گنجور

قطعه شماره ۲۶ (هنگام اقامت در دهلی به یاد وطن سروده است)

خون شد دلم، نسیم صبا غمگسار شد
بر دشت شهرزور، دمی رهگذار شو
رفت آنکه ما به عیش در آن بوم بگذریم
زینهار تو وکیل من دل فگار شو
می بوس خاک آن چمن و بعد از آن روان
نزدیک بارگاه بت پرده دار شو
واکن به صد هزار ادب بند برقعش
حیران نقش خامه پروردگار شو
بگشا چو غنچه کوی گریبان کرته اش
محو صفای سینه آن گلعذار شو
تاری ز چین طره اش از لطف باز کن
گو سرچنار را که تورشک تتار شو
غم بر دلم نشست چو گردون ز داغ هجر
ای چشمه سار چشم تو هم سر چنار شو
بی کاری است کار جهان و جهانیان
بگریز خالد از همه و مردکار شو

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: سید جابر موسوی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

خون شد دلم، نسیم صبا غمگسار شد
بر دشت شهرزور، دمی رهگذار شو
هوش مصنوعی: دل من پر از غم و حسرت شده است، نسیم ملایمی که می‌وزد، حالتی غم‌انگیز به دشت شهرزور بخشیده است. لحظه‌ای توقف کن و به این احساسات بپرداز.
رفت آنکه ما به عیش در آن بوم بگذریم
زینهار تو وکیل من دل فگار شو
هوش مصنوعی: رفت آن کس که ما در آن سرزمین به خوشی گذراندیم، حالا تو مواظب باش و دل شکسته‌ام را درک کن.
می بوس خاک آن چمن و بعد از آن روان
نزدیک بارگاه بت پرده دار شو
هوش مصنوعی: من خاک آن چمن را می‌بوسم و سپس به سوی بارگاه معشوقه‌ام می‌روم.
واکن به صد هزار ادب بند برقعش
حیران نقش خامه پروردگار شو
هوش مصنوعی: به خاطر ادب و احترام بسیار، با دقت به زیبایی و ظرافت پرده‌ای که بر چهره دارد، نگاه کن و از شگفتی و حیرت نقش‌هایی که قلم خداوند بر آن کشیده است، مبهوت شو.
بگشا چو غنچه کوی گریبان کرته اش
محو صفای سینه آن گلعذار شو
هوش مصنوعی: بسیار زیباست که با دل گشاده و آزاد، همانند غنچه‌ای که می‌شکفد، به استقبال زیبایی بروی و با خوش قلبی به دل گلابی‌چهره‌ای چون گل، نزدیک شوی.
تاری ز چین طره اش از لطف باز کن
گو سرچنار را که تورشک تتار شو
هوش مصنوعی: تار و گیسوی او را با لطف و محبت باز کن. بگو که سرچشمه و زیبایی او مانند حالت‌های عشق و محبت است.
غم بر دلم نشست چو گردون ز داغ هجر
ای چشمه سار چشم تو هم سر چنار شو
هوش مصنوعی: غم بر دل من چنان سنگینی می‌کند که مانند آسمان پر از غم هجران می‌شود. ای چشمه‌سار چشمان تو، چقدر حسابی و ریشه‌دار مانند درخت چنار می‌شوی.
بی کاری است کار جهان و جهانیان
بگریز خالد از همه و مردکار شو
هوش مصنوعی: تنها با گذرانیدن زمان، کارها انجام نمی‌شود و انسان‌ها باید از بی‌کاری فاصله بگیرند. خالد، از تمام این امور فرار کن و به انجام کارهای مهم بپرداز.