقتی اراده و تصمیمی قوی و مقتدر وجود دارد، دشمنان باید آماده فداکاری و قربانی شدن باشند. این به نوعی اشاره به ناتوانی دشمن در برابر قدرت و توانمندی یاران شاه یا فرمانروایان دارد. به عبارت دیگر، وقتی قدرت مقابل شما قرار دارد، هیچ راهی برای دشمن باقی نمی‌ماند.
روزگارش شده مسخر باد
دولتش بنده باد و چاکر باد
هوش مصنوعی: زمانه او را به تمسخر گرفته و سرنوشتش وابسته به وزش باد است؛ به طور کلی، زندگی‌اش تحت تأثیر و خدمت به باد قرار دارد.
باد سلطان و پادشاه زمن
از لقایش به دیدگان روشن
هوش مصنوعی: نسیم آنچنان خوش و دلنشین است که همچون پادشاهی در سرزمین من می‌وزد و از نیکبختی‌ام چشمانم روشن و شاداب شده است.
تا به دل در نشاط و شادی باد
دولت و ملک شیرزادی باد
هوش مصنوعی: تا زمانی که دل پر از خوشحالی و شادمانی باشد، سرنوشت و خوشبختی همچون فرزندان شیرزاد خواهد بود.