بخش ۷۶ - خلاص شدن مسخره فرعونیان از غرقه شدن به واسطه آنکه خود را به صورت موسی علیه السلام برآوردی و مسخرگی کردی
زآل فرعون بود ناسره ای
هرزه گو مسخ روی مسخره ای
بود بر صورت کلیم الله
گاه و بیگاه با عصا و کلاه
پیش فرعونیان ز ناسرگی
مثل موسی شدی به مسخرگی
سر به تقلید وی برآوردی
هر چه دیدی ز وی همان کردی
ماتم غرق را چو زد جبریل
جامه عمر قبطیان در نیل
نشد آن مسخره هلاک ز غرق
ریخت موسی ز درد خاک به فرق
کای نکوکار ازاین تبه کردار
از همه بیش دیده ام آزار
وی بدین مکرمت چه ارزنده ست
که همه مرده اند و وی زنده ست
گفت حق کای گزیده وی یکچند
ساختی با تو خویش را مانند
هر که بر صورت گزیده ماست
به عذاب مخالفان نه سزاست
آن تشبه که از عداوت خاست
بین که چون مرگ کاه و عمر فزاست
آن که از محض دوستی خیزد
کس چه داند که تا چه انگیزد
بخش ۷۵ - قال رسول الله صلی الله علیه و سلم من تشبه بقوم فهو منهم: هر که در زی پاک کیشان استبخش ۷۷ - اعتذار کردن از اقتصار این دفتر از سلسلة الذهب بر همین مقدار: بود در دل چنان که این دفتر
اطلاعات
وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
زآل فرعون بود ناسره ای
هرزه گو مسخ روی مسخره ای
هوش مصنوعی: از نسل فرعون، فردی بیارزش و بیمحتوا به وجود آمده است که چهرهاش مسخ شده و به طرز مضحکی رفتار میکند.
بود بر صورت کلیم الله
گاه و بیگاه با عصا و کلاه
هوش مصنوعی: ایام و لحظاتی پیش میآمد که حضرت موسی (کلیم الله) با عصا و کلاهی در منظر بود.
پیش فرعونیان ز ناسرگی
مثل موسی شدی به مسخرگی
هوش مصنوعی: در زمان فرعونیان، با ناپسندی و بیاحترامی مانند موسی، مورد تمسخر قرار گرفتی.
سر به تقلید وی برآوردی
هر چه دیدی ز وی همان کردی
هوش مصنوعی: تو هر چه از او دیدی، همان را پذیرفتی و به تقلید او عمل کردی.
ماتم غرق را چو زد جبریل
جامه عمر قبطیان در نیل
هوش مصنوعی: وقتی که جبرئیل، روح وحی را به زمین فرستاد، غم و اندوه عمیق به وجود آمد و مانند لباس قبطیان که در رود نیل غرق شدهاند، زندگی و عمرشان به تاریکی فرو رفت.
نشد آن مسخره هلاک ز غرق
ریخت موسی ز درد خاک به فرق
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که شخصی که در معرض خطر قرار دارد، با وجود مشکلات و چالشها، نمیتواند به راحتی نابود شود. به عبارتی، حتی اگر به نظر برسد که فردی در شرایط سختی قرار دارد، ممکن است که در واقع بر مشکلات غلبه کند و از خطرات جان سالم به در ببرد. این مفهوم به نوعی تأکید بر قدرت و اراده انسان دارد که میتواند در برابر سختیها مقاومت کند.
کای نکوکار ازاین تبه کردار
از همه بیش دیده ام آزار
هوش مصنوعی: ای نیکوکار، از این کردار زشت، من بیشتر از همه، رنج و آزار تو را دیدهام.
وی بدین مکرمت چه ارزنده ست
که همه مرده اند و وی زنده ست
هوش مصنوعی: او با این فضیلت و بزرگواریای که دارد چقدر با ارزش است، در حالی که همه مردان دیگر مردهاند و او هنوز زنده است.
گفت حق کای گزیده وی یکچند
ساختی با تو خویش را مانند
هوش مصنوعی: به او گفتند که تو به خاطر ویژگیها و صفات خاصی که داری، بارها با خودت و اطرافیانت به خوبی و خوشی رفتار کردهای.
هر که بر صورت گزیده ماست
به عذاب مخالفان نه سزاست
هوش مصنوعی: هر کس که به خاطر زیبایی ما را انتخاب کرده است، سزاوار عذاب کسانی که با او مخالفت میکنند، نیست.
آن تشبه که از عداوت خاست
بین که چون مرگ کاه و عمر فزاست
هوش مصنوعی: تشبیههایی که از دشمنی و عداوت به وجود میآید را در نظر بگیر، زیرا مانند مرگ هستند که هر چه بیشتر باشد، از عمر و زندگی کاسته میشود.
آن که از محض دوستی خیزد
کس چه داند که تا چه انگیزد
هوش مصنوعی: کسی که به خاطر خالصانه دوستی عمل میکند، هیچکس نمیداند که او تا چه حد میتواند تاثیرگذار باشد.