گنجور

شمارهٔ ۷ - فاجابه علیه الرحمة و الغفران بهذه القصیده

برگذشت از آسمان من کل باب
آستان سید عالیجناب
یحیی موسی کف عیسی نفس
شیث آدم خلقت نوح انتساب
خضر اسکندر در ادریس رای
صالح یوسف رخ یعقوب آب
نامدار نامجوی نامور
کامگار کامران کامیاب
جعفر ثالث پناه خاص و عام
احمد ثانی ملاذ شیخ و شاب
عقل مستظهر برای صایبش
همچو بوالقاسم به فتح بوتراب
ساکنان درگهش خیر الانام
حاسدان حضرتش شرالدواب
جود او ارزاق را نعم الکفیل
کوی او افاق را حسن المآب
بر سپهر مکرمت صاحبقران
در جهان منقبت مالکرقاب
اختر اقبال او بی ارتداد
و آسمان قدر او بی انقلاب
ز آرزوی خاک بوسش ورد چرخ
دایماً یا لیتنی کنت تراب
نیر اعظم زنور خاطرش
مقتبس چون جرم ماه از آفتاب
ز آسمان آمد سخن واو ز آسمان
بگذرانده چون دعاوی مستجاب
هر که او چون خواب در چشم آیدش
چشم بختش خواب را بیند به خواب
حرز بازوی ملک دانی که چیست
شعرا و الله اعلم بالصواب
از طریق تربیت ارسال کرد
سوی من نظمی چو لؤلوی خوشاب
شاهدی خوش منظری شیرین کلام
لعبتی مشگین خطی عنبر نقاب
خط سبزش طبله ئی پر عود خام
چین زلفش نافه ئی پر مشک ناب
معنی او شمع صورت را فروغ
صورت او جام معنی را شراب
آب حیوان قطره ئی از آن سواد
لوح محفوظ آیتی از آن کتاب
نکته هایش مشرب دل را زلال
نقطه هایش چشمه ی جان را حباب
از لطافت رانده خون از چشم می
وز روانی برده آب از روی آب
مصر حکمت را بیاض او سواد
نیل فطنت را سواد او زهاب
من کیم کو ملتفت گردد به من
کی کند سیمرغ بازی با ذباب
بکر فکرش چون بر اندازد تتق
فکر بکرم رخ بپوشد در حجاب
افکند جعد عروس طبع او
در دل شوریده ی من پیچ و تاب
من چو پیش لفظ او جان داده ام
کی توانم گفت شعرش را جواب
دعد نتواند که بگشاید زبان
چون بر افتد پرده از روی رباب
بادی یک ساعت ز سال عمر او
از ازل تا آخر یوم الحساب

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

برگذشت از آسمان من کل باب
آستان سید عالیجناب
هوش مصنوعی: من از آسمان به سوی درگاه بزرگوار و عالی‌جناب حضرتش بازگشته‌ام.
یحیی موسی کف عیسی نفس
شیث آدم خلقت نوح انتساب
هوش مصنوعی: این عبارت به توصیف ویژگی‌ها و نسبت‌هایی می‌پردازد که به برخی از شخصیت‌های مهم تاریخی و مذهبی نسبت داده می‌شود. یحیی و موسی به عنوان پیامبران بزرگ و راهنمایان معنوی شناخته می‌شوند، در حالی که عیسی به خاطر معجزاتش معروف است و شیث به عنوان فرزند آدم و نوح به خاطر سفینه‌اش در زمان طوفان شناخته می‌شود. این ترکیب به نوعی به ارتباط و وابستگی‌های معنوی و تاریخی این شخصیت‌ها اشاره دارد.
خضر اسکندر در ادریس رای
صالح یوسف رخ یعقوب آب
هوش مصنوعی: خضر به عنوان راهنمای اسکندر، در ادریس نیکوکار و صالح، و یوسف با زیبایی خود، چون رخ یعقوب در اینجا به تصویر کشیده شده‌اند. به عبارت دیگر، این چهره‌ها و شخصیت‌ها نمایانگر صفات نیک و زیبایی هستند که در تاریخ و افسانه‌ها به یادگار مانده‌اند.
نامدار نامجوی نامور
کامگار کامران کامیاب
هوش مصنوعی: به دنبال نام و شهرت هستی و می‌خواهی در زندگی به موفقیت و کامیابی دست پیدا کنی.
جعفر ثالث پناه خاص و عام
احمد ثانی ملاذ شیخ و شاب
هوش مصنوعی: جعفر سوم پناهگاه خاص و عام، احمد دوم refuge شیخ و جوانان است.
عقل مستظهر برای صایبش
همچو بوالقاسم به فتح بوتراب
هوش مصنوعی: عقل و اندیشه مانند سلاحی قوی برای کسی است که از آن به درستی استفاده می‌کند، همان‌طور که بوالقاسم در نبردی مهم و پیروزمندانه به پیروزی دست یافت.
ساکنان درگهش خیر الانام
حاسدان حضرتش شرالدواب
هوش مصنوعی: ساکنان جایگاه او بهترین موجودات هستند و حسودان او بدترین آفریده‌ها.
جود او ارزاق را نعم الکفیل
کوی او افاق را حسن المآب
هوش مصنوعی: بخشش او، روزی‌ها را تأمین می‌کند و محل زندگی او، جایی است زیبا و راحت برای بازگشت.
بر سپهر مکرمت صاحبقران
در جهان منقبت مالکرقاب
هوش مصنوعی: بر آسمان بزرگ‌منشی، صاحب‌قران در دنیا، فضیلت و مقام مالیکرباقی است.
اختر اقبال او بی ارتداد
و آسمان قدر او بی انقلاب
هوش مصنوعی: ستاره‌ی خوشبختی او ثابت و بدون تغییر است و آسمان منزلت او نیز پیوسته استوار و قابل اعتماد به نظر می‌رسد.
ز آرزوی خاک بوسش ورد چرخ
دایماً یا لیتنی کنت تراب
هوش مصنوعی: از آرزوی بوسیدن خاک او، همیشه در چرخ زندگی می‌گویم: "ای کاش من هم خاک تو باشم."
نیر اعظم زنور خاطرش
مقتبس چون جرم ماه از آفتاب
هوش مصنوعی: نور دل و روح او از منبعی پربرکت و روشن سرچشمه می‌گیرد، همان‌طور که نور ماه از خورشید.
ز آسمان آمد سخن واو ز آسمان
بگذرانده چون دعاوی مستجاب
هوش مصنوعی: از آسمان سخنی آمد که مانند دعای مستجاب، از آسمان عبور کرده است.
هر که او چون خواب در چشم آیدش
چشم بختش خواب را بیند به خواب
هوش مصنوعی: هر کسی که خواب مانند کسی در چشمانش ظاهر شود، چشمان خوشبختی‌اش نیز خواب را در خواب می‌بیند.
حرز بازوی ملک دانی که چیست
شعرا و الله اعلم بالصواب
هوش مصنوعی: بیانگر این است که شاعر در مورد قدرت و توانایی خود می‌گوید و به نوعی خود را در مقامی می‌داند که می‌تواند در بین شاعران برتر باشد. او همچنین به درستی و صحت کلامش در مقایسه با دیگران اشاره می‌کند.
از طریق تربیت ارسال کرد
سوی من نظمی چو لؤلوی خوشاب
هوش مصنوعی: به وسیلهٔ تربیت و آموزش، پیام و نظم زیبایی مانند دانه‌های لؤلؤ به سوی من فرستاده شده است.
شاهدی خوش منظری شیرین کلام
لعبتی مشگین خطی عنبر نقاب
هوش مصنوعی: یک معشوق زیبا و دلربا با گفتار شیرین، که چهره‌اش مانند گل‌دار عطر مشک و خطش همچون عطر عنبر است.
خط سبزش طبله ئی پر عود خام
چین زلفش نافه ئی پر مشک ناب
هوش مصنوعی: خط سبز او همچون تابی از عود خوشبو است که بر زلف‌های سیاه او آویزان شده و زیبایی خاصی به آن می‌بخشد.
معنی او شمع صورت را فروغ
صورت او جام معنی را شراب
هوش مصنوعی: معنی زیبایی و جذابیت چهره‌اش مانند نوری است که شمع می‌تاباند و همچنین شخصیت او به‌سان نوشیدنی‌ایست که به جان آدمی جان می‌بخشد.
آب حیوان قطره ئی از آن سواد
لوح محفوظ آیتی از آن کتاب
هوش مصنوعی: این عبارت به معنی این است که موجودات زنده، مانند آب، تنها بخشی کوچک از آن حقیقت بزرگ الهی هستند که در لوح محفوظ نوشته شده است. در واقع، هر چیزی در عالم نشانه‌ای از آن حقیقت نهایی و کتاب آفرینش است.
نکته هایش مشرب دل را زلال
نقطه هایش چشمه ی جان را حباب
هوش مصنوعی: این عبارت به زیبایی بیانگر تأثیر و جذابیت نکات و ویژگی‌های خاصی است که روح و دل را سیراب می‌کند. نکته‌های ذکر شده به اندازه‌ای شفاف و دلنشین هستند که می‌توانند احساسات و زندگی را تازه و شفاف کنند، مثل چشمه‌ای که به آرامی حباب‌هایش را به سطح می‌آورد و زیبایی را نمایان می‌سازد.
از لطافت رانده خون از چشم می
وز روانی برده آب از روی آب
هوش مصنوعی: به خاطر لطافتی که وجود دارد، اشک‌ها از چشم‌ها روان می‌شوند و آب، با لطافت خود، سطح آب را می‌پوشاند.
مصر حکمت را بیاض او سواد
نیل فطنت را سواد او زهاب
هوش مصنوعی: مصر، سرزمین حکمت و دانش، همانند صفحه سفیدی است که بر روی آن نوشته‌ها و آگاهی‌ها حک شده‌اند. نهر نیل در این سرزمین نماد بیداری و ذکاوت است، و عقل و فهم را به شکل زنگاری زیبا به نمایش می‌گذارد.
من کیم کو ملتفت گردد به من
کی کند سیمرغ بازی با ذباب
هوش مصنوعی: من کیستم که دیگران به من توجه کنند؟ چه کسی به من اهمیت می‌دهد، وقتی سیمرغ با مگس‌ها بازی می‌کند؟
بکر فکرش چون بر اندازد تتق
فکر بکرم رخ بپوشد در حجاب
هوش مصنوعی: فکر خالص و ناب او وقتی که به تصور و اندیشه می‌پردازد، مانند چهره‌ای است که در پرده حجاب پنهان شده است.
افکند جعد عروس طبع او
در دل شوریده ی من پیچ و تاب
هوش مصنوعی: موهای بیت زیبای او که همچون عروسی است، در دل پریشان من پیچ و تاب می‌زند و باعث شور و شوق درونی‌ام شده است.
من چو پیش لفظ او جان داده ام
کی توانم گفت شعرش را جواب
هوش مصنوعی: من وقتی به خاطر کلام او جانم را فدا کرده‌ام، چطور می‌توانم شعری را که او گفته است پاسخ دهم؟
دعد نتواند که بگشاید زبان
چون بر افتد پرده از روی رباب
هوش مصنوعی: هیچ کس نمی‌تواند زبانش را باز کند و سخن بگوید، هنگامی که پرده از روی ساز رباب کنار می‌رود.
بادی یک ساعت ز سال عمر او
از ازل تا آخر یوم الحساب
هوش مصنوعی: یک باد، فقط به مدت یک ساعت از عمرش می‌وزد، از ابتدای وجودش تا پایان روز حسابرسی.