بخش ۷۳ - جواب
چنین دادش خبر استاد کامل
که گویم شرح این با شاه عادل
ز واجب عقل کل اول هویدا
شد و زو نفس کل گردید پیدا
طبیعت باز شد از نفس، موجود
هیولی از طبیعت گشت مولود
دگر شد جسم کل از جمله ظاهر
که از وی عرش رحمان است باهر
دگر کرسی که آن ذات البروج است
که کامل را بدان منزل عروج است
نباشد برتر از آن هیچ ماوا
بهشت و قصرو حورالعین ست آنجا
دگر چرخ زحل، یعنی که هفتم
که او آمد اساس شخص مردم
دگر چرخ ششم، ماوای برجیس
کزو ظاهر شود تنزیه و تقدیس
دگر پنجم بود بهرام جایش
که قدرت داد و جباری خدایش
دگر چارم چه باشد جای خورشید
کزو شاهی و ملکت یافت جمشید
سیوم را منزل ناهید می دان
کزو عیش و نشاط افزود در جان
دوم جای عطارد کز دبیری
دهد ارباب منصب را وزیری
یکم آمد مقام ماه شبگرد
کزو پیدا شود هم سرخ و هم زرد
دگر آمد پس از این سیر افلاک
همی نار و هوا، پس آب و پس خاک
پس از جرم عناصر شد موالید
و زان پس، نفس انسان گشت بادید
درین مشهد شناسا گشت انسان
یکی شد عارف و معروف و عرفان
درین قسمت زحل دان دور آدم
قمر شد منتهی با نفس خاتم
در آنجا بس نگه کن ذات کامل
شده با نقطه وحدت مقابل
چو آدم را ز خاتم آگهی شد
الف در الف آمد منتهی شد
اطلاعات
وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
چنین دادش خبر استاد کامل
که گویم شرح این با شاه عادل
هوش مصنوعی: استاد کامل به او خبر داد که اجازه بده تا داستان این موضوع را برای شاه عادل بیان کنم.
ز واجب عقل کل اول هویدا
شد و زو نفس کل گردید پیدا
هوش مصنوعی: از ضروریات عقل، اصل اول نمایان شد و از آن، روح کلی آشکار گردید.
طبیعت باز شد از نفس، موجود
هیولی از طبیعت گشت مولود
هوش مصنوعی: با دمیدن زندگی در طبیعت، موجودی تازه به وجود آمد و به شکل یک پدیده طبیعی درآمد.
دگر شد جسم کل از جمله ظاهر
که از وی عرش رحمان است باهر
هوش مصنوعی: تمامی نشانهها و عناصر دنیا بر اثر تغییر و تحول، به گونهای دیگر درآمدهاند، به گونهای که از این دنیا، عرش و جایگاه الهی نمایان است.
دگر کرسی که آن ذات البروج است
که کامل را بدان منزل عروج است
هوش مصنوعی: این بیت به توصیف جایگاهی میپردازد که به عنوان نقطهای بالا و ایدهآل شناخته میشود. این جایگاه به عنوان مکانی برای ترقی و اوج گرفتن افراد کامل و برتر به شمار میآید. در واقع، اشارهای به مقام و منزلتی خاص دارد که انسانها میتوانند به آن دست یابند.
نباشد برتر از آن هیچ ماوا
بهشت و قصرو حورالعین ست آنجا
هوش مصنوعی: هیچ مکانی برتر از بهشت و قصرهای پر از حور و عین نیست. آنجا بهترین و زیباترین جاهاست.
دگر چرخ زحل، یعنی که هفتم
که او آمد اساس شخص مردم
هوش مصنوعی: زمانی که سیاره زحل به موقعیت هفتم میرسد، تأثیر زیادی بر شخصیت و وجود انسانها دارد.
دگر چرخ ششم، ماوای برجیس
کزو ظاهر شود تنزیه و تقدیس
هوش مصنوعی: چرخ ششم، جایی است که میتوان از آنجا پاکی و تقدس را مشاهده کرد.
دگر پنجم بود بهرام جایش
که قدرت داد و جباری خدایش
هوش مصنوعی: در زمان پنجم، بهرام به روی زمین آمده بود، کسی که خداوند به او قدرت و توانایی زیادی عطا کرده بود.
دگر چارم چه باشد جای خورشید
کزو شاهی و ملکت یافت جمشید
هوش مصنوعی: چه چیزی میتواند فراتر از جایگاه خورشید باشد، که جمشید با آن توانست شاهی و پادشاهی را به دست آورد؟
سیوم را منزل ناهید می دان
کزو عیش و نشاط افزود در جان
هوش مصنوعی: سیوم به عنوان یک مکان خوشایند و با نشاط شناخته شده که به انسان شادی و لذت میبخشد و بر روح و جان او تأثیر مثبت میگذارد.
دوم جای عطارد کز دبیری
دهد ارباب منصب را وزیری
هوش مصنوعی: در این بیت به جایگاه و نقش عطارد (سیاره) اشاره شده که به نوعی نماد علم و دانش است. گفته میشود که اگر کسی در این جایگاه باشد، میتواند به کسانی که در مقامهای بالا هستند، مشاوره و راهنمایی بدهد و به این ترتیب به آنها کمک کند که بهتر عمل کنند.
یکم آمد مقام ماه شبگرد
کزو پیدا شود هم سرخ و هم زرد
هوش مصنوعی: نخستین بار، ماه شبگرد ظهور کرد و از او هم رنگ سرخ و هم رنگ زرد نمایان شد.
دگر آمد پس از این سیر افلاک
همی نار و هوا، پس آب و پس خاک
هوش مصنوعی: پس از این، چرخشهای فضا و تغییرات آن، به همراه گرما و سرما، و سپس آب و خاک، ادامه خواهند داشت.
پس از جرم عناصر شد موالید
و زان پس، نفس انسان گشت بادید
هوش مصنوعی: پس از آنکه عناصر به وجود آمدند، زندگی آغاز شد و از آنجا به بعد، روح انسان شکل گرفت.
درین مشهد شناسا گشت انسان
یکی شد عارف و معروف و عرفان
هوش مصنوعی: در این مکان مقدس، انسان به شناخت رسیده و درک عمیقتری از خود و وجودش پیدا کرده است، بهطوری که عارف و معرفت یکی میشوند و عرفان به حقیقت میپیوندد.
درین قسمت زحل دان دور آدم
قمر شد منتهی با نفس خاتم
هوش مصنوعی: در این قسمتی که سیاره زحل قرار دارد، دور آدمی چون قمر روشن شد و در نهایت، با نفس وجود خویش به کمال رسید.
در آنجا بس نگه کن ذات کامل
شده با نقطه وحدت مقابل
هوش مصنوعی: در آن مکان، به دقت توجه کن که وجود کامل و بینقصی با نقطهی یگانگی در مقابل توست.
چو آدم را ز خاتم آگهی شد
الف در الف آمد منتهی شد
هوش مصنوعی: زمانی که آدم به مقام و نشانه روحانی خود آگاه شد، به آگاهی کامل و جامع دست یافت.