گنجور

بخش ۷۱ - جواب

جوابش داد استاد سخنور
که بشنو شرح این چرخ مدور
حدیث«کل یوم» گر بخوانی
تمام اسرار این را بازدانی
از آن دارد فلک، دور پیاپی
که در هر دور، لاشی را کند شیء
درین معنی کند شانش ضرورت
به هریک دور چندین نقش و صورت
ازو آمد پدید این نقش و اشکال
و زو پیداست، ماه و هفته (و) سال
زمین گرچه بود یک جا معین
ولی بشنو بیانش روشن از من
زمین و آسمان از هم جدا نیست
جداشان مشمر از هم، کین روا نیست
زمین و آسمان یک شخص پیر است
که آن را نام، انسان کبیر است
بود این دورها نشو و نمایش
تعینهاست یکسر بچه هایش
زمین آمد دل این شخص عالم
بود این شخص را هم نام آدم
اگر خواهی که یابی این معما
ببین در نطفه تا گردد هویدا
شود از نطفه اول نقطه دل
و زو گردد جوارح جمله حاصل
دل عالم چو آمد گوهر خاک
و زو گردید ظاهر دور افلاک
شد از این خاک ظاهر چرخ و انجم
و زو پیدا شد این انواع مردم
پس این عالم درختی بیش مشمر
که تخمش شد زمین و آدمی بر

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

جوابش داد استاد سخنور
که بشنو شرح این چرخ مدور
هوش مصنوعی: استاد سخنور به او پاسخ داد و گفت: به داستان این گردونه زندگی گوش کن.
حدیث«کل یوم» گر بخوانی
تمام اسرار این را بازدانی
هوش مصنوعی: اگر هر روز به حدیث «کل یوم» توجه کنی، به تمام رازهای آن پی خواهی برد.
از آن دارد فلک، دور پیاپی
که در هر دور، لاشی را کند شیء
هوش مصنوعی: سما، به طور مداوم در حال چرخش است و در هر چرخش، چیزی را که بی‌ارزش و بی‌فایده است، به دور می‌افکند.
درین معنی کند شانش ضرورت
به هریک دور چندین نقش و صورت
هوش مصنوعی: در این مفهوم، نیاز به احترام و اهمیت هر یک از مراحل و جزئیات وجود دارد که می‌توانند در قالب‌ها و شکل‌های مختلف ظاهر شوند.
ازو آمد پدید این نقش و اشکال
و زو پیداست، ماه و هفته (و) سال
هوش مصنوعی: این شکل‌ها و فرم‌ها از او به وجود آمده است و از اوست که مفهوم ماه و هفته و سال مشخص می‌شود.
زمین گرچه بود یک جا معین
ولی بشنو بیانش روشن از من
هوش مصنوعی: هرچند زمین در یک مکان ثابت و مشخص قرار دارد، اما از من بشنو که چطور این موضوع را به وضوح و روشنی بیان می‌کنم.
زمین و آسمان از هم جدا نیست
جداشان مشمر از هم، کین روا نیست
هوش مصنوعی: زمین و آسمان به هم پیوسته‌اند و نمی‌توان آنها را از هم جدا دانست؛ این کار نادرست است و باید به وحدت و یکی بودن آنها توجه کرد.
زمین و آسمان یک شخص پیر است
که آن را نام، انسان کبیر است
هوش مصنوعی: زمین و آسمان همچون یک انسان بزرگ و مسن هستند که به نوعی نماد انسانیت را به دوش می‌کشند.
بود این دورها نشو و نمایش
تعینهاست یکسر بچه هایش
هوش مصنوعی: این دوره‌ها سرشار از رشد و ظهور ماهیت‌هاست، که کاملاً به مانند فرزندان خود هستند.
زمین آمد دل این شخص عالم
بود این شخص را هم نام آدم
هوش مصنوعی: این فرد از نظر علمی و دانش بسیار بزرگ است و می‌توان گفت که مانند آدمی در زمین است.
اگر خواهی که یابی این معما
ببین در نطفه تا گردد هویدا
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی این راز را درک کنی، به مراحل اولیه آن نگاه کن تا حقیقتش روشن شود.
شود از نطفه اول نقطه دل
و زو گردد جوارح جمله حاصل
هوش مصنوعی: از همان ابتدا، از نطفه، نقطه اصلی قلب شکل می‌گیرد و از آن، تمام اعضای بدن به وجود می‌آیند.
دل عالم چو آمد گوهر خاک
و زو گردید ظاهر دور افلاک
هوش مصنوعی: دل انسان زمانی که به عشق و معرفت می‌رسد، می‌تواند به ارزش‌های واقعی و معنوی دست یابد و از این طریق به عالم هستی و رازهای آفرینش پی ببرد.
شد از این خاک ظاهر چرخ و انجم
و زو پیدا شد این انواع مردم
هوش مصنوعی: از این زمین آسمان و ستارگان به وجود آمدند و از اینجا انواع مختلفی از انسان‌ها پدید آمدند.
پس این عالم درختی بیش مشمر
که تخمش شد زمین و آدمی بر
هوش مصنوعی: این عالم را همچون درختی نپندارید، زیرا تخمش به زمین افکنده شده و انسان از آن روییده است.