گنجور

شمارهٔ ۱۳ - فی مرثیة نوئین الاعظم غیاث الدین کیخسرو و ابیه قطب الدین محمود

از گنج دهر بهره بجز زخم مار نیست
وز گلبن زمانه بجز نوک خار نیست
بگذر ز می که مجلسیان وجود او
حاصل ز جام دهر برون از خمار نیست
کو در میان باغ کسی یا کنار گل
کورا چو لاله خون جگر در کنار نیست
بر این قرار گرچه زنی سایبان انس
زیرا که همچو سایه دمی بر قرار نیست
تا چند سرکشی سر گردنکشان دهر
بر پای دار بین که جهان پایدار نیست
در این رباط کهنه مزن خیمه وقوف
چون واقفی که موقف او استوار نیست
هرگز نبوده است کس از روزگار شاد
ور زانک بوده است در این روزگار نیست

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

از گنج دهر بهره بجز زخم مار نیست
وز گلبن زمانه بجز نوک خار نیست
هوش مصنوعی: در زندگی، سودی جز درد و رنج ندارد و زیبایی‌های زمانه نیز تنها با زخم‌ها و مشکلات همراه است.
بگذر ز می که مجلسیان وجود او
حاصل ز جام دهر برون از خمار نیست
هوش مصنوعی: از می بگذر، زیرا کسانی که در مجلس هستند، وجود او را از تأثیر جام دنیا به دست آورده‌اند و این حالتی که دارند، چیزی جز نشئگی نیست.
کو در میان باغ کسی یا کنار گل
کورا چو لاله خون جگر در کنار نیست
هوش مصنوعی: در باغ کسی نیست که در کنار گل‌ها باشد و مانند لاله‌ای، دلش پر از درد و اندوه باشد.
بر این قرار گرچه زنی سایبان انس
زیرا که همچو سایه دمی بر قرار نیست
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که حتی اگر انسانی در کنار ما باشد و ما از حضور او لذت ببریم، همیشه باید بدانیم که آن رابطه یا حضور ممکن است پایدار نباشد و زودگذر است. مانند سایه‌ای که لحظه‌ای در کنار ماست اما نمی‌توانیم به آن اتکا کنیم.
تا چند سرکشی سر گردنکشان دهر
بر پای دار بین که جهان پایدار نیست
هوش مصنوعی: تا کی باید به گردن‌کشان و سرکش‌های زمان اجازه داد که به ظلم و ستم ادامه دهند؟ باید توجه داشت که این دنیا پایدار نیست و هیچ‌چیز در آن دائمی نیست.
در این رباط کهنه مزن خیمه وقوف
چون واقفی که موقف او استوار نیست
هوش مصنوعی: در این مکان قدیمی، چادر نزن و اقامت نکن، چرا که همچون کسی که در ایستگاه ناپایداری قرار دارد، جای تو هم ثابت و مطمئن نیست.
هرگز نبوده است کس از روزگار شاد
ور زانک بوده است در این روزگار نیست
هوش مصنوعی: هیچ‌کس در تاریخ از زندگی خود راضی و خوشحال نبوده، زیرا در این زمان، شادی واقعی وجود ندارد.