بخش ۶۴ - رسیدن سلامان پیش شاه و اظهار شفقت نمودن شاه با وی
چون پدر روی سلامان را بدید
وز فراق عمر کاه او رهید
بوسه های رحمتش بر فرق داد
دست مهر از لطف بر دوشش نهاد
کای وجودت خوان احسان را نمک
چشم انسان را جمالت مردمک
روضه جان را نهال نوبری
آسمان را آفتاب دیگری
باغ دولت را گل نوخاسته
برج شاهی را مه ناکاسته
عرصه آفاق لشکرگاه توست
سرکشان را روی در درگاه توست
پای تا سر لایق تختی و تاج
نیست تخت و تاج را بی تو رواج
تاج را مپسند بر فرق خسان
تخت را در زیر پای ناکسان
ملک ملک توست بستان ملک خوش
ملک را بیرون مکن از سلک خویش
دست ازین شاهد که داری بازکش
شاهی و شاهد پرستی نیست خوش
دور کن حینای این شاهد ز دست
شاه باید بود یا شاهد پرست
بخش ۶۳ - حکایت سؤال و جواب حکیم که حلال زاده کیست و نشانه آن چیست: از حکیمی کرد شاگردی سؤالبخش ۶۵ - در بیان چهار خصلت که از شرایط سلطنت است: هست شرط پادشاهی چار چیز
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
چون پدر روی سلامان را بدید
وز فراق عمر کاه او رهید
هوش مصنوعی: زمانی که پدر سلامان را دید، از رنج دوری و فراق عمرش رهایی یافت.
بوسه های رحمتش بر فرق داد
دست مهر از لطف بر دوشش نهاد
هوش مصنوعی: بوسههای محبت او بر سرش نازهایی از لطف گذاشت و دست محبت را بر دوشش گذاشت.
کای وجودت خوان احسان را نمک
چشم انسان را جمالت مردمک
هوش مصنوعی: ای وجود تو مانند سفرهای است پر از نعمت، که زیباییات چشمان انسانها را به خود جلب میکند.
روضه جان را نهال نوبری
آسمان را آفتاب دیگری
هوش مصنوعی: گلستان جان، با رویش تازهای مانند شگفتیهای آسمانی و تابش نور دیگری پر از زندگی و نشاط شده است.
باغ دولت را گل نوخاسته
برج شاهی را مه ناکاسته
هوش مصنوعی: باغی که نشان از خوشبختی و ثروت دارد، همچنان با گلهای تازهاش زیبا و درخشان است، و در عین حال، سلطنت و قدرت، به مانند ماهی که هنوز به کمال نرسیده است، در وضعیت نامشخصی قرار دارد.
عرصه آفاق لشکرگاه توست
سرکشان را روی در درگاه توست
هوش مصنوعی: اینجا دنیا و عالم مانند میدان جنگی است که تو فرمانده آنی و همه سرکشها و نافرمانها باید به درگاه تو بیایند و در برابر تو تسلیم شوند.
پای تا سر لایق تختی و تاج
نیست تخت و تاج را بی تو رواج
هوش مصنوعی: تو از سر تا پا شایستهی تاج و تخت هستی و بدون وجود تو، تاج و تخت هیچ ارزشی ندارند.
تاج را مپسند بر فرق خسان
تخت را در زیر پای ناکسان
هوش مصنوعی: به ارزش و مقام کسانی که از نظر اخلاق و شخصیت پائین هستند، اهمیت ندهید و تاج و تخت را بر اساس دیانت و شایستگی افراد بگذارید، نه بر اساس ظاهر و مقام آنها.
ملک ملک توست بستان ملک خوش
ملک را بیرون مکن از سلک خویش
هوش مصنوعی: سرزمین توست، باغ زیبا و دلنشین توست. زیبایی را از جمع خود دور نکن.
دست ازین شاهد که داری بازکش
شاهی و شاهد پرستی نیست خوش
هوش مصنوعی: از این معشوقی که در دست داری دست بردار، چون عشق و محبت به شاه و معشوق کمارزش است.
دور کن حینای این شاهد ز دست
شاه باید بود یا شاهد پرست
هوش مصنوعی: این بیت بیان میکند که برای حفظ و مراقبت از زیبایی و جذابیت، باید از دست کسانی که تنها به ظاهر و زیبایی مینگرند و آنها را پرستش میکنند، دوری جست. بهتر است به جای تأکید بر زیبایی ظاهری، بر ارزشهای واقعی و درونی متمرکز شویم.