شمارهٔ ۷۱۰
خوبرویان به دل سوخته ساغر ندهند
به جز از خون جگر شربت دیگر ندهند
ای خوشا کشته شدن بر در خوبان که اگر
تیغ بر دست رقیبان ستمگر ندهند
در نگیرد به بتان گریه گرم و دم سرد
کاین درختان به چنین آب و هوا بر ندهند
عاشقان در نظر دوست چو جان افشانند
چه متاعی ست دو عالم که صلا در ندهند!
ماه و خور چون تو نه اند، ای دل و جان منزل تو
کان ولایت که تو داری به مه و خور ندهند
غمزه را کار مفرمای به شهر اسلام
که مسلمانان شمشیر به کافر ندهند
ما به خون خوردن و او بادگران چتوان کرد
چشمه روزی خضر شد به سکندر ندهند
ای صبا، زان سر کو منتظران را گردی!
تا بدین دیده دگر زحمت آن در ندهند
به نظر بس کن و ذکر لب و دندان بگذار
زانکه خسرو به گدایی در و گوهر ندهند
اطلاعات
وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
خوبرویان به دل سوخته ساغر ندهند
به جز از خون جگر شربت دیگر ندهند
هوش مصنوعی: زیبایان به کسانی که دلشان شکسته است، هیچ نوشیدنی نمیدهند مگر اینکه از دل خود بر ایشان بریزند. دیگر هیچ شربتی برای آنها نخواهد بود.
ای خوشا کشته شدن بر در خوبان که اگر
تیغ بر دست رقیبان ستمگر ندهند
هوش مصنوعی: خوشا به حال کسانی که برای عشق و زیبایی جان خود را فدای میکنند، چرا که اگر در برابر دشمنان ظالم دست به شمشیر ببرند، از آنها خبری نیست.
در نگیرد به بتان گریه گرم و دم سرد
کاین درختان به چنین آب و هوا بر ندهند
هوش مصنوعی: بهتر است به عشق و زیبایی بپردازیم و از غم و اندوه دوری کنیم، چرا که چنین شرایطی باعث نمیشود که این درختان بارور و ثمربخش شوند.
عاشقان در نظر دوست چو جان افشانند
چه متاعی ست دو عالم که صلا در ندهند!
هوش مصنوعی: عاشقان در دیدار دوست، جان خود را نثار میکنند. چه ارزشی دارد دو عالم که نمیتوانند صدایی از محبت سر دهند؟
ماه و خور چون تو نه اند، ای دل و جان منزل تو
کان ولایت که تو داری به مه و خور ندهند
هوش مصنوعی: ای دل و جان، ماه و خورشید مانند تو وجود ندارند. تنها جایی که تو در آن سکونت داری، مقام و منزلتی است که به تو تعلق دارد و نه به ماه و خورشید.
غمزه را کار مفرمای به شهر اسلام
که مسلمانان شمشیر به کافر ندهند
هوش مصنوعی: بهتر است که در شهر اسلام، از زیباییها و نازهای خود استفاده کنی، زیرا ممکن است مسلمانان به کافرها آسیب بزنند.
ما به خون خوردن و او بادگران چتوان کرد
چشمه روزی خضر شد به سکندر ندهند
هوش مصنوعی: ما گرفتار مشکلات و سختیها هستیم، اما او به راحتی و بیدغدغه زندگی میکند. حتی اگر روزی به مانند خضر برکت و نعمت به دست آوریم، باز هم دست به سوی سکندر دراز نمیشود.
ای صبا، زان سر کو منتظران را گردی!
تا بدین دیده دگر زحمت آن در ندهند
هوش مصنوعی: ای نسیم، گرد و غبار دلتنگی منتظران را برطرف کن! تا دیگر این چشمها زحمت دیدن آن محبوب را نداشته باشند.
به نظر بس کن و ذکر لب و دندان بگذار
زانکه خسرو به گدایی در و گوهر ندهند
هوش مصنوعی: بهتر است که فقط به ظواهر توجه نکنی و به زیباییهای ظاهری بسنده نکنی، چون کسانی که در مقام قدرت هستند، به هیچوجه به افراد ناتوان و بیچیز کمک نمیکنند.

امیرخسرو دهلوی