گنجور

حکمت

چرا این مردم دانا و زیرکسار و فرزانه
زیانشان مور را باشد دو درشان هست یک خانه
اگر ابروش چین آرد ، سزد گر روی من بیند
که رخسارم پر از چین است چون رخسار پهنانه
چو پیمانه تن مردم همیشه عمر پیماید
بباید زیر ننمودن همان یک روز پیمانه
کنون جویی همی حیلت که گشتی سست و بی طاقت
تو را دیدم به برنایی ، فسار آهخته و لانه
اجل چون دام کرده گیر پوشیده به خاک اندر
صیاد از دور ، نک دانه برهنه کرده لوسانه
طبایع گر ستون ِ تن ستون را هم بپوسد بن
نگردد هرگز آن فانی ، کش از طاعت زنی فانه
نباشد میل فرزانه به فرزند و زن هرگز
ببرّد نسل این هر دو نبرّد نسل فرزانه

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: مهرداد بیات

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

چرا این مردم دانا و زیرکسار و فرزانه
زیانشان مور را باشد دو درشان هست یک خانه
هوش مصنوعی: چرا افرادی که دانا و بافرهنگ هستند، باید ضرر کنند؟ این در حالی است که آن‌ها دارای دو در و یک خانه هستند.
اگر ابروش چین آرد ، سزد گر روی من بیند
که رخسارم پر از چین است چون رخسار پهنانه
هوش مصنوعی: اگر ابرویش چروک بیندازد، جایز است که به من نگاه کند، چرا که صورت من نیز پر از چروک است مانند چهره‌ی پهنه.
چو پیمانه تن مردم همیشه عمر پیماید
بباید زیر ننمودن همان یک روز پیمانه
هوش مصنوعی: هرچند که زندگی انسان مانند یک پیمانه است و به اندازه‌ای که در آن عمرش می‌گذرد، باید آن را پر کند، اما بهتر است در مواقعی که به روزهایی از زندگی خود نگاه می‌کند، آن را نادیده نگیرد و به‌خاطر داشته باشد که هر روز از زندگی مهم است و نمی‌توان آن را نادیده انگاشت.
کنون جویی همی حیلت که گشتی سست و بی طاقت
تو را دیدم به برنایی ، فسار آهخته و لانه
هوش مصنوعی: اکنون در جستجوی چاره‌ای هستی زیرا که سست و بی‌طاقت شده‌ای. تو را در آغوشم دیدم که در حال تنش و عدم آرامش بودی.
اجل چون دام کرده گیر پوشیده به خاک اندر
صیاد از دور ، نک دانه برهنه کرده لوسانه
هوش مصنوعی: اگر مرگ به دام انداخته، پنهان در خاک، همچون صیادی است که از دور در کمین است و دانه‌ای را که بی‌پوشش و ساده است، با تزویر به دام می‌اندازد.
طبایع گر ستون ِ تن ستون را هم بپوسد بن
نگردد هرگز آن فانی ، کش از طاعت زنی فانه
هوش مصنوعی: اگرچه بدن و ساختار آن ممکن است دچار آسیب و فرسودگی شود، اما هرگز جوهره و اصل درونی انسان از بین نمی‌رود، به ویژه اگر از خیر و نیکی دوری کند.
نباشد میل فرزانه به فرزند و زن هرگز
ببرّد نسل این هر دو نبرّد نسل فرزانه
هوش مصنوعی: اگر فرزانه و حکیم به فرزند و همسر خود هیچ علاقه‌ای نداشته باشند، نسل این دو هیچ‌گاه ادامه نخواهد یافت و فرزانه‌ای هم به وجود نخواهد آمد.