گنجور

شمارهٔ ۶۷۰

به زلف و خال تو کردی خون خویش سبیل
به شرط آنکه ستانند خون‌بها ز قتیل
متاع من سر و جان است و نیست لایق دوست
به دوستان چه فرستد کسی متاع قلیل
تنم گداخت چو شمع و دلیل ضعف دل است
عجب که پیش تو روشن نگشت ضعف دلیل
رقیب ساخت دو چشم ترم به زخم کبود
در دجله بود روان چشم من شد اکنون نیل
چه التفات محب را به بوستان نعیم
که دل ز روی تور باغیست بر زنار خلیل
به وصل صحبت یوسف عزیز من مشتاب
جمال بار نبینی مگر به صبر جمیل
کمال زلف بتان گر خیال می‌بندی
مرو به خواب که هندوستان ببیند فیل

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: سید جابر موسوی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

به زلف و خال تو کردی خون خویش سبیل
به شرط آنکه ستانند خون‌بها ز قتیل
هوش مصنوعی: در این شعر، شاعر به زیبایی و جذابیت محبوبش اشاره می‌کند و می‌گوید که او به خاطر زلف و خال معشوقش، جانش را فدای عشق او کرده است. در عوض، او انتظار دارد که این عشق، ارزش و بهای خون او را بشناسد و به آن احترام بگذارد. این بیان، نشان‌دهنده عمق احساسات و فداکاری‌های عاشقانه است.
متاع من سر و جان است و نیست لایق دوست
به دوستان چه فرستد کسی متاع قلیل
هوش مصنوعی: من تمامی وجود و جانم را به عنوان هدیه‌ای ارزشمند به دوستانم می‌دهم و کسی که دوستی واقعی داشته باشد، نباید چیزی کم‌ارزش برای دوستانش به ارمغان بیاورد.
تنم گداخت چو شمع و دلیل ضعف دل است
عجب که پیش تو روشن نگشت ضعف دلیل
هوش مصنوعی: بدنم مانند شمع ذوب می‌شود و این نشان از ضعف قلبم است، عجیب است که در حضور تو این ضعف برایم روشن نمی‌شود.
رقیب ساخت دو چشم ترم به زخم کبود
در دجله بود روان چشم من شد اکنون نیل
هوش مصنوعی: دو چشم گریان من چون زخم کبودی است در دجله، و اکنون اشک من به مانند نیل جاری شده است.
چه التفات محب را به بوستان نعیم
که دل ز روی تور باغیست بر زنار خلیل
هوش مصنوعی: محب به طور خاصی به بهشت و نعمت‌های آن نمی‌اندیشد؛ چرا که دل او به زیبایی‌های باغی تعلق دارد که در آن، محبت و دوستی وجود دارد.
به وصل صحبت یوسف عزیز من مشتاب
جمال بار نبینی مگر به صبر جمیل
هوش مصنوعی: اگر به وصال یوسف عزیزم علاقه‌مند هستی، بدان که زیبایی او را تنها با صبر و تحمل می‌توانی ببینی.
کمال زلف بتان گر خیال می‌بندی
مرو به خواب که هندوستان ببیند فیل
هوش مصنوعی: اگر به زیبایی و افسون زلف معشوق فکر کنی، بهتر است به خواب نروی؛ زیرا در خواب ممکن است هندوستان را ببینی که فیل دارد.