گنجور

شمارهٔ ۵۵

سحرگهی که موذن بفالق الاصباح
صلای زنده دلان میدهد؛ بخوان صلاح
تو رو به خانهٔ خَمار عاشقان آور
برای راحت روحت طلب کن از وی راح
کلید فتح دلِ اهل دل، بدست دل است
گشایشی طلب از وی که عنده مفتاح
از آن شراب که از دل همی بَرَد احزان
از آن شراب که در جان درآورَد افراح
از آن مئی که ازو زنده است جان مسیح
از آن مئی که در اشباح در دمد ارواح
نجات هردو جهان را از آن شراب طلب
که اوست در دو جهان موجب نجات و نجاح
به پیش پرتو آن مِی چراغ فکر و خرد
چه پیش ضوء صباح است کوکب مصباح
به هر که ساقی ازین باده داد رَست از خود
هر آنکه رَست ز خود یافت در دو کَون فلاح
بیا و بر دل و بر جان مغربی می ریز
مئی که هیچ مُلَوَّث نمیکند اقداح

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: همراهان گنجور

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

سحرگهی که موذن بفالق الاصباح
صلای زنده دلان میدهد؛ بخوان صلاح
هوش مصنوعی: صبحگاهان که مؤذن با صدای دلنشینش اذان می‌گوید، آنگاه است که به دعا و نیکی و اصلاح امور بپرداز.
تو رو به خانهٔ خَمار عاشقان آور
برای راحت روحت طلب کن از وی راح
هوش مصنوعی: تو را به مکانی می‌آورم که عاشقان در آنجا به سر می‌برند، تا برای آرامش روحت از او طلب کنم.
کلید فتح دلِ اهل دل، بدست دل است
گشایشی طلب از وی که عنده مفتاح
هوش مصنوعی: برای دست یافتن به قلب و احساسات افرادی که دارای دل پاک و سلیم هستند، باید به خود آن دل مراجعه کرد، زیرا تنها از راه دل می‌توان به گشایش و درک عمیق‌تری دست یافت.
از آن شراب که از دل همی بَرَد احزان
از آن شراب که در جان درآورَد افراح
هوش مصنوعی: معنای این بیت به این صورت است که از نوشیدنی‌ای که می‌تواند غم‌ها را از دل بزداید و شادمانی را به جان بیاورد، لذت ببرید. این شراب به نوعی نمایانگر قدرت و تاثیرگذاری احساسات است که می‌تواند درد را به شادی تبدیل کند.
از آن مئی که ازو زنده است جان مسیح
از آن مئی که در اشباح در دمد ارواح
هوش مصنوعی: از آن شرابی که جان مسیح را زنده می‌کند، همان شرابی که در سایه‌ها روح‌ها را به حرکت در می‌آورد.
نجات هردو جهان را از آن شراب طلب
که اوست در دو جهان موجب نجات و نجاح
هوش مصنوعی: برای نجات از مشکلات و سختی‌های این دنیا و آن دنیا، به دنبال شرابی باش که باعث رهایی و موفقیت در هر دو جهان می‌شود.
به پیش پرتو آن مِی چراغ فکر و خرد
چه پیش ضوء صباح است کوکب مصباح
هوش مصنوعی: درخشش آن مِی به اندازه‌ای است که نور فکر و عقل را روشن می‌کند، همان‌طور که نور صبح، ستاره‌ی درخشان را فراموش می‌کند.
به هر که ساقی ازین باده داد رَست از خود
هر آنکه رَست ز خود یافت در دو کَون فلاح
هوش مصنوعی: هر کسی که از ساقی این باده بنوشد، از خود رهایی می‌یابد و هر کسی که از خود آزاد شود، در دو جهان به کامیابی دست می‌يابد.
بیا و بر دل و بر جان مغربی می ریز
مئی که هیچ مُلَوَّث نمیکند اقداح
هوش مصنوعی: بیا و بر دل و جان ما شراب خوبی بریز که هیچ چیزی آن را آلوده نمی‌کند.

حاشیه ها

1401/12/11 13:03
Sahv

۱.سحرگاه که موذن زنده دلان را به صلا (نماز) می خواند تو نیز برو برای صلاحت نماز بخوان.

البته اینجا جناب مغربی بازی با صلا و صلاح کرده اند؛ می تواند معنی بیت این باشد: زمانی که موذن زنده دلان را به صلا می خواند؛ تو آن(صلا) را صلاح بخوان. یعنی یک «ح» به آن اضافه کن و بدان که نماز همان صلاح است.