گنجور

شمارهٔ ۱

الهی ره نما سوی خود این مدهوش غافل را
ز دردت جامه زیب داغ چون طاووس کن دل را
برد بی‌طاقتی از عالم هستی برون دل را
تپیدن بال پرواز است مرغ نیم بسمل را
تب عشقت چنان در آتش بی‌تابی‌ام دارد
که شریان از تپیدن در فلاخن می‌نهد دل را
برآ از خویش و در گلزار مقصد کامرانی کن
ز خود رفتن به سالک می‌کند نزدیک منزل را
شود از جنبش گهواره خواب طفل سنگین‌تر
تپیدن بیشتر غافل کند دل‌های غافل را
ز طوفان حوادث فیض عجزت ایمنی بخشد
شکستن می‌برد جویا به ساحل کشتی دل را

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

الهی ره نما سوی خود این مدهوش غافل را
ز دردت جامه زیب داغ چون طاووس کن دل را
هوش مصنوعی: پروردگارا، به این بی‌خبر و مدهوش راهی بسپار که به سوی تو برگردد. کاش درد تو همچون داغ زیبا و دل‌نواز شود و دلش را شاد کند، مانند زیبایی طاووس.
برد بی‌طاقتی از عالم هستی برون دل را
تپیدن بال پرواز است مرغ نیم بسمل را
هوش مصنوعی: این بیت به انگیزه و آرزوی پرواز و رهایی اشاره دارد. گوینده از احساسات درونی خود می‌گوید که مانند پرنده‌ای نیمه‌جان و بی‌صبر است که می‌خواهد از محدودیت‌های دنیای مادی فراتر برود. دل او به شدت می‌تپد و نشان‌دهنده‌ی شوق و اشتیاق به آزادی و پرواز است. به طور کلی، این شعر تصویرگر longing (آرزوی شدید) به رهایی از قید و بندها است.
تب عشقت چنان در آتش بی‌تابی‌ام دارد
که شریان از تپیدن در فلاخن می‌نهد دل را
هوش مصنوعی: عشق تو به قدری در من آتش ایجاد کرده که قلبم مانند تیری در فلاخن، با شدت و تپش می‌تازد و به تنگنای ناامیدی می‌رسد.
برآ از خویش و در گلزار مقصد کامرانی کن
ز خود رفتن به سالک می‌کند نزدیک منزل را
هوش مصنوعی: از خودت بیرون بیا و در باغ خوشبختی، به جستجوی هدف‌هایت بپرداز. رهایی از خود، مسیری است که سالک را به مقصدش نزدیک‌تر می‌کند.
شود از جنبش گهواره خواب طفل سنگین‌تر
تپیدن بیشتر غافل کند دل‌های غافل را
هوش مصنوعی: حرکت گهواره خواب کودک باعث می‌شود که دل‌های بی‌خبر و غافل بیشتر غفلت کنند و از واقعیت دور شوند.
ز طوفان حوادث فیض عجزت ایمنی بخشد
شکستن می‌برد جویا به ساحل کشتی دل را
هوش مصنوعی: طوفان حوادث و مشکلات به انسان احساس ناتوانی و عجز می‌دهد، اما همین احساس ضعف می‌تواند نجات‌دهنده باشد. زمانی که دل به سوی ساحل و آرامش می‌رسد، به نوعی از نگرانی‌ها و چالش‌ها رهایی می‌یابد.