گنجور

شمارهٔ ۱۳ - ایضا له

ندارد شش جهت چون این مثمن
که باشد هفت چرخش زیر دامن
ملایک چون کبوتر بر رواقش
ثریا کوزه نرگس بطاقش
صفای هشت خلد از وی عیانست
که هر رنگش ز پا جنت نشانست
ندیدم گرچه گردیدم ز آفاق
چنین هشتی که باشد در جهان طاق
همای میمنت در آستانش
نیارد یاد هرگز زآشیانش
چنان کائینه گرد رنگ از آب
صفایش صبح را افکنده در تاب
بهر گنجی ازو گنج سعادت
بجامش داده خور دست ارادت
شهنشاه جهانبخش جوانبخت
بفرق فرقدانش پایه تخت
بشوکت ثانی صاحبقرانست
جهان نازان که او شاه جهانست
در امر او نفاذ حکم تقدیر
بفرمانش نبرد طفل از شیر
بتخت پادشاهی راه حق پوی
حقیقت بین و حق اندیش و حق گوی
چنان اسلام ازو قوت نصیبست
که در هندوستان هندو غریبست
غریق رحمت او دور و نزدیک
غلام همت او ترک و تاجیک
اگر دریاست تر از همت اوست
و گر کان خسته دل از غیرت اوست
همیشه باد درگاهش فلک سای
سران در آستانش در سرپای

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ندارد شش جهت چون این مثمن
که باشد هفت چرخش زیر دامن
هوش مصنوعی: این مثلثی که به آن اشاره شده، ویژگی‌های خاصی دارد که آن را از دیگر اشکال متمایز می‌کند. این شکل به جای اینکه فقط شش سمت داشته باشد، دارای هفت چرخش است که به آن عمق و پیچیدگی بیشتری می‌بخشد.
ملایک چون کبوتر بر رواقش
ثریا کوزه نرگس بطاقش
هوش مصنوعی: فرشتگان مانند کبوتران بر روی سقف بلندش نشسته‌اند و در باغش، کوزه‌های نرگس زیبایی وجود دارد.
صفای هشت خلد از وی عیانست
که هر رنگش ز پا جنت نشانست
هوش مصنوعی: زیبایی و صفای هشت باغ به وضوح از او روشن است، چرا که هر رنگ و جلوه‌اش نشانی از بهشت دارد.
ندیدم گرچه گردیدم ز آفاق
چنین هشتی که باشد در جهان طاق
هوش مصنوعی: هرچند در دنیا سفر کرده‌ام و دیده‌ام، اما هیچ چیز مانند این احساس عجیب و غریب و بی‌نظیر نیست که در جهان وجود دارد.
همای میمنت در آستانش
نیارد یاد هرگز زآشیانش
هوش مصنوعی: پرنده خوشبختی در درگاه او هرگز خاطره‌ای از لانه‌اش به یاد نمی‌آورد.
چنان کائینه گرد رنگ از آب
صفایش صبح را افکنده در تاب
هوش مصنوعی: به گونه‌ای که نور صبحگاه به عنوان یک رنگ زیبا از آب زلال منعکس شده و آن را درخشانی می‌بخشد.
بهر گنجی ازو گنج سعادت
بجامش داده خور دست ارادت
هوش مصنوعی: برای دستیابی به گنج سعادت، از او کمک بگیرید و با دل و جان به او احترام بگذارید.
شهنشاه جهانبخش جوانبخت
بفرق فرقدانش پایه تخت
هوش مصنوعی: پادشاهی که برکت و خوشبختی را به همراه دارد، بر سر خود تاجی دارد که نشان‌دهنده مقام والای اوست.
بشوکت ثانی صاحبقرانست
جهان نازان که او شاه جهانست
هوش مصنوعی: جهان به عظمت و زیبایی او می‌نازد، زیرا او به حق پادشاه جهانیان است.
در امر او نفاذ حکم تقدیر
بفرمانش نبرد طفل از شیر
هوش مصنوعی: در کارهای او، اراده و تقدیرش حاکم است و همان‌طور که کودک نتواند با شیرش مبارزه کند، هیچ‌کس نمی‌تواند در برابر فرمان او مخالفت کند.
بتخت پادشاهی راه حق پوی
حقیقت بین و حق اندیش و حق گوی
هوش مصنوعی: بر روی تخت سلطنت، راه راست را دنبال کن، حقیقت را ببین و به حق فکر کن و حقیقت را بیان کن.
چنان اسلام ازو قوت نصیبست
که در هندوستان هندو غریبست
هوش مصنوعی: اسلام به قدری قدرتمند است که حتی در هندوستان، هندوها احساس بیگانگی می‌کنند.
غریق رحمت او دور و نزدیک
غلام همت او ترک و تاجیک
هوش مصنوعی: هر کسی که در مسیر رحمت و رحما نیایش خدا قرار گیرد، چه دور و چه نزدیک، همگان در سایه تلاش و عزم او و تحت تاثیر محبت‌هایش قرار دارند. این عشق و مهربانی شامل همه مردم، چه از قوم و نژاد مختلف باشد، می‌شود.
اگر دریاست تر از همت اوست
و گر کان خسته دل از غیرت اوست
هوش مصنوعی: اگر دریا هم پر از عطش و شور باشد، هنوز هم همت و اراده او از آن بزرگ‌تر است. و اگر کسی دلش از غم و حسرت پر شده باشد، این غم نیز به خاطر غیرت و عشق اوست.
همیشه باد درگاهش فلک سای
سران در آستانش در سرپای
هوش مصنوعی: همواره باد بر درگاه او می‌وزد و آسمان بر سر مردان بزرگ در آستان او سایه افکنده است.