گنجور

شمارهٔ ۱۲۴ - وصف کتاب

ای کتاب مبارک میمون
ای دلفروز دلکش دلخواه
کاغذ و حبر تو به حسن و به زیب
همچو روی سپید و زلف سیاه
بر کمال تو وقف کردم عقل
تا شدی بر کمال عقل گواه
در تو جمعست نظم ها که به لفظ
سوی هر خرمی نماید راه
از خردها نتیجه هاست در آن
کز هنرها همی کنند آگاه
در تو بینیم نعت قد چو سرو
وز تو یابیم وصف روی چو ماه
تو کنی مدح چشم های دژم
تو کنی وصف زلف های سیاه
نام شاه زمانه بر تو چنانک
مهر بر زر و نقش بر دیباه
خبری کن مرا که شاه جهان
هیچ در تو نگه کند گه گاه
یا تو هم طالع من آمده ای
حرمتی نیست به مجلس شاه
پادشاه جهان ملک مسعود
ملک ملک بخش داد پناه
فر پر همای گسترده ست
در زمانه به فر پر کلاه
آنگه گشت از نهیب سطوت او
صولت شیر ذلت روباه
آسمانیست نور رایش مهر
آفتابیست او و چرخش گاه
جود او در جهان نفر نفرست
عدل او بر زمین سپاه سپاه
بحر و ابرست روز پاداشن
چرخ و دهرست گاه باد افراه
حرص دستش همه به بذل و عطا
میل طبعش همه به عفو گناه
جز به چشم جلالت و تعظیم
نکند سوی او سپهر نگاه
همه عین صواب ملک بود
هر چه گوید علیه عین الله
جاه او تاج فرق دولت شد
که بر افزونش باد نعمت و جاه
باد دایم معین و ناصر او
دانش پیر و دولت برناه
دوستش سرفراز باد چو سرو
دشمنش باد پی سپهر چو گیاه
دولتی بادش از جهان هر روز
نصرتی بادش از فلک هر ماه

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ای کتاب مبارک میمون
ای دلفروز دلکش دلخواه
هوش مصنوعی: ای کتاب پر برکت و خوش یمن، ای که دل را شاد و زیبا می‌سازی و مورد علاقه هستی.
کاغذ و حبر تو به حسن و به زیب
همچو روی سپید و زلف سیاه
هوش مصنوعی: کاغذ و جوهر تو به زیبایی و لطافت شبیه به چهره‌ای روشن و موهای سیاه هستند.
بر کمال تو وقف کردم عقل
تا شدی بر کمال عقل گواه
هوش مصنوعی: عقلم را فدای کمال تو کردم تا تو بر کمال عقل شهادت دهی.
در تو جمعست نظم ها که به لفظ
سوی هر خرمی نماید راه
هوش مصنوعی: در تو اشعار و نظم‌های مختلف به خوبی جمع شده‌اند که با کلام، راه را به سوی هر شادی و خوشی نشان می‌دهند.
از خردها نتیجه هاست در آن
کز هنرها همی کنند آگاه
هوش مصنوعی: خردمندان از تجربیات و دانش خود نتیجه می‌گیرند و به همین دلیل از هنرها و مهارت‌ها اطلاعات لازم را به دست می‌آورند.
در تو بینیم نعت قد چو سرو
وز تو یابیم وصف روی چو ماه
هوش مصنوعی: در تو زیبایی مانند قامت درخت سرو را می‌بینیم و از چهره‌ات توصیف ماه را دریافت می‌کنیم.
تو کنی مدح چشم های دژم
تو کنی وصف زلف های سیاه
هوش مصنوعی: تو از زیبایی چشم‌های غمگینت تعریف می‌کنی و به توصیف موهای سیاهت می‌پردازی.
نام شاه زمانه بر تو چنانک
مهر بر زر و نقش بر دیباه
هوش مصنوعی: نام پادشاه زمانه بر تو مانند نقش مهر بر روی طلا و طرحی بر روی پارچه‌ی نفیس است.
خبری کن مرا که شاه جهان
هیچ در تو نگه کند گه گاه
هوش مصنوعی: به من اطلاع بده که آیا شاه دنیا گاهی به تو توجهی می‌کند یا نه.
یا تو هم طالع من آمده ای
حرمتی نیست به مجلس شاه
هوش مصنوعی: شاید تو هم به سرنوشت من دچار شده‌ای؛ دیگر برای مجلس شاه ارزشی قائل نیستم.
پادشاه جهان ملک مسعود
ملک ملک بخش داد پناه
هوش مصنوعی: پادشاه جهان، ملک مسعود، سرزمین و کشور را به مردم بخشید تا پناهی باشد برای آنها.
فر پر همای گسترده ست
در زمانه به فر پر کلاه
هوش مصنوعی: پرهای همای در این دنیا گسترده شده‌اند، همچون تاجی بر سر کلاه.
آنگه گشت از نهیب سطوت او
صولت شیر ذلت روباه
هوش مصنوعی: سپس از قدرت و صلابت او، شیر در برابر روباه احساس ذلت کرد.
آسمانیست نور رایش مهر
آفتابیست او و چرخش گاه
هوش مصنوعی: آسمان دارای روشنایی و نور خاصی است و او مانند خورشیدی است که در حال چرخش و حرکت است.
جود او در جهان نفر نفرست
عدل او بر زمین سپاه سپاه
هوش مصنوعی: بخشش او در دنیا به اندازۀ هر فردی است و انصاف او مانند لشکرهایی بر روی زمین گسترده است.
بحر و ابرست روز پاداشن
چرخ و دهرست گاه باد افراه
هوش مصنوعی: دریا و ابرها به عنوان روز پاداشی هستند و زمان و سرنوشت در این دنیا تحت تأثیر بادها و تغییرات است.
حرص دستش همه به بذل و عطا
میل طبعش همه به عفو گناه
هوش مصنوعی: شخصی که حرص و طمع دارد، به سوی بخشش و کمک به دیگران گرایش پیدا می‌کند، اما درونش تمایل به بخشیدن گناهان دارد.
جز به چشم جلالت و تعظیم
نکند سوی او سپهر نگاه
هوش مصنوعی: به جز از روی عظمت و احترام تو، آسمان به او نگریستن نمی‌کند.
همه عین صواب ملک بود
هر چه گوید علیه عین الله
هوش مصنوعی: هر چیزی که به نظر می‌رسد مخالف حقیقت یا واقعیت باشد، در واقع کاملاً درست و صحیح است.
جاه او تاج فرق دولت شد
که بر افزونش باد نعمت و جاه
هوش مصنوعی: مقام و مرتبه او به‌اندازه‌ای بلند شد که مانند تاجی بر سر دولت و قدرتش قرار گرفت و با برخورداری از نعمت و عظمت، به مقام بیشتری دست پیدا کرد.
باد دایم معین و ناصر او
دانش پیر و دولت برناه
هوش مصنوعی: باد همیشه حامی و پشتیبان اوست، و دانش پخته و تجربه، قدرت و ثروت را به همراه دارد.
دوستش سرفراز باد چو سرو
دشمنش باد پی سپهر چو گیاه
هوش مصنوعی: دوستش مانند درخت سرو همیشه سربلند باشد، ولی دشمنش مانند گیاهی تحت تأثیر فصول مختلف و در معرض بلایای آسمانی قرار گیرد.
دولتی بادش از جهان هر روز
نصرتی بادش از فلک هر ماه
هوش مصنوعی: روز به روز بر قدرت و عظمت او افزوده شود و هر ماه از آسمان یاری و کمک به او برسد.