گنجور

بخش ۳۷ - در شرح حدیث اعدی عدوک نفسک التی بین جنبیک

هم به هر قبه ای تو را روییست
هم به هر جانبیت پهلوییست
پهلوی راست سوی گلشن غیب
پهلوی چپ درین نشیمن ریب
در میان دو پهلویت پیوست
نفس دشمن نهاد کرده نشست
از چپ و راست جنس وهب و عمل
هر چه آید بری ز نقص و خلل
یا براندازش به حرص و هوا
یا بپالایدش به عجب و ریا
هر که باشد جز او چه جن و چه انس
چه ز جنس بشر چه دیگر جنس
یا گریزان شود به لاحولی
یا موافق به فعلی و قولی
لیک این نفس شوم بدکاره
که هم آغوش توست همواره
نه به تدبیر ازان توان رستن
نه به تزویر ازان توان جستن
در نگیرد بدو نه مهر و نه کین
سر اعدا عدوک اینست این

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

هم به هر قبه ای تو را روییست
هم به هر جانبیت پهلوییست
هوش مصنوعی: در هر مکانی که بروی، آثار تو وجود دارد و در هر سمتی که باشی، نشانه‌ای از تو دیده می‌شود.
پهلوی راست سوی گلشن غیب
پهلوی چپ درین نشیمن ریب
هوش مصنوعی: در سمت راست باغی از حقیقت و نور وجود دارد و در سمت چپ، در این جهان و محیطی که در آن قرار داریم، تردید و شک وجود دارد.
در میان دو پهلویت پیوست
نفس دشمن نهاد کرده نشست
هوش مصنوعی: در بین دو طرف بدنت، نفس دشمن بر تو چیره شده و در جای خود مستقر شده است.
از چپ و راست جنس وهب و عمل
هر چه آید بری ز نقص و خلل
هوش مصنوعی: هر چیزی که از هر سمت به ما می‌رسد، چه هدیه باشد و چه عمل نیک، اگر خالی از نقص و کم و کاست باشد، پذیرفته می‌شود.
یا براندازش به حرص و هوا
یا بپالایدش به عجب و ریا
هوش مصنوعی: یا او را با حرص و هوس قضاوت کن، یا با غرور و تظاهر بپالایش.
هر که باشد جز او چه جن و چه انس
چه ز جنس بشر چه دیگر جنس
هوش مصنوعی: هر کس غیر از او باشد، چه از جن باشد و چه از انسان، چه از جنس بشر باشد و چه از جنس‌های دیگر، هیچ اهمیتی ندارد.
یا گریزان شود به لاحولی
یا موافق به فعلی و قولی
هوش مصنوعی: شخص ممکن است از وضعیت فعلی فرار کند یا اینکه با عمل و سخن خود با آن وضعیت همسو شود.
لیک این نفس شوم بدکاره
که هم آغوش توست همواره
هوش مصنوعی: اما این نفس پلید و بدکردار همیشه در کنار توست.
نه به تدبیر ازان توان رستن
نه به تزویر ازان توان جستن
هوش مصنوعی: نه با تدبیر و نقشه‌کشی می‌توان از آن رهایی یافت، و نه با فریب و نیرنگ می‌توان از آن فرار کرد.
در نگیرد بدو نه مهر و نه کین
سر اعدا عدوک اینست این
هوش مصنوعی: در دل و جان کسی که با محبت و دوستی رفتار کند، نه مهر و عشق و نه کینه و نفرت جای نمی‌گیرد. این طبیعت دشمنان است که عواطف خود را با خشونت و دشمنی ابراز می‌کنند.

حاشیه ها

1396/08/30 19:10

یا براندازش به حرص و هوا
یا بپالایدش به عجب و ریا
یک دال جا افتاده
یا براندازدش