گنجور

شمارهٔ ۲ - بامداد

صبح دم کاین طایر چرخ آشیان
آفتابی گردد از بالای کوه
تفته رخ، بال کوبان، پرزنان
از پر و بالش چمن گیرد شکوه
نغمه خوان مرغ سحر بر شاخسار
بینی آن پروانۀ خوش خال و خط
جسته بیرون از غلاف پیرهن
با پر و بالی پر از زرین نُقَط
سر زند یک یک به گُل های چمن
بوسد این را غبغب و آن را عذار
***
***
همچنان آن طفلک شیرین زبان
با رخی سرخ و سپید از شیر و خون
آن دو چشم برق زن چون اختران
سر کند شادان ز شادیجه برون
بنگرد اطراف خود را شاد خوار
با تبسم های شیرین تر ز قند
همچو پروانه گشاید بال و پر
بر جهد از جا چو از مجمر سپند
دست مادر بوسد و روی پدر
این در آغوشش کَشَد آن در کنار

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
منبع اولیه: همراهان گنجور

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

صبح دم کاین طایر چرخ آشیان
آفتابی گردد از بالای کوه
هوش مصنوعی: صبح که می‌شود، این پرنده آسمانی که در آشیانه‌اش است، از بالای کوه نور خورشید را دریافت می‌کند و روشن می‌شود.
تفته رخ، بال کوبان، پرزنان
از پر و بالش چمن گیرد شکوه
هوش مصنوعی: چهره‌ای زیبا و دلربا دارد، با بال‌هایی که به آرامی می‌زنند و از پر و بالش گل‌های چمن را می‌چینند و شکفتگی و زیبایی را به تصویر می‌کشند.
نغمه خوان مرغ سحر بر شاخسار
هوش مصنوعی: پرنده سحرخیز بر درخت آواز می‌خواند.
بینی آن پروانۀ خوش خال و خط
جسته بیرون از غلاف پیرهن
هوش مصنوعی: نگاه کن به آن پروانه زیبا که با نقوش خوش رنگ و خط‌های دل‌انگیز، از گلی که بر تن دارد بیرون آمده است.
با پر و بالی پر از زرین نُقَط
سر زند یک یک به گُل های چمن
هوش مصنوعی: با Wings decorated in golden dots, they rise one by one to the flowers of the meadow.
بوسد این را غبغب و آن را عذار
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که یکی به دیگران عشق و محبت نشان می‌دهد و از زیبایی‌های آن‌ها تقدیر می‌کند. به نوعی، اشاره به اهمیت ارتباطات انسانی و ابراز محبت دارد.
***
***
هوش مصنوعی: این بیت اشاره به یک احساس یا فکری عمیق دارد که می‌تواند به موضوعاتی چون عشق، غم یا زیبایی زندگی مربوط شود. هر کلمه و تصویر به کار رفته در آن، نمادهایی از تجربه انسانی است که بینش یا احساسی خاص را به خواننده منتقل می‌کند. این پیام می‌تواند حس همکاری، پیوند عاطفی یا تفکر پیرامون موضوعات مهم زندگی را در بر داشته باشد.
همچنان آن طفلک شیرین زبان
با رخی سرخ و سپید از شیر و خون
هوش مصنوعی: این تصویر به کودکی اشاره دارد که به زیبایی و طراوت وجودش، با رویکردی معصوم و دلنشین، از زندگی و تجربیات شیرین و تلخ خود سخن می‌گوید. چهره او با رنگ‌های گرم، نماد سرزندگی و شادابی است، به طوری که می‌توان هم غم و هم شادی را در وجودش حس کرد.
آن دو چشم برق زن چون اختران
سر کند شادان ز شادیجه برون
هوش مصنوعی: دو چشم او مانند ستاره‌ها درخشنده و زیباست و از شادی، در حال تابیدن و پرتو افشانی هستند.
بنگرد اطراف خود را شاد خوار
هوش مصنوعی: به اطراف خود نگاه کن و خوشحالی را در آن ببین.
با تبسم های شیرین تر ز قند
همچو پروانه گشاید بال و پر
هوش مصنوعی: با لبخندهای شیرین و دلنشین، دل را به پرواز درمی‌آورد مانند پروانه‌ای که بال و پر خود را می‌گشاید.
بر جهد از جا چو از مجمر سپند
دست مادر بوسد و روی پدر
هوش مصنوعی: انسان باید به تلاش و کوشش ادامه دهد، همان‌طور که آتش از سنگ آتش‌زنه برمی‌خیزد. در این میان، ارزش خانواده و محبت والدین هرگز نباید فراموش شود؛ چون محبت‌ و حمایت آنها همچون آتش گرمابخش زندگی است.
این در آغوشش کَشَد آن در کنار
هوش مصنوعی: این شخص به دیگری محبت و نزدیکی نشان می‌دهد و در عین حال به این رابطه اهمیت می‌دهد.