گنجور

بخش ۲۱ - نظامی

نظامی - رحمه الله تعالی، وی از گنجه است و فضایل و کمالات وی روشن، احتیاج به شرح ندارد آنقدر لطایف و دقایق و حقایق که در کتاب پنج گنج درج کرده است کس را میسر نیست بلکه مقدور نوع بشر نیست و بیرون از آن کتاب از وی شعر کم روایت کرده اند و این غزل از سخنان وی است:

جو به جو محنت من زان رخ گندمگون است
که همه شب رخ چون کاهم ازان پرخون است
دانه گندم او سنبل تر دارد بار
کمترین خوشه او سنبله گردون است
من نخوردم بر ازو صبرم ازو گندم خورد
کز بهشت در او چشم رهی بیرون است
از ترازوی دو زلفش چو جوی مشک خرم
گندمی خواهم افزون که سخن موزون است
من چو گندم شده ام از غم او دل به دو نیم
وین غم او را به یکی جو که نظامی چون است

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

نظامی - رحمه الله تعالی، وی از گنجه است و فضایل و کمالات وی روشن، احتیاج به شرح ندارد آنقدر لطایف و دقایق و حقایق که در کتاب پنج گنج درج کرده است کس را میسر نیست بلکه مقدور نوع بشر نیست و بیرون از آن کتاب از وی شعر کم روایت کرده اند و این غزل از سخنان وی است:
هوش مصنوعی: نظامی، شاعر بزرگ از گنجه است و ویژگی‌ها و فضایل او بسیار روشن و واضح است و نیازی به توضیح ندارد. او در کتاب «پنج گنج» خود لطایف، دقایق و حقایقی را آورده که هیچ کس نمی‌تواند مثل آن را خلق کند و این کار از توان نوع بشر خارج است. در خارج از این کتاب نیز اشعار کمی از او نقل شده و این غزل یکی از آثار اوست.
جو به جو محنت من زان رخ گندمگون است
که همه شب رخ چون کاهم ازان پرخون است
هوش مصنوعی: شغف و درد من به خاطر آن چهره‌ی زیبا و گندمگون توست که تمام شب مانند کاهم، از آن غم و خونریزی دارم.
دانه گندم او سنبل تر دارد بار
کمترین خوشه او سنبله گردون است
هوش مصنوعی: گندم، دانه‌ای دارد که با وجود کوچک بودن، می‌تواند خوشه‌ای عظیم از خود به بار آورد.
من نخوردم بر ازو صبرم ازو گندم خورد
کز بهشت در او چشم رهی بیرون است
هوش مصنوعی: من چیزی نخوردم، اما او از گندم بهره می‌برد. از بهشت، راهی به او مشاهده می‌شود.
از ترازوی دو زلفش چو جوی مشک خرم
گندمی خواهم افزون که سخن موزون است
هوش مصنوعی: از ترازوی دو زلف او، همچون جوی خوشبو و شیرین، می‌خواهم که گندم بیشتری به دست آورم، چرا که کلامش زیبا و دلنشین است.
من چو گندم شده ام از غم او دل به دو نیم
وین غم او را به یکی جو که نظامی چون است
هوش مصنوعی: من به خاطر غم او مثل گندم تکه‌تکه شدم و این غم او را به یک دانه جو تشبیه کن که نظامی چگونه است.