گنجور

بخش ۶۵ - در بیان چهار خصلت که از شرایط سلطنت است

هست شرط پادشاهی چار چیز
حکمت و عفت شجاعت جود نیز
نیست حکمت کز پی نفس لئیم
سخره حکم زنی گردد کریم
نیست از عفت که مرد هوشمند
دامن آلاید به یاری ناپسند
از شجاعت نیست کش سازد زبون
قحبه ای از ربقه مردی برون
نیست از جود آنکه نتواند گذشت
زانچه گرد آن جز از خست نگشت
هر که با این چار خصلت یار نیست
از عروس ملک برخوردار نیست
آنچه در هر چار ازو افتد خلل
در دل خود کی دهد شاهش محل
حرف حکمت را بر این کردم تمام
وانچه می بایست گفتم والسلام

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

هست شرط پادشاهی چار چیز
حکمت و عفت شجاعت جود نیز
هوش مصنوعی: برای پادشاهی و رهبری درست، چهار ویژگی ضروری است: علم و دانش، پاکدامنی، شجاعت و بخشندگی.
نیست حکمت کز پی نفس لئیم
سخره حکم زنی گردد کریم
هوش مصنوعی: حکمت واقعی این نیست که به خاطر نفس پست و بی‌مقدار خود، دیگران را تحقیر کنی. شخص بزرگوار و کریم هرگز از این کارها نمی‌کند.
نیست از عفت که مرد هوشمند
دامن آلاید به یاری ناپسند
هوش مصنوعی: مرد عاقل و باعفت هرگز به کارهای ناپسند و ناپسندیده دست نمی‌زند.
از شجاعت نیست کش سازد زبون
قحبه ای از ربقه مردی برون
هوش مصنوعی: شجاعت واقعی به معنای این نیست که از مکانی یا وضعیتی سخت فرار کنی، بلکه به معنای ایستادگی و مواجهه با چالش‌هاست. کسی که به سادگی از دشواری‌ها دوری می‌کند، در واقع به شجاعت دست نیافته است.
نیست از جود آنکه نتواند گذشت
زانچه گرد آن جز از خست نگشت
هوش مصنوعی: کسی که اهل بخشش و generosity است، نمی‌تواند از در کینه و خساست چیزی را بگذرد، چون احساسی جز خست و تنگ‌نظری در دل او نیست.
هر که با این چار خصلت یار نیست
از عروس ملک برخوردار نیست
هوش مصنوعی: هر کسی که این چهار ویژگی را نداشته باشد، از زیبایی‌های زندگی و نعمت‌های الهی محروم است.
آنچه در هر چار ازو افتد خلل
در دل خود کی دهد شاهش محل
هوش مصنوعی: هر چیزی که در این دنیا بر سر انسان می‌آید، اگر به دل خود آسیب بزند، باید پرسید که آیا شاه (خدا) محلی برای دل شکسته و رنجور خود خواهد داشت؟
حرف حکمت را بر این کردم تمام
وانچه می بایست گفتم والسلام
هوش مصنوعی: من تمام نکات حکمت‌آمیز را بیان کردم و هر آنچه را که لازم بود، گفتم و حالا سخن را به پایان می‌رسانم.