شمارهٔ ۱۰۱۵
به هر جنبش که در زلفت ز باد صبحگاه افتد
بسا دلهای مسکینان کزان زلف دو تاه افتد
گل اندر خوابگاه نرگس افتد گر وزد بویت
ولیکن عشق بازان را خسک در خوابگاه افتد
تو می رو مست و غلتان، کو هزاران توبه باطل شو
چه غم دارد ازان شاهد که زاهد در گناه افتد؟
ز چشمت کاروان صبر من تاراج کافر شد
مسلمانان، کسی دیده ست کاندر شهر راه افتد؟
تو جولان می زنی و طالبان چون گرد دنبالت
مبادا کان عنان در دست مست او مخواه افتد
سرم خاک ره سروی که چون بینند بالایش
کلاه افتد ز سر بر خاک و سر پیش کلاه افتد
هوس دارد که در پایت سراندازی کند خسرو
ولیکن کسی گدا را راه پیش پادشاه افتد؟
اطلاعات
وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
به هر جنبش که در زلفت ز باد صبحگاه افتد
بسا دلهای مسکینان کزان زلف دو تاه افتد
هوش مصنوعی: با هر حرکتی که باد صبحگاهی در موهای تو ایجاد میکند، دلهای زیادی شکسته میشوند که به خاطر زیبایی آن موها اسیر شدهاند.
گل اندر خوابگاه نرگس افتد گر وزد بویت
ولیکن عشق بازان را خسک در خوابگاه افتد
هوش مصنوعی: اگر نسیمی از بوی گل به خوابگاه نرگس برسد، شاید آنجا گل بیفتد، اما برای عاشقان، احساس و دلباختهها در خوابهایشان تنها زبالهای بیارزش و ناچیز باقی میماند.
تو می رو مست و غلتان، کو هزاران توبه باطل شو
چه غم دارد ازان شاهد که زاهد در گناه افتد؟
هوش مصنوعی: تو در حال قدم زدن و شادابی، و حساب توبههای خود را فراموش کردهای. چه اهمیتی دارد اگر آن کسی که خود را زاهد میداند، در گناه سقوط کند؟
ز چشمت کاروان صبر من تاراج کافر شد
مسلمانان، کسی دیده ست کاندر شهر راه افتد؟
هوش مصنوعی: از چشمان تو، صبر من به شدت آسیب دیده و مانند کاروانی که مورد هجوم قرار گرفته است. آیا کسی در این شهر دیده که در این وضعیت، راهی را پیش بگیرد؟
تو جولان می زنی و طالبان چون گرد دنبالت
مبادا کان عنان در دست مست او مخواه افتد
هوش مصنوعی: تو در حال تاخت و تاز هستی و طالبان (آرزوها و خواستهها) مانند گرد و غبار به دنبالت میچرخند. مبادا کنترل اوضاع از دستت خارج شود و آن دست مست (شور و شوق) به تو آسیب برساند.
سرم خاک ره سروی که چون بینند بالایش
کلاه افتد ز سر بر خاک و سر پیش کلاه افتد
هوش مصنوعی: سرم بر روی خاک درختی است که وقتی دیگران بلند شدن آن را میبینند، کلاه از سرشان میافتد و به خاک میافتند، و سرشان به احترام کلاه به زمین میافتد.
هوس دارد که در پایت سراندازی کند خسرو
ولیکن کسی گدا را راه پیش پادشاه افتد؟
هوش مصنوعی: خسرو میخواهد که به پاهایش سجده کند و این آرزو را دارد، اما آیا ممکن است که یک گدا بتواند به پادشاه نزدیک بشود و راهی برای او باز کند؟

امیرخسرو دهلوی