گنجور

شمارهٔ ۱۴۱

جان وطن بر در جانان چه کند گر نکند
تن خاکی طلب جان چه کند گر نکند
هر گدائی که مقیم در سلطان گردد
روز و شب خدمت دربان چه کند گر نکند
بینوائی که برو لشکریان جور کنند
روی در حضرت سلطان چه کند گر نکند
طالب وصل حرم در شب تاریک رحیل
تکیه بر خار مغیلان چه کند گر نکند
آن نگارین مبرقع چو کند میل عراق
دلم آهنگ سپاهان چه کند گر نکند
چون زلیخا دلش از دست بشد ملکت مصر
در سر یوسف کنعان چه کند گر نکند
هرکه در پای گلش برگ صبوحی باشد
صبحدم عزم گلستان چه کند گر نکند
زلف سرگشته که بر روی تو گشت آشفته
گرد رخسار تو دوران چه کند گر نکند
نتواند که زهجر تو ننالد خواجو
هر که خنجر خورد افغان چه کند گر نکند

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

جان وطن بر در جانان چه کند گر نکند
تن خاکی طلب جان چه کند گر نکند
هوش مصنوعی: اگر جان وطن به عشق معشوق چیزی نگوید، چه خواهد شد؟ و اگر این بدن خاکی به دنبال جان باشد و حرکت نکند، چه فایده‌ای دارد؟
هر گدائی که مقیم در سلطان گردد
روز و شب خدمت دربان چه کند گر نکند
هوش مصنوعی: هر فرد فقیر و نیازمندی که در کنار سلطانی زندگی کند، اگر در این مدت به خدمتکاران دربار توجهی نکند، چه فایده‌ای برایش دارد؟
بینوائی که برو لشکریان جور کنند
روی در حضرت سلطان چه کند گر نکند
هوش مصنوعی: بینوایی که در برابر ظلم و ستم قرار دارد و نمی‌داند با لشکریان ظالم چگونه برخورد کند، چه باید کند اگر نتواند از خود دفاع کند.
طالب وصل حرم در شب تاریک رحیل
تکیه بر خار مغیلان چه کند گر نکند
هوش مصنوعی: کسی که در جستجوی وصال محبوب است، در شب تاریک و در مسیری پرخطر چگونه می‌تواند به خود تکیه کند، اگر که نتواند؟
آن نگارین مبرقع چو کند میل عراق
دلم آهنگ سپاهان چه کند گر نکند
هوش مصنوعی: وقتی آن دختر زیبای پوشیده از چادر، به سمت عراق می‌رود، دل من که شوق سپاهان را دارد، چه حسی خواهد داشت اگر او نرود؟
چون زلیخا دلش از دست بشد ملکت مصر
در سر یوسف کنعان چه کند گر نکند
هوش مصنوعی: چون زلیخا دلش را به خاطر یوسف از دست داد، حالا ملکه مصر است؛ اما اگر یوسف را نبیند، چه کار می‌تواند بکند؟
هرکه در پای گلش برگ صبوحی باشد
صبحدم عزم گلستان چه کند گر نکند
هوش مصنوعی: هر کس که در کنار گلستان بیدار شده باشد، صبحگاه چه می‌تواند بکند اگر به سوی گلستان نرود؟
زلف سرگشته که بر روی تو گشت آشفته
گرد رخسار تو دوران چه کند گر نکند
هوش مصنوعی: زلف‌های درهم و آشفته‌ات که بر روی تو جلوه‌گر شده، اگر چهره‌ات به دورانی بیفتد، چه بر سرش خواهد آمد، اگر که این کار را نکند؟
نتواند که زهجر تو ننالد خواجو
هر که خنجر خورد افغان چه کند گر نکند
هوش مصنوعی: هر کسی که از جدایی تو رنج می‌برد نمی‌تواند شکایت کند، چون کسی که ضربه خنجر می‌خورد، چه می‌تواند بکند جز اینکه ناله کند؟