گنجور

بخش ۱۷ - فرستادن مانوش نه پاره کتاب پیش کوش

ز کردار شه گشت مانوش شاد
به دستور خویش این سخن برگشاد
فرستاد نُه پاره دفتر به شاه
که هر یک سوی دانشی برد راه
چو دریای دانش مر آن هر یکی
فزون آمدی هر یکی بر یکی
از آن نُه، دو اندر پزشکی نمود
که اندر جهان آن پزشکی نبود
یکی انکست عرش را بود نام
که دانا ز خواندن شود شادکام
دگر علم بقراط اندر فصول
که مردم ز خواندن نگردد ملول
چهارم کتابی که خوانی علل
که آن را نیابی به گیتی بدل
بَلیناس گفته ست و گفتار اوی
همی جان فزاید به دیدار اوی
وز اخبار شاهان فرستاد پنج
که هر کس ز گیتی چه دیده ست رنج
همه داستانهای شاهان روم
ز کردارشان اندر این مرز و بوم

اطلاعات

وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ز کردار شه گشت مانوش شاد
به دستور خویش این سخن برگشاد
هوش مصنوعی: به خاطر رفتار نیکو و شادمانی مردم، پادشاه به خواست خود این کلمات را بیان کرد.
فرستاد نُه پاره دفتر به شاه
که هر یک سوی دانشی برد راه
هوش مصنوعی: نُه بخش از یک دفتر را به شاه فرستادند که هر بخش به نوعی دانشی را معرفی می‌کرد.
چو دریای دانش مر آن هر یکی
فزون آمدی هر یکی بر یکی
هوش مصنوعی: هر کس که به دانش افزوده می‌شود، همچون دریاهایی پرعمق و وسیع است که هر یک به دیگری اضافه می‌شود و این افزونگی به بزرگی آن می‌افزاید.
از آن نُه، دو اندر پزشکی نمود
که اندر جهان آن پزشکی نبود
هوش مصنوعی: از میان نُه نفر، دو نفر به طبابت مشغول شدند و نشان دادند که در کل جهان، مثل آن‌ها پزشکی وجود ندارد.
یکی انکست عرش را بود نام
که دانا ز خواندن شود شادکام
هوش مصنوعی: یک نفر در عالم وجود دارد که نامش عرش را به یاد می‌آورد و کسی که از دانش او بهره‌مند شود، خوشبخت و شاد خواهد شد.
دگر علم بقراط اندر فصول
که مردم ز خواندن نگردد ملول
هوش مصنوعی: بیش از این، مانند بقراط (پزشک معروف)، مطالب تکراری و کسل‌کننده مطرح نکنید؛ چرا که مردم از خواندن آن خسته می‌شوند.
چهارم کتابی که خوانی علل
که آن را نیابی به گیتی بدل
هوش مصنوعی: کتابی که می‌خوانی، چهارمین کتاب است که به تحلیل علل می‌پردازد و اگر نتوانی آن را در دنیای واقعی پیدا کنی، بی‌فاید است.
بَلیناس گفته ست و گفتار اوی
همی جان فزاید به دیدار اوی
هوش مصنوعی: بلیناس گفته است که هر چه او بگوید، دیدنش باعث افزایش جان و روح انسان می‌شود.
وز اخبار شاهان فرستاد پنج
که هر کس ز گیتی چه دیده ست رنج
هوش مصنوعی: از داستان‌های شاهان پنج نفر را فرستاد که هر یک از دنیا چه تجربه‌ای داشته‌اند و چه درد و رنجی کشیده‌اند.
همه داستانهای شاهان روم
ز کردارشان اندر این مرز و بوم
هوش مصنوعی: تمام داستان‌های پادشاهان روم به خاطر اعمال و رفتارشان در این سرزمین باقی‌مانده است.