بخش ۱۸ - در بیان آنکه شهوت که به وایه طبع و کام نفس گرفتاری است دون پایه دولت سلطنت و جهانداری است
دل شه چون هوا پرست بود
ملک دین را ز وی شکست بود
دلش از شاهدان ساده عذار
در تمنای بوس و ذوق کنار
پاکی از خصم بر کنار نهد
بوسه بر تیغ آبدار دهد
قبله شاه شاهد ظفر است
کز همه شاهدان جمیل تر است
نخل بالاش رمح تیز گذار
بر صف صفداران کوه وقار
چشم شهلای او به سرمه سیاه
سرمه او غبار نعل سپاه
غمزه او سنان سینه شکاف
سینه پردلان روز مصاف
طلعتش آفتاب تیغ صیقل
غازیان را به روز فتح دلیل
هر که بر طلعتش گشاد نظر
بست دیده ز شاهدان دگر
الله الله که راست این شاهد
چه بلا دلرباست این شاهد
دل صد کس به خون بیالاید
تا یکی را جمال بنماید
بخش ۱۷ - حکایت پادشاهی که گوش وی گرفته بود و سامعه وی خلل پذیرفته و بر ناشنیدن آواز دادخواهان و سؤال محتاجان تأسف می خورد و اظهار تلهف می کرد: بر در بارگاه یا سر راهبخش ۱۹ - حکایت شبروی محمود غزنوی و از هر کس خبر بدی و نیکی خود پرسیدن و از بدی بریدن و بر نیکی آرمیدن: شب که رهبان دیر شماسی
اطلاعات
وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
دل شه چون هوا پرست بود
ملک دین را ز وی شکست بود
هوش مصنوعی: دل پریشان و عاشق شاهنشاه که به عشق و محبت علاقهمند است، با توجه به حالت روحی خود، ملک دین را از وابستگیها و قید و بندها آزاد کرده و تحت تأثیر خود قرار میدهد.
دلش از شاهدان ساده عذار
در تمنای بوس و ذوق کنار
هوش مصنوعی: دلش به خاطر زیباییهای ساده و معصومانه شاهدان، در آرزوی بوسه و خوشی در کناری است.
پاکی از خصم بر کنار نهد
بوسه بر تیغ آبدار دهد
هوش مصنوعی: پاکی از دشمن دور میشود و در عوض، بوسهای بر تیغ تیز و شفاف میزند.
قبله شاه شاهد ظفر است
کز همه شاهدان جمیل تر است
هوش مصنوعی: قبله شاه، نماد پیروزی و موفقیت است زیرا از میان تمام زیباییها و دلرباها، زیباترین و جذابترین آنها به حساب میآید.
نخل بالاش رمح تیز گذار
بر صف صفداران کوه وقار
هوش مصنوعی: درخت نخل سرش را بلند کرده و همچون نیزهای تیز بر روی صفوف محکم و استوار کوه ایستاده است.
چشم شهلای او به سرمه سیاه
سرمه او غبار نعل سپاه
هوش مصنوعی: چشمان تیره و جذاب او مانند سرمهای سیاه است و سرمهاش همچون غباری از نعلهای اسبهای سربازان.
غمزه او سنان سینه شکاف
سینه پردلان روز مصاف
هوش مصنوعی: نگاه تند او مانند نیزهای است که سینه دلشکستگان را میشکافد، در روز نبردی که شور و شوق عشق در آن به اوج خود میرسد.
طلعتش آفتاب تیغ صیقل
غازیان را به روز فتح دلیل
هوش مصنوعی: چهرهاش همانند آفتاب است که تیغهای جنگآوران را در روز پیروزی روشن میکند.
هر که بر طلعتش گشاد نظر
بست دیده ز شاهدان دگر
هوش مصنوعی: هر کس به زیبایی و چهرهاش توجه کند، دیگرها را از یاد میبرد و فقط او را میبیند.
الله الله که راست این شاهد
چه بلا دلرباست این شاهد
هوش مصنوعی: خدا را! این معشوق چقدر زیبا و دلربا است. واقعا چه دردسری دارد دل زیبایی او!
دل صد کس به خون بیالاید
تا یکی را جمال بنماید
هوش مصنوعی: دلهای بسیاری به خاطر دیگران رنج میکشند تا تنها یک نفر بتواند زیباییاش را نشان دهد.