شمارهٔ ۴۲
از سر جان درگذر گر وصل جانان بایدت
بر در دل خیمه زن گر عالم جان بایدت
داروی درد محبت ترک درمان کردن است
دُردی دردی بنوش ار زانکِ درمان بایدت
دادهئی خاتم به دست دیو و شادَروان به باد
وانگه از دیوانگی ملک سلیمان بایدت؟
راه تاریکی نشاید قطع کردن بی دلیل
خضر راهی برگزین گر آب حیوان بایدت
از سر یکدانه گندم در نمیآری گذشت
وز برای نزهت دل باغ رضوان بایدت؟
راه دریا گیر اگر لؤلؤی عمّانت هواست
دستِ دربان بوس اگر تشریف سلطان بایدت
حکم یونان یابد آنکِش حکمت یونان بود
حکمت یونان طلب گر حکم یونان بایدت
دل به ناکامی بنه گر کام جانت آرزوست
ترک مستوری بده گر عیش مستان بایدت
بی سر و سامان درآ خواجو اگر داری سری
وز سرِ سر درگذر گر زانک سامان بایدت
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
از سر جان درگذر گر وصل جانان بایدت
بر در دل خیمه زن گر عالم جان بایدت
هوش مصنوعی: اگر میخواهی به معشوق خود نزدیک شوی، باید از جان خود بگذری. اگر به عشق او نیاز داری، باید در دل او اقامت کنی و در عالم عشق او زندگی کنی.
داروی درد محبت ترک درمان کردن است
دُردی دردی بنوش ار زانکِ درمان بایدت
هوش مصنوعی: عشق و محبت دارویی است که نمیتوان آن را به سادگی کنار گذاشت. اگر درد ناشی از عشق را احساس میکنی، باید بپذیری و با آن زندگی کنی، چرا که برای رفع این درد، راهکار سادهای وجود ندارد و درمان واقعی نیازمند زمان و صبر است.
دادهئی خاتم به دست دیو و شادَروان به باد
وانگه از دیوانگی ملک سلیمان بایدت؟
هوش مصنوعی: به تو انگشتری دادهاند که هم به دیو تعلق دارد و هم به کسانی که خوشحال هستند. پس از این حماقت باید به یاد سلیمان و حکمت او بیفتی.
راه تاریکی نشاید قطع کردن بی دلیل
خضر راهی برگزین گر آب حیوان بایدت
هوش مصنوعی: در مسیر زندگی ممکن است با مشکلات و چالشهای دشواری مواجه شوی. نباید به راحتی و بدون دلیل، دست به انتخابهایی بزنیم که ما را به بیراهه میبرد. باید با تامل و دانش کافی قدم برداریم، به ویژه اگر به دنبال چیز ارزشمندی مانند آب حیات هستیم.
از سر یکدانه گندم در نمیآری گذشت
وز برای نزهت دل باغ رضوان بایدت؟
هوش مصنوعی: با یک دانه گندم به راحتی نمیتوانی به بهشت و خوشیهای زندگی دست پیدا کنی. برای رسیدن به باغ رضوان و لذتهای بهشتی، باید از دل و جان تلاش کنی.
راه دریا گیر اگر لؤلؤی عمّانت هواست
دستِ دربان بوس اگر تشریف سلطان بایدت
هوش مصنوعی: اگر به دنبال گوهری ارزشمند مانند لؤلؤی عمّانت هستی، باید که راه دریایی را در نظر بگیری و برای رسیدن به آن، باید به دربان احترام بگذاری و از او درخواست کمک کنی، زیرا برای ملاقات با سلطان، لازم است که به آداب و احترام آنچه در شأن مقام اوست، عمل کنی.
حکم یونان یابد آنکِش حکمت یونان بود
حکمت یونان طلب گر حکم یونان بایدت
هوش مصنوعی: هر کسی که حکمت و دانش یونانی را داشته باشد، میتواند به مقام و موقعیتی برسد که شایستهٔ آن است. اگر به دنبال حکم و قضاوت برتر هستی، باید به دنبال دانش و حکمت یونان نیز باشی.
دل به ناکامی بنه گر کام جانت آرزوست
ترک مستوری بده گر عیش مستان بایدت
هوش مصنوعی: اگر میخواهی به آرزوی قلبیات برسی، باید برای دل خودت تلاش کنی و در عین حال از پنهانکاری کنار بگذاری، چرا که اگر میخواهی از خوشیهای زندگی بهرهمند شوی، باید خود را آزاد کنی و اجازه دهی احساساتت نمایان شود.
بی سر و سامان درآ خواجو اگر داری سری
وز سرِ سر درگذر گر زانک سامان بایدت
هوش مصنوعی: اگر در زندگیات بینظم و بیسر و سامان هستی، باید توجه داشته باشی که برای بهبود وضعیتت باید از موانع عبور کنی و هوشیار باشی. برای داشتن یک زندگی منظم، نیاز به تلاش و تدبیر داری.

خواجوی کرمانی