خواجوی کرمانیشمارهٔ ۱۲۲
چو شام شد بشبستان شتاب باید کرد
ز ماه نو طلب آفتاب باید کرد
لباس ازرق صوفی که عین زرّاقیست
بخون چشم صراحی خضاب باید کرد
لب پیاله و رخسار مردم دیده
ز عکس باده چو یاقوت ناب باید کرد
مفرح جگر خسته و دوای خمار
ز لعل ساقی و جام شراب باید کرد
مدام بهر جگر خوارگان دُردیکش
دل پر آتش خونین کباب باید کرد
مهی که منزل او در میان جان منست
کناره از در او از چه باب باید کرد
چو آفتاب کشد روی در حجاب عدم
نظاره ی قمری شب نقاب باید کرد
بر آتش دل ما ریز آب آتش فام
که دفع آتش سوزان بآب باید کرد
اگر بکوی خرابات می کنی مسکن
نخست خانه هستی خراب باید کرد
وگر بچنگ نمی آیدت خوش آوازی
بکنج میکده ساز رباب باید کرد
بروی دوست بروز آور امشب ای خواجو
که در بهشت برین ترک خواب باید کرد
اطلاعات
وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
چو شام شد بشبستان شتاب باید کرد
ز ماه نو طلب آفتاب باید کرد
هوش مصنوعی: زمانی که شب فرا میرسد، باید با سرعت به جایی که راحت است برویم و برای پیدا کردن روشنایی، به دنبال خورشید در آسمان شب بگردیم.
لباس ازرق صوفی که عین زرّاقیست
بخون چشم صراحی خضاب باید کرد
هوش مصنوعی: لباس آبی صوفی که شبیه طلا به نظر میرسد، باید به خون چشمان صراحی رنگآمیزی شود.
لب پیاله و رخسار مردم دیده
ز عکس باده چو یاقوت ناب باید کرد
هوش مصنوعی: برای نوشیدنی، لبه پیاله و چهره مردم باید به زیبایی و جذابیت یاقوت خالص باشد، به طوری که چشم را به خود جلب کند.
مفرح جگر خسته و دوای خمار
ز لعل ساقی و جام شراب باید کرد
هوش مصنوعی: برای خستگی دل و غم و اندوه، باید از لبان زیبا و شراب لذت ببریم تا تسکین پیدا کنیم.
مدام بهر جگر خوارگان دُردیکش
دل پر آتش خونین کباب باید کرد
هوش مصنوعی: به طور مداوم باید برای کسانی که دلشان از غم و اندوه سوخته است، نوشیدنیای تهیه کرد که دلهایشان را از درد و عذاب نجات بدهد.
مهی که منزل او در میان جان منست
کناره از در او از چه باب باید کرد
هوش مصنوعی: ماه که جایگاهش در دل من است، چرا باید از در خانهاش فاصله بگیرم؟
چو آفتاب کشد روی در حجاب عدم
نظاره ی قمری شب نقاب باید کرد
هوش مصنوعی: وقتی خورشید بر چهرهاش پردهای از غیبت بکشد، چهرهی ماه شب باید پوشیده شود.
بر آتش دل ما ریز آب آتش فام
که دفع آتش سوزان بآب باید کرد
هوش مصنوعی: بر دل سوخته ما، آب خنکی بریز تا آتش سوزان آن را خاموش کند.
اگر بکوی خرابات می کنی مسکن
نخست خانه هستی خراب باید کرد
هوش مصنوعی: اگر میخواهی به مکانی سر بزنید که در آن حال و هوای خاصی حاکم است، ابتدا باید پایه و اساس زندگیات را تغییر دهی و به نوعی از وضعیت فعلی خود فاصله بگیری.
وگر بچنگ نمی آیدت خوش آوازی
بکنج میکده ساز رباب باید کرد
هوش مصنوعی: اگر نمیتوانی به چنگ بیاوری و موسیقی لذتبخش بسازی، باید در خانه میکده به نواختن رباب بپردازی.
بروی دوست بروز آور امشب ای خواجو
که در بهشت برین ترک خواب باید کرد
هوش مصنوعی: ای خواجو، امشب باید برای دوستت خود را به نمایش بگذاری، چرا که در بهشت عالی، برای خوابیدن جایی نیست و باید بیدار باشی.
حاشیه ها
1387/07/17 14:10
مصرع اول بیت اول ناقص است، کلمهی جاافتاده در جایگاه قافیه است، کلمهای مثل «شتاب» میتواند مناسب باشد:
چو شام شد به شبستان [شتاب] باید کرد
از دوستان اگر کسی به دیوان چاپی خواجو دسترسی دارد در این زمینه به ما کمک کند.