ایرج میرزاشمارهٔ ۱۸ - کلاغ و روباه
کلاغی به شاخی شده جای گیر
به منقار بگرفته قدری پنیر
یکی روبهی بوی طُعمه شنید
به پیش آمد و مَدحِ او برگزید
بگفتا سلام ای کلاغ قشنگ
که آیی مرا در نظر شوخ و شنگ
اگر راستی بود آوایِ تو
به مانند پرهای زیبای تو
در این جنگل اندر سَمَندَر بدی
بر این مرغ ها جمله سرور بُدی
ز تعریف روباه شد زاغ شاد
ز شادی نیاورد خود را به یاد
به آواز کردن دهان برگشود
شکارش بیُفتاد و روبَه ربود
بگفتا که ای زاغ این را بدان
که هر کس بود چرب و شیرین زبان
خورد نعمت از دولت آن کسی
که بر گفتِ او گوش دارد بسی
چنان چون به چربیّ نطق و بیان
گرفتم پنیرِ تو را از دهان
شمارهٔ ۱۷ - شکوۀ شاگرد: چنین می گفت شاگردی به مَکتَبشمارهٔ ۱۹ - شوقِ درس خواندن: حمد بر کردگارِ یکتا باد
اطلاعات
وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: همراهان گنجور
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
کلاغی به شاخی شده جای گیر
به منقار بگرفته قدری پنیر
هوش مصنوعی: یک کلاغ بر روی شاخه‌ای نشسته و با منقار خود مقداری پنیر را گرفته است.
یکی روبهی بوی طُعمه شنید
به پیش آمد و مَدحِ او برگزید
هوش مصنوعی: یک روباه بوی طعمه‌ای را استشمام کرد و به سمت آن رفت و شروع به ستایش کردن آن کرد.
بگفتا سلام ای کلاغ قشنگ
که آیی مرا در نظر شوخ و شنگ
هوش مصنوعی: چند کلاغ زیبا، سلام! تو با ظاهر شاداب و بازیگوشی‌ات، به نظرم جالب می‌آیی.
اگر راستی بود آوایِ تو
به مانند پرهای زیبای تو
هوش مصنوعی: اگر صدای تو همچون زیبایی پرهایت واقعی بود، بی‌تردید دلنشین‌تر و دلرباتر می‌شد.
در این جنگل اندر سَمَندَر بدی
بر این مرغ ها جمله سرور بُدی
هوش مصنوعی: در این جنگل، در میان آب و گل، تو همواره برای همه پرندگان خوشایند و محبوب بودی.
ز تعریف روباه شد زاغ شاد
ز شادی نیاورد خود را به یاد
هوش مصنوعی: روباه زاغ را به خاطر تعریف و تمجیدش خوشحال کرده بود و زاغ آنقدر در شادی غرق شده بود که دیگر به خودش فکر نمی‌کرد.
به آواز کردن دهان برگشود
شکارش بیُفتاد و روبَه ربود
هوش مصنوعی: با صدای بلند فریاد زد و دهانش را باز کرد و شکارش به دام افتاد و روباه آن را ربود.
بگفتا که ای زاغ این را بدان
که هر کس بود چرب و شیرین زبان
هوش مصنوعی: زاغ به او گفت که آگاه باش، هر کسی که به راحتی و با نرمی سخن می‌گوید، در واقع می‌تواند بر دیگران تأثیر بگذارد.
خورد نعمت از دولت آن کسی
که بر گفتِ او گوش دارد بسی
هوش مصنوعی: نعمت‌هایی که به دست می‌آید، از جانب فردی است که به سخنان او توجه و گوش فرا داده می‌شود.
چنان چون به چربیّ نطق و بیان
گرفتم پنیرِ تو را از دهان
هوش مصنوعی: من مانند چربی، سخن و بیان تو را گلابی و شیرین گرفتم، درست مانند پنیر که از دهان گرفته می‌شود.
خوانش ها
شمارهٔ ۱۸ - کلاغ و روباه به خوانش علی نظیری
حاشیه ها
1402/08/24 23:10
نادر نوروزشاد
اصل این شعر گویا از شعر شاعر فرانسوی قرن هفدهم یعنی «ژان دو لافونتن» بوده است که ایرج میرزا و نیر سعیدی نیز آن را ترجمه کرده اند به صورت آزاد و شعر گونه به نقل از «اصول فن ترجمه‌ی فرانسه به فارسی» (انتشارات سمت)
شعر معروف زاغکی قالب پنیری دید ... از حبیب یغمایی نیز در کتاب های فارسی ما بود که به شاعر اصلی اشاره نشده بود