گنجور

شمارهٔ ۲۵۲

درین خرابه مکش بهر گنج غصه و رنج
چو نقد وقت تو شد فقر خاک بر سر گنج
به کشت و کار جهان رخ میار کآخر داو
ز کشت مات شود شاه عرصه شطرنج
به قصر عشرت و ایوان عیش شاهان بین
که زاغ نغمه سراگشته چغذ قافیه سنج
گریز یک دو سه روزی ز حبس حس و جهت
که هست چاره کارت برون ازین شش و پنج
شکنج طره خوبان مگیر و عشوه مخر
که آن شکنجه و بند است مرد را نه شکنج
بسی نماند که آید خزان غرور نگر
که لاله بس نکند از دلال و غنچه ز غنج
ز بخت تیره خود رنج می کشی جامی
ز جنبش فلک و گردش زمانه مرنج

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

درین خرابه مکش بهر گنج غصه و رنج
چو نقد وقت تو شد فقر خاک بر سر گنج
هوش مصنوعی: در این ویرانه به دنبال گنج غم و درد نرو، زیرا اکنون که زمانت فرارسیده است، فقر و تنگدستی مثل خاک بر روی گنجی که ممکن است بیابی، نشسته است.
به کشت و کار جهان رخ میار کآخر داو
ز کشت مات شود شاه عرصه شطرنج
هوش مصنوعی: در اینجا به نوعی از دنیای زندگی و تلاش در آن اشاره شده است، که در نهایت می‌تواند به پیروزی یا شکست منجر شود. هرچه بیشتر بر روی کار و تلاش خود تمرکز کنیم، ممکن است در نهایت نتایج متفاوتی به بار بیاورد. به عبارت دیگر، با وجود زحمات و کوشش‌ها، ممکن است سرنوشت بازی زندگی طور دیگری رقم بخورد و ما نتوانیم آن طور که می‌خواهیم پیش برویم.
به قصر عشرت و ایوان عیش شاهان بین
که زاغ نغمه سراگشته چغذ قافیه سنج
هوش مصنوعی: به کاخ‌های خوشی و تالارهای شادی پادشاهان توجه کن؛ زیرا کلاهی پرچین در میافتی که به خوبی می‌تواند موزون و مناسب بخواند.
گریز یک دو سه روزی ز حبس حس و جهت
که هست چاره کارت برون ازین شش و پنج
هوش مصنوعی: برای مدتی کوتاه از فشارها و محدودیت‌های حسی خود فاصله بگیر، چون راهی برای فرار از این وضعیتهای سخت و دوگانه پیدا خواهی کرد.
شکنج طره خوبان مگیر و عشوه مخر
که آن شکنجه و بند است مرد را نه شکنج
هوش مصنوعی: موهای زیبا و دلربای معشوق را نچین و نپیچان، و از آن عشوه‌ها نیز استفاده نکن، زیرا این کارها در حقیقت به درد و زنجیرهایی می‌ماند که بر وجود انسان سنگینی می‌کند.
بسی نماند که آید خزان غرور نگر
که لاله بس نکند از دلال و غنچه ز غنج
هوش مصنوعی: به زودی فصل خزان و تلخی به سراغ ما خواهد آمد. به حال لاله‌ها نگاه کن که از زرق و برق دنیا دست برنمی‌دارند و غنچه‌ها هم از زیبایی و ناز خود کم نمی‌کنند.
ز بخت تیره خود رنج می کشی جامی
ز جنبش فلک و گردش زمانه مرنج
هوش مصنوعی: از شانس بد خود ناراحت نباش و از تکان‌های دنیا و تغییرات زمانه غم نخور.