گنجور

شمارهٔ ۷۰ - ستایش خلیفهٔ شائیسته علاء الدین محمد ثبته الله تعالی علی دین محمد مصطفی صلی الله علیه و سلم

علای دیدن و دنیا، شاه والا
به قدرت نائب ایزد تعالی
محمد شه که صد چون کسری و جم
ز میم نام او پوشیده خاتم
چو جنبد لشکرش بر سطح هامون
رود در قعر دریا ربع مسکون
چو راند تیغ در صف‌های انبوه
سر کوه افگند در دامن کوه
ز عهدش عامه در شادی و دستان
چنانکه از جمعه طفلان دبستان
زمانه تا بود ، دوران او باد
سراسر دور در فرمان او باد

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

علای دیدن و دنیا، شاه والا
به قدرت نائب ایزد تعالی
هوش مصنوعی: این بیت به معنای این است که وجود شاه، نشانه‌ای از عظمت و قدرت الهی در دنیا است و به نوعی حکایت از مقام والای او دارد. وجود او نمایانگر حاکمیتی است که تحت اراده‌ای الهی عمل می‌کند.
محمد شه که صد چون کسری و جم
ز میم نام او پوشیده خاتم
هوش مصنوعی: محمد، بزرگ‌ترین و والاترین شخص است که از نظر مقام و ارزش، حتی صدها کسری و جم (پادشاهان بزرگ) هم به پای او نمی‌رسند. نام او به قدری با ارزش و بزرگ است که بر روی خاتم نبوّت حک شده است.
چو جنبد لشکرش بر سطح هامون
رود در قعر دریا ربع مسکون
هوش مصنوعی: وقتی لشکر او به حرکت درآید، مثل طوفانی در سطح دشت پراکنده می‌شود و در اعماق دریا به آرامش می‌رسد.
چو راند تیغ در صف‌های انبوه
سر کوه افگند در دامن کوه
هوش مصنوعی: زمانی که شمشیر به درون صفوف متراکم دشمن فرود می‌آید، همچون سنگی که از سر کوه به پایین می‌افتد، بر دامن کوه ضربه می‌زند.
ز عهدش عامه در شادی و دستان
چنانکه از جمعه طفلان دبستان
هوش مصنوعی: از زمان او مردم در خوشی و شادابی بودند، مانند بچه‌های دبستان که در روز جمعه خوشحال و مشغول بازی هستند.
زمانه تا بود ، دوران او باد
سراسر دور در فرمان او باد
هوش مصنوعی: تا زمانی که دنیا وجود دارد، سرنوشت و رویدادها تحت کنترل او خواهد بود و همه چیز در دایره اختیار او خواهد بود.