گنجور

شمارهٔ ۱۱ - فی منقبة اسدالله الغالب علی بن ابیطالب سلام الله علیه

وجه برات شام بر اختر نوشته اند
و اموال زنگ بر شه خاور نوشته اند
مستوفیان خسرو کشور گشای هند
بر باختر مواجب لشکر نوشته اند
در باب ظلمت آنچ خضر نقل کرده است
بر گرد بارگاه سکندر نوشته اند
مضمون روزنامه خورشید خاوری
بر کارنامه ی مه انور نوشته اند
دیوانیان عالم علوی بمشک ناب
واللیل بر حواشی دفتر نوشته اند
کتابیان رقعه نویس سواد شام
والنجم بر صحایف اختر نوشته اند
بر گرد روی شاهد مشگین عذار چرخ
از شب خطی سیاه معنبر نوشته اند
دانی که چیست اینکه خطیبان آسمان
برطرف هفت پایه ی منبر نوشته اند
یک نکته از مکارم اخلاق مرتضیست
کانرا برین کتابه بعنبر نوشته اند
در معنی فضیلت داماد مصطفی
پیران هفت زاویه محضر نوشته اند
منظومه ی محبت زهرا و آل او
بر خاطر کواکب ازهر نوشته اند
دوشیزگان پرده نشین حریم قدس
نام بتول بر سر معجر نوشته اند
انجم کلام مرتضوی راز راه یمن
برگرد این رواق مدوّر نوشته اند
بر هفت هیکل فلکی هر دعا که هست
آن از زبان صاحب قنبر نوشته اند
رمزی که در مطاوی طومار کبریاست
بر نام اهل بیت پیمبر نوشته اند
آن آیتی که نقش طوامیر نصرتست
بر رایت کُشنده ی عنتر نوشته اند
وصف خدنگ چار پر جان شکار او
مرغان معنوی همه بر پر نوشته اند
از دست و پنجه اسدالله کنایتیست
حرفی که بر جبین غضنفر نوشته اند
نامش نگر که قلعه نشینان موسوی
مهر گشاد بر در خیبر نوشته اند
نعتش نظاره کن که رها بین عیسوی
بهر شرف بر افسر قیصر نوشته اند
القاب عالیش ز پی اکتساب قدر
بر سقف چار صفّه ی شش در نوشته اند
ابیات شوق آنک نبی را برادرست
اجرام بر روان چو آذر نوشته اند
بابیست از فضائل از هر چه چار فصل
این هفت کهنه پیر معمّر نوشته اند
نقشش به کارگاه ملک بر کشیده اند
مدحش ببارگاه فلک بر نوشته اند
مه پیکران طاق زبرجد محامدش
بر یاره و نطاق دو پیکر نوشته اند
لشکر کشان عالم جان نام دُلدلش
بر کوهه های زین تکاور نوشته اند
صنعت گران چرخ بزر وصف ذوالفقار
بر تیغ خور نوشته و در خور نوشته اند
خنجر کشان صف شکن خیل مهر او
بر آفتاب نعل بها زر نوشته اند
ذکر غبار درگه آن میر هاشمی
شاهان سرفراز بر افسر نوشته اند
در گوش ما مدایح شبّیر خوانده اند
بر جان ما مناقب شبّر نوشته اند
وادرار ما که دیده رساندی بخون دل
امسال بر ولایت حیدر نوشته اند
آنرا که سر فدای هوای علی نکرد
یارب ز حادثات چه بر سر نوشته اند
ای بس که هفت کشور گردون بیک نفس
مردان راه او بقدم در نوشته اند
اشعار من که مادح اولاد حیدرم
هم بحر مشق کرده و هم بر نوشته اند
فردوسیان حدیث روان بخش عذب من
در روضه بر حوالی کوثر نوشته اند
وز شوق مدحتش سخنم ساکنان مصر
بر کوزه ی نبات بشکّر نوشته اند
چونست کز حوادث دوران روزگار
هر دم بنام من غم دیگر نوشته اند
دردی که بر دفاتر تقدیر مثبتست
گوئی ز بهر این دل غمخور نوشته اند
عمّانیان حکایت بحرین چشم من
بر جام زر بباده ی احمر نوشته اند
شادم بدین که بر صفحات عقیدتم
شرح خلوص آن شه صفدر نوشته اند
خواجو کمال نامه ی مستان حیدری
بر جان عارفان قلندر نوشته اند
کرّ و بیان ستایش ابکار خاطرت
بر چشمهای روشن اختر نوشته اند
زنهار غم مخور که بر اوراق سرمدی
بهر تو فتحهای موّفر نوشته اند

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

وجه برات شام بر اختر نوشته اند
و اموال زنگ بر شه خاور نوشته اند
هوش مصنوعی: صورت زیبای بُت را بر چهره شب ترسیم کرده‌اند و ثروت‌های درخشان را بر نام پادشاه شرق نوشته‌اند.
مستوفیان خسرو کشور گشای هند
بر باختر مواجب لشکر نوشته اند
هوش مصنوعی: فرستادگان خسرو، فرماندهان هند را به خدمت گرفته و دستمزد لشکریان را تنظیم کرده‌اند.
در باب ظلمت آنچ خضر نقل کرده است
بر گرد بارگاه سکندر نوشته اند
هوش مصنوعی: در مورد تاریکی، آنچه که خضر گفته است، بر دیوارهای قصر سکندر نوشته‌اند.
مضمون روزنامه خورشید خاوری
بر کارنامه ی مه انور نوشته اند
هوش مصنوعی: در روزنامه خورشید خاوری، درباره کارنامه‌ی مه انور مطالبی نوشته شده است.
دیوانیان عالم علوی بمشک ناب
واللیل بر حواشی دفتر نوشته اند
هوش مصنوعی: فرشتگان عالم بالا با عطر خوش و جان بخش، نام و یاد شب را در حاشیهٔ زندگی ما به ثبت رسانده‌اند.
کتابیان رقعه نویس سواد شام
والنجم بر صحایف اختر نوشته اند
هوش مصنوعی: کتاب‌نویسان دست‌نویس در شام و ستاره‌ها بر روی صفحات آسمان نوشته‌اند.
بر گرد روی شاهد مشگین عذار چرخ
از شب خطی سیاه معنبر نوشته اند
هوش مصنوعی: در چهره دلربای معشوقی با موهای سیاه، دایره ای از شب را به تصویر کشیده اند که خطی تیره و باریک آن را زینت بخشیده است.
دانی که چیست اینکه خطیبان آسمان
برطرف هفت پایه ی منبر نوشته اند
هوش مصنوعی: می‌دانی چه گفته‌هایی در مورد منبر آسمانی و برچسب‌هایی که بر روی پایه‌های آن نوشته شده است، وجود دارد؟
یک نکته از مکارم اخلاق مرتضیست
کانرا برین کتابه بعنبر نوشته اند
هوش مصنوعی: یک نکته از ویژگی‌های نیک اخلاقی امیرالمؤمنین (علی بن ابی‌طالب) وجود دارد که در این کتاب به صورت ویژه به آن اشاره شده است.
در معنی فضیلت داماد مصطفی
پیران هفت زاویه محضر نوشته اند
هوش مصنوعی: در مورد ویژگی‌های داماد پیامبر، دانشمندان و عالمان در هفت زاویه و جنبه مختلف مطالبی نوشته‌اند.
منظومه ی محبت زهرا و آل او
بر خاطر کواکب ازهر نوشته اند
هوش مصنوعی: محبت و پیوند اهل بیت پیامبر، به ویژه حضرت زهرا و فرزندانش، بر دل ستاره‌ها و کائنات تأثیر گذاشته است و آنها را به نوعی درک و احساس عشق و محبت به این خانواده نشان می‌دهد.
دوشیزگان پرده نشین حریم قدس
نام بتول بر سر معجر نوشته اند
هوش مصنوعی: دوشیزگان که در حریم پاک و مقدس زندگی می‌کنند، نام دختر پاک و عفیفی را که به عنوان نمونه‌ای از پاکدامنی شناخته می‌شود، بر روی پرده خود نوشته‌اند.
انجم کلام مرتضوی راز راه یمن
برگرد این رواق مدوّر نوشته اند
هوش مصنوعی: کلام مرتضوی، نوشته‌ای است که درباره راز و رمزهای راه یمن در این فضایی که گرداگرد آن وجود دارد، به تصویر کشیده شده است.
بر هفت هیکل فلکی هر دعا که هست
آن از زبان صاحب قنبر نوشته اند
هوش مصنوعی: در آسمان هفتگانه، هر دعایی که وجود دارد، به زبان کسی که صاحب قنبر است نوشته شده است.
رمزی که در مطاوی طومار کبریاست
بر نام اهل بیت پیمبر نوشته اند
هوش مصنوعی: در درون نوشته‌های بزرگ و مهمی که به نام اهل بیت پیامبر اشاره شده، راز و رمزی نهفته است.
آن آیتی که نقش طوامیر نصرتست
بر رایت کُشنده ی عنتر نوشته اند
هوش مصنوعی: آیتی که نشان‌دهنده‌ی پیروزی و یاری بر پرچم جنگجویی همچون عنتر است، به تصویر کشیده شده است.
وصف خدنگ چار پر جان شکار او
مرغان معنوی همه بر پر نوشته اند
هوش مصنوعی: خدای تعالی مانند تیر چهار پر است که جان شکار را هدف قرار می‌دهد، و تمام پرندگان روحانی هر یک به نوعی نشان و یادگاری از این پر را بر روی خود دارند.
از دست و پنجه اسدالله کنایتیست
حرفی که بر جبین غضنفر نوشته اند
هوش مصنوعی: حرفی که بر پیشانی مردان بزرگ نوشته شده، نشان‌دهندهٔ روحیه و توانایی‌های بی‌نظیر آن‌هاست که می‌تواند به قدرت و شجاعت اشاره داشته باشد.
نامش نگر که قلعه نشینان موسوی
مهر گشاد بر در خیبر نوشته اند
هوش مصنوعی: نام او را ببین که ساکنان قلعه موسوی، نشان محبت و دوستی را بر دروازه خیبر نوشته‌اند.
نعتش نظاره کن که رها بین عیسوی
بهر شرف بر افسر قیصر نوشته اند
هوش مصنوعی: به تماشای مدح او بنشین که از روی بزرگی، نام عیسی را بر تاج قیصر نوشته‌اند.
القاب عالیش ز پی اکتساب قدر
بر سقف چار صفّه ی شش در نوشته اند
هوش مصنوعی: القاب و عناوین مهم و با اعتبار او، به دلیل دستاوردها و موفقیت‌هایش، بر بالای دیوارهای چهار گوشه‌ی یک مکان بزرگ به زیبایی درج شده‌اند.
ابیات شوق آنک نبی را برادرست
اجرام بر روان چو آذر نوشته اند
هوش مصنوعی: شوق و محبت نسبت به پیامبر مانند آتشی است که در دل می‌سوزد و بر روح انسان تأثیر می‌گذارد. این احساس عمیق و ارزشمند به خاطر مقام و شخصیت او در دل‌ها جاودانه شده است.
بابیست از فضائل از هر چه چار فصل
این هفت کهنه پیر معمّر نوشته اند
هوش مصنوعی: این شعر به توصیف و ستایش صفات مثبت و ویژگی‌های برجسته انسانی می‌پردازد که در دوران‌های مختلف ثبت شده‌اند. شاعر به بیان این نکته می‌پردازد که از هر فصل و دوره‌ای، این هفت ویژگی یا فضیلت کهن و ارزشمند وجود دارد و به شکل ماندگاری در یادها باقی مانده‌اند.
نقشش به کارگاه ملک بر کشیده اند
مدحش ببارگاه فلک بر نوشته اند
هوش مصنوعی: نقش او را در کارگاه خداوند به تصویر کشیده‌اند و ستایش‌هایش بر آسمان نوشته شده است.
مه پیکران طاق زبرجد محامدش
بر یاره و نطاق دو پیکر نوشته اند
هوش مصنوعی: ماه ابرهای زیبا و درخشان در آسمان، نشانه‌های ستایش و ویژگی‌های خاصش را بر روی دو کمرنگ ایجاد کرده‌اند.
لشکر کشان عالم جان نام دُلدلش
بر کوهه های زین تکاور نوشته اند
هوش مصنوعی: لشکر مردان دنیا، نام دُلدلش را بر قله‌های بلندقامتان ثبت کرده‌اند.
صنعت گران چرخ بزر وصف ذوالفقار
بر تیغ خور نوشته و در خور نوشته اند
هوش مصنوعی: صنعتگران بزرگ چرخ، توصیف ذوالفقار (شمشیر علی) را بر تیغ (شمشیر) خورشید نوشته و در آن جای داده‌اند.
خنجر کشان صف شکن خیل مهر او
بر آفتاب نعل بها زر نوشته اند
هوش مصنوعی: سربازان دلیر و شجاع او که با عشق و محبتش گرد هم آمده‌اند، مانند خنجری تیز و برنده هستند که در برابر آفتاب درخشان، ارزش و اهمیت خود را نشان می‌دهند.
ذکر غبار درگه آن میر هاشمی
شاهان سرفراز بر افسر نوشته اند
هوش مصنوعی: غبار درگاه آن پادشاه بزرگ، که از خاندان هاشم و سرافرازان است، بر روی تاج او نوشته شده است.
در گوش ما مدایح شبّیر خوانده اند
بر جان ما مناقب شبّر نوشته اند
هوش مصنوعی: در گوش ما از فضائل و ویژگی‌های شبیر (یکی از شخصیت‌های بزرگ اسلام) سخن گفته‌اند و بر وجود ما صفات و ویژگی‌های او را نوشته‌اند.
وادرار ما که دیده رساندی بخون دل
امسال بر ولایت حیدر نوشته اند
هوش مصنوعی: با دل خونین و اشک‌های فراوان، پیام ما به تو می‌رسد، امسال نام حیدر بر سرزمین ولایت نوشته شده است.
آنرا که سر فدای هوای علی نکرد
یارب ز حادثات چه بر سر نوشته اند
هوش مصنوعی: کسی که به خاطر عشق و ارادت به علی جانش را فدای او نکرد، خداوند چه مشکلاتی را بر سرش خواهد آورد؟
ای بس که هفت کشور گردون بیک نفس
مردان راه او بقدم در نوشته اند
هوش مصنوعی: این سخن به این معناست که بسیاری از مناطق و سرزمین‌های دور، به خاطر یک نفس از مردان با اراده و استقامت، در مسیر او به ثبت رسیده و نوشته شده‌اند. به عبارتی دیگر، این افراد با عزم و تلاش خود، تأثیر عظیمی بر تاریخ و جغرافیا گذاشته‌اند.
اشعار من که مادح اولاد حیدرم
هم بحر مشق کرده و هم بر نوشته اند
هوش مصنوعی: شعرهای من درباره فرزندان حیدر، هم درس و مشق شده و هم نوشته شده‌اند.
فردوسیان حدیث روان بخش عذب من
در روضه بر حوالی کوثر نوشته اند
هوش مصنوعی: فردوسیان درباره من که روحی لطیف و شیرین دارم، در باغ بهشت و در حاشیه‌ی کوثر داستان‌هایی نوشته‌اند.
وز شوق مدحتش سخنم ساکنان مصر
بر کوزه ی نبات بشکّر نوشته اند
هوش مصنوعی: از شوق ستایش او، ساکنان مصر بر ظرف شکر نوشته‌اند.
چونست کز حوادث دوران روزگار
هر دم بنام من غم دیگر نوشته اند
هوش مصنوعی: چرا هر روز به خاطر رویدادهای زندگی، غمی جدید به نام من ثبت می‌شود؟
دردی که بر دفاتر تقدیر مثبتست
گوئی ز بهر این دل غمخور نوشته اند
هوش مصنوعی: دردی که در سرنوشت نوشته شده، به نظر می‌رسد به خاطر دل نگران و متاثر من نوشته شده است.
عمّانیان حکایت بحرین چشم من
بر جام زر بباده ی احمر نوشته اند
هوش مصنوعی: عمانيان داستانی دربارهٔ خاک بحرین دارند که چشم من بر روی جام زرین نوشیدنی قرمز رنگ نوشته است.
شادم بدین که بر صفحات عقیدتم
شرح خلوص آن شه صفدر نوشته اند
هوش مصنوعی: خوشحالم که بر صفحات باورهایم، نوشته‌ای از پاکی آن بزرگ مرد جنگی وجود دارد.
خواجو کمال نامه ی مستان حیدری
بر جان عارفان قلندر نوشته اند
هوش مصنوعی: خواجو نوشته است که نامه‌ای پر از کمال و زیبایی متعلق به مستان و عارفان، به قلم حیدر، بر دل‌های عارفان و قلندرها حک شده است.
کرّ و بیان ستایش ابکار خاطرت
بر چشمهای روشن اختر نوشته اند
هوش مصنوعی: اشعار زیبای تو و ستایش خاصی که از جوانی‌های تو به یاد دارم، بر چشمان درخشان ستاره‌ها نقش بسته است.
زنهار غم مخور که بر اوراق سرمدی
بهر تو فتحهای موّفر نوشته اند
هوش مصنوعی: نگرانی به خود راه نده، زیرا بر صفحات جاودانی برای تو پیروزی‌های بزرگ و موفقیت‌ها نوشته شده است.