گنجور

شمارهٔ ۷۳ - مقتدایان شهر

خواجگان را نگر برای خدا
کاندر این شهر مقتدایانند
همه عامی و آنکه از پی فضل
لاف پیما و ژاژ خایانند
هر یکی در ولایت و ده خویش
کفش دزد و کله ربایانند
خشک مغزان ولیک تردامن
تیره رویان و خیره رایانند
چه ستایش کنم گروهی را
که همه خویشتن ستایانند
خر سواران بکار اشتر دل
ریش کاوان ریش کایانند
بسکه شان چارپای کردستند
لاجرم جمله چارپایانند
همه چون اره تیز دندانند
همه چون تیشه سر گرایانند
آب رنگان آتشین طبعند
باد دستان خاک پایانند
لقمه نزد جملمه فاضلتر
زانکه در شرع رهنمایانند
همه از هیچ کمترند ارچه
از تکبر همه خدایانند
ای دریغا که ضایعند ازانک
نقشبندان و دلگشایانند
من از اینان چه طرف بربندم
که همه همچو من گدایانند
تیز در ریششان بخرواران
ورچه ام جمله آشنایانند

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

خواجگان را نگر برای خدا
کاندر این شهر مقتدایانند
هوش مصنوعی: مراقب باشید که در این شهر، بزرگان و رهبران برای خداوند هستند و تحت تأثیر او عمل می‌کنند.
همه عامی و آنکه از پی فضل
لاف پیما و ژاژ خایانند
هوش مصنوعی: همه مردم عادی هستند و تنها کسانی که به دنبال علم و دانش‌اند، صحبت‌های بی‌پایه می‌کنند و افاضات غیرواقعی به زبان می‌آورند.
هر یکی در ولایت و ده خویش
کفش دزد و کله ربایانند
هوش مصنوعی: هر کس در جایگاه و مناطق خود، به نوعی دزد و متجاوز است.
خشک مغزان ولیک تردامن
تیره رویان و خیره رایانند
هوش مصنوعی: افراد بی‌احساس و نادان، اما در عین حال دارای ظاهری زیبا و فریبنده هستند و بعضی از آنها نیز دچار سردرگمی و گیجی هستند.
چه ستایش کنم گروهی را
که همه خویشتن ستایانند
هوش مصنوعی: چگونه می‌توانم افرادی را ستایش کنم که خودشان را ستایش می‌کنند؟
خر سواران بکار اشتر دل
ریش کاوان ریش کایانند
هوش مصنوعی: در این بیت به افرادی اشاره شده که در کارهای دیگران دخالت می‌کنند، در حالی که خودشان تخصص یا توان کافی ندارند. به عبارتی، افرادی که بدون داشتن تجربۀ لازم، به کار مسیری می‌زنند که به آن آشنایی ندارند. این موضوع می‌تواند به عواقب منفی و مشکلاتی منجر شود.
بسکه شان چارپای کردستند
لاجرم جمله چارپایانند
هوش مصنوعی: به خاطر آن‌که به چهارپایان پرچم و مقام داده‌اند، حالا همه آن‌ها به شکل چهارپایان درآمده‌اند.
همه چون اره تیز دندانند
همه چون تیشه سر گرایانند
هوش مصنوعی: همه مانند اره‌هایی هستند که دندانه‌های تیزی دارند و همه همچون تیشه‌هایی که به سمت هدف می‌زنند، عمل می‌کنند.
آب رنگان آتشین طبعند
باد دستان خاک پایانند
هوش مصنوعی: آب که رنگین و زیباست، طبیعتی آتشین دارد و وزش بادها از خاک برمی‌خیزد و پایان می‌گیرد.
لقمه نزد جملمه فاضلتر
زانکه در شرع رهنمایانند
هوش مصنوعی: لقمه‌ای که به دست آوردی از همه چیز بهتر است، زیرا در دین، راهنمایی‌هایی وجود دارد که به تو می‌آموزد چگونه از آن بهره‌برداری کنی.
همه از هیچ کمترند ارچه
از تکبر همه خدایانند
هوش مصنوعی: همه افراد در واقع از هیچ کمترند، هرچند که به خاطر تکبرشان خود را مانند خدایان می‌بینند.
ای دریغا که ضایعند ازانک
نقشبندان و دلگشایانند
هوش مصنوعی: آه که چه دل‌سردکننده است، زیرا افرادی که نقش زیبای زندگی را می‌آفرینند و دل‌ها را شاد می‌کنند، از میان رفته‌اند.
من از اینان چه طرف بربندم
که همه همچو من گدایانند
هوش مصنوعی: من از میان این افراد چه کسی را انتخاب کنم؟ زیرا همه آنها مانند من مستحق و نیازمند هستند.
تیز در ریششان بخرواران
ورچه ام جمله آشنایانند
هوش مصنوعی: موهای صورتشان به رنگی تند و جذاب در آمده و من همه آن‌ها را به خوبی می‌شناسم.