گنجور

بخش ۶ - حکایت آن شاعر که دعوی مداحی شاه کرد و نامه ای مختصر به نام شاه پیش آورد

شاعری شد پیش شاه نامور
کای ز رفعت سوده در افلاک سر
در مدیحت تازه شعری گفته ام
گوهری روشن چو شعری سفته ام
گرچه خلقی در مدحت سفته اند
اینچنین مدحی تو را کم گفته اند
نامه ای آنگه به دست شاه داد
کرده نام شاه و بس در وی سواد
شاه گفتش کای تهی از عقل و هوش
به که باشی از چنین مدحی خموش
نیست نقش نامه ات جز نام و بس
ذکر نام کس نباشد مدح کس
نی به ملک و عدل وصفم کرده ای
نی حدیث تخت و تاج آورده ای
دور ازین اوصاف چون نامم بری
آن نباشد شیوه مدح آوری
گفت شاها تو بدین فرخنده نام
یافتی شهرت به اوصاف کرام
هر که خواند نام تو یا بشنود
جز بدین اوصاف ذهنش کی رود
چون بود نامت بر این اوصاف دال
دفتری باشد ز اوصاف کمال
گرچه حرفی غیر ازین مذکور نیست
مدح تو گر خوانم آن را دور نیست

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

شاعری شد پیش شاه نامور
کای ز رفعت سوده در افلاک سر
هوش مصنوعی: شاعری به نزد پادشاه مشهور رفت، کسی که به خاطر بلندی مقامش، در آسمان‌ها جایگاه یافته است.
در مدیحت تازه شعری گفته ام
گوهری روشن چو شعری سفته ام
هوش مصنوعی: در ستایش تو شعری جدید سروده‌ام، همچون جواهری درخشان که به خوبی حقیقت را بیان می‌کند.
گرچه خلقی در مدحت سفته اند
اینچنین مدحی تو را کم گفته اند
هوش مصنوعی: هرچند که برخی افراد در ستایش تو می‌کوشند، اما باید گفت که این نوع ستایش‌ها به واقع حق تو را منتقل نمی‌کند و به اندازه کافی نیست.
نامه ای آنگه به دست شاه داد
کرده نام شاه و بس در وی سواد
هوش مصنوعی: نامه‌ای به شاه داده شد که فقط نام شاه در آن نوشته شده بود.
شاه گفتش کای تهی از عقل و هوش
به که باشی از چنین مدحی خموش
هوش مصنوعی: شاه به او گفت: ای کسی که از عقل و درک عاری هستی، بهتر است که از چنین ستایش‌هایی سکوت کنی.
نیست نقش نامه ات جز نام و بس
ذکر نام کس نباشد مدح کس
هوش مصنوعی: هیچ چیزی که برای تو نوشته شده جز نام تو نیست؛ و اگر کسی را یاد نکنید، در واقع هیچ ستایشی وجود نخواهد داشت.
نی به ملک و عدل وصفم کرده ای
نی حدیث تخت و تاج آورده ای
هوش مصنوعی: تو مرا با ملک و عدالت توصیف کرده‌ای و از داستان‌های تخت و تاج سخن نمی‌گویی.
دور ازین اوصاف چون نامم بری
آن نباشد شیوه مدح آوری
هوش مصنوعی: اگر از این ویژگی‌ها دور باشم و نامم تغییر کند، دیگر راهی برای ستایش من وجود نخواهد داشت.
گفت شاها تو بدین فرخنده نام
یافتی شهرت به اوصاف کرام
هوش مصنوعی: ای شاه، تو به خاطر نام نیک و خوشایند خود به مقام و شهرتی نیکو دست یافته‌ای که به اوصاف و ویژگی‌های برجسته تو مربوط می‌شود.
هر که خواند نام تو یا بشنود
جز بدین اوصاف ذهنش کی رود
هوش مصنوعی: هر کس که نام تو را بشنود یا بخواند، جز با این صفات و ویژگی‌ها، اندیشه‌اش به کجا خواهد رفت؟
چون بود نامت بر این اوصاف دال
دفتری باشد ز اوصاف کمال
هوش مصنوعی: هرگاه نام تو بر این ویژگی‌ها باشد، همانند دفتر ثبت صفات کمال خواهد بود.
گرچه حرفی غیر ازین مذکور نیست
مدح تو گر خوانم آن را دور نیست
هوش مصنوعی: اگرچه هیچ سخنی جز این در مورد تو بیان نشده است، اما اگر من تو را وصف کنم، دور از واقعیت نیست.