شمارهٔ ۳۱ - در نکوهش حسودان
خاقانیا ز دلسبکی سرگران مباش
کاو هرکه زادهٔ سخن توست، خصم توست
گرچه دلت شکست ز مشتی شکستهنام
بر خویشتن شکستهدلی چون کنی درست؟
چون منصفی نیابی، چه معرفت چه جهل
چون زال زر نبینی، چه سیستان چه بست
مسعود سعد نه سوی تو شاعری است فحل
کاندر سخنش گنج روان یافت هرکه جست
بر طرز عنصری رود و خصم عنصری است
کاندر قصیدههاش زند طعنههای چست
آتش ز آهن آمد و زو گشت آهن آب
آهن ز خاره زاد و از او گشت خاره سست
فرزند عاق ریش پدر گیرد ابتدا
فحل نبهره دست به مادر برد نخست
حیف است این ز گردش ایام چاره نیست
کاین ناخنه به دیدهٔ ایام ما برست
شمارهٔ ۳۰ - در مدح جلال الدین الخزاری: گفتم ای دل بهر دربان جلالشمارهٔ ۳۲: خاقانیا چه مژده دهی کز سواد ملک
اطلاعات
وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
خاقانیا ز دلسبکی سرگران مباش
کاو هرکه زادهٔ سخن توست، خصم توست
هوش مصنوعی: ای خاقان، از دل سبکی خود دلسرد نباش؛ زیرا هر کسی که از سخن تو زاده شده باشد، دشمن توست.
گرچه دلت شکست ز مشتی شکستهنام
بر خویشتن شکستهدلی چون کنی درست؟
هوش مصنوعی: اگرچه دل تو به خاطر کسانی که نامشان خراب است، شکسته شده، اما چطور میتوانی وقتی خودت دلشکستهای، به خودت رسیدگی کنی؟
چون منصفی نیابی، چه معرفت چه جهل
چون زال زر نبینی، چه سیستان چه بست
هوش مصنوعی: اگر منصفی پیدا نکنی، فرقی نمیکند که چیزی را بشناسی یا نشناسی؛ وقتی زال زر، پسر رستم، را نبینی، فرقی نمیکند که به سیستان بروی یا بست.
مسعود سعد نه سوی تو شاعری است فحل
کاندر سخنش گنج روان یافت هرکه جست
هوش مصنوعی: مسعود سعد، شاعر بزرگی است که در اشعارش گنجینهای از دانایی وInsight را پیدا کرده است. هر کسی که به دنبال درک و شناخت عمیقتری از کلمات و معانی باشد، میتواند به ارزش این شعرها پی ببرد.
بر طرز عنصری رود و خصم عنصری است
کاندر قصیدههاش زند طعنههای چست
هوش مصنوعی: این شخص به روش و طرز خاصی در شعرهایش میپردازد و از زبان تند و بیان مؤثری برای انتقاد از رقبایش استفاده میکند.
آتش ز آهن آمد و زو گشت آهن آب
آهن ز خاره زاد و از او گشت خاره سست
هوش مصنوعی: آتش از آهن به وجود آمد و باعث ذوب شدن آن شد. آهن از سنگ معدن به دست میآید و این باعث میشود که سنگ معدن تضعیف شود.
فرزند عاق ریش پدر گیرد ابتدا
فحل نبهره دست به مادر برد نخست
هوش مصنوعی: فرزند نادانی که به پدرش بیاحترامی میکند، در آغاز به کمبودهای پدر دامن میزند و به مادرش نیز آسیب میزند.
حیف است این ز گردش ایام چاره نیست
کاین ناخنه به دیدهٔ ایام ما برست
هوش مصنوعی: این روزها به خاطر گذر زمان، نمیتوان کاری کرد و افسوس که این زخمهای زمان بر چشمان ما باقی مانده است.

خاقانی