ایرج میرزاشمارهٔ ۴۷ - تاریخ وفات عزیز علیا (۱۳۰۶ هق)
سود و زیان جهان دیده و سنجیده ایم
کسی که خورد و خوراند از این جهان برد سود
بقا بقای خداست بجز خدا هر که هست
برون رود از جهان دیر زید یا که زود
یکی قمر طلعتی که بد فرشته نهاد
به عصمت و شرم او زنی به گیتی نبود
به پادشه نسبتش از طرف مادر است
که دختر خاله شاه جوان بخت بود
چو زین سرای غرور به صحن دارالسرور
به عزت و احترام بار اقامت گشود
از پی تاریخ فوت ایرج قاجار گفت
روی به سوی بهشت عزیز علیا نمود
اطلاعات
وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: همراهان گنجور
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
سود و زیان جهان دیده و سنجیده ایم
کسی که خورد و خوراند از این جهان برد سود
هوش مصنوعی: ما در زندگی، نفع و ضرر را به خوبی مشاهده و ارزیابی کرده‌ایم. در نهایت، تنها کسی که از این دنیا بهره‌مند می‌شود، کسی است که از دیگران پذیرایی کرده و به آن‌ها خوراک داده است.
بقا بقای خداست بجز خدا هر که هست
برون رود از جهان دیر زید یا که زود
هوش مصنوعی: این دنیا تنها به خاطر وجود خدا باقی است و تمامی موجودات غیر از او در نهایت از این جهان خارج خواهند شد، چه دیر و چه زود.
یکی قمر طلعتی که بد فرشته نهاد
به عصمت و شرم او زنی به گیتی نبود
هوش مصنوعی: زنی در دنیا نیست که به زیبایی و پاکی این دختر قمر مانند باشد، او از فرشته‌ها هم بهتر و با عفت‌تر است.
به پادشه نسبتش از طرف مادر است
که دختر خاله شاه جوان بخت بود
هوش مصنوعی: به پادشاه مربوط می‌شود که از طرف مادرش، دختر خاله‌ای خوش‌اقبال از خانواده شاه است.
چو زین سرای غرور به صحن دارالسرور
به عزت و احترام بار اقامت گشود
هوش مصنوعی: در این بیت، شاعر به ورود به مکانی اشاره می‌کند که پر از افتخار و بزرگی است. او با احترام و عزت به این مکان وارد می‌شود و به نوعی احساس منزلت و اعتبار می‌کند. این مکان نمادی از شادی و آرامش است و شاعر به خوبی جایگاه خود را در آن احساس می‌کند.
از پی تاریخ فوت ایرج قاجار گفت
روی به سوی بهشت عزیز علیا نمود
هوش مصنوعی: پس از تاریخ فوت ایرج قاجار، او به سمت بهشت و دنیای جانان روی آورد.