شمارهٔ ۱۸۵
تیر باران رسد از قوس قزح بر نرگس
سر ازین سهم کشد در سپر زر نرگس
جام زر بین که ز اثنای چو سیم انگشتان
چون نموده ست چو خوبان سمنبر نرگس
گنج قارون بدر آورد همانا ز زمین
که چنین از زر و سیم است توانگر نرگس
آبروی دگر آورد چمن را که نوشت
بر مطول الفی میم مدور نرگس
هست مستی که ز گل سرزده در حشر بهار
سرخوش از کاسه سر ساخته ساغر نرگس
طرفه مرغیست که دارد به چمن چون طاووس
از زر ناب گلی تعبیه در پر نرگس
قدر نسرین و گل از شاخ بلند است ولی
بر لب جوی بود از همه برتر نرگس
به هواداری والا علم دولت شاه
چشم بنهاده به بالای صنوبر نرگس
جامی آسا همه تن چشم شده تا که کند
التماس نظر از شاه دلاور نرگس
اطلاعات
وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
تیر باران رسد از قوس قزح بر نرگس
سر ازین سهم کشد در سپر زر نرگس
هوش مصنوعی: باران پربرکت از رنگینکمان بر گل نرگس میبارد و زیبایی آن را در آغوش خود میگیرد.
جام زر بین که ز اثنای چو سیم انگشتان
چون نموده ست چو خوبان سمنبر نرگس
هوش مصنوعی: این شعر به زیبایی و ظرافتی اشاره دارد که در انگشتان انسان وجود دارد. جام زر به عنوان نشانهای از زیبایی و ارزش، بینایی را جلب میکند و انگشتان که به نرمی و لطافت تشبیه شدهاند به زیبایی محبوبان میمانند. در کل، این بیت تمجید از زیبایی و جذابیت است.
گنج قارون بدر آورد همانا ز زمین
که چنین از زر و سیم است توانگر نرگس
هوش مصنوعی: گنج قارون از دل زمین بیرون آمده است؛ زیرا نرگس، که اینقدر از طلا و نقره برخوردار است، ثروتمند است.
آبروی دگر آورد چمن را که نوشت
بر مطول الفی میم مدور نرگس
هوش مصنوعی: چمن به خاطر زیبایی و شکوهی که دارد، باعث افتخار و اعتبار خود شده است. این زیبایی به حدی است که در دل نرگس، شعری بلند و زیبا نوشته شده است که آن را با حروفی گرد و زیبا به تصویر کشیده است.
هست مستی که ز گل سرزده در حشر بهار
سرخوش از کاسه سر ساخته ساغر نرگس
هوش مصنوعی: در فصل بهار، افرادی وجود دارند که مانند گلی زیبا و شاداب، سرخوش و خندان هستند. آنها با استفاده از کاسههای سر، ظرفهایی برای نوشیدن میسازند که مانند گل نرگس، خوشبو و دلنشین است.
طرفه مرغیست که دارد به چمن چون طاووس
از زر ناب گلی تعبیه در پر نرگس
هوش مصنوعی: مرغی عجیب و زیباست که در چمن با شکوهی همچون طاووس، از طلای خالص گلی را در پرهایش جا داده است.
قدر نسرین و گل از شاخ بلند است ولی
بر لب جوی بود از همه برتر نرگس
هوش مصنوعی: این بیت به زیبایی و ارزش گلها اشاره دارد. در اینجا گفته شده که اگرچه گل نسرین و دیگر گلها از نظر طبیعی و از بالای شاخۀ خود ارزشمند هستند، اما نرگس که بر لب جوی آب میروید، به خاطر زیبایی و خاص بودنش از همه آنها برتر است. به عبارت دیگر، زیبایی و ارزش نرگس به خاطر جایگاه ویژهاش بیشتر از سایر گلهاست.
به هواداری والا علم دولت شاه
چشم بنهاده به بالای صنوبر نرگس
هوش مصنوعی: در حمایت از بزرگی و مقام دولت شاه، نگاه به درختی مانند صنوبر نرگس دوخته شده است.
جامی آسا همه تن چشم شده تا که کند
التماس نظر از شاه دلاور نرگس
هوش مصنوعی: همه وجودم به حالتی شبیه جامی درآمده تا از نرگس، آن شاه دلیر، درخواست نگاهش را بکنم.