گنجور

شمارهٔ ۶ - در نعت خلیفه چهارم و فرزندان او و دو عم پیامبر و سایر مهاجرین و انصار

چون به جای نبی علی بنشست
اهل اسلام را قوی شد دست
اسد الله خلیفه فاضل
مرشد خلق عالم عامل
قدوة اهل دین علی ولی
قدر او همچو نام خویش علی
حیدر صف شکن سوار دلیر
برده شمشیر او مهابت شیر
ذوالفقارش چو اژدها خون ریز
هم نبردش نبرده جان به گریز
یافت جانش ز فضل حق نیرو
داد جان قوت دل و بازو
در خیبر به قوت جان کند
آن به نیروی جسم نتوان کند
یافت از آفریدگار جهان
مردی و مردمی و علم و توان
گشت مشهور در جهان به کرم
بود بحر علوم و دین و حکم
خواند او را دلیل جان و خرد
در علم خود و برادر خود
زهره باغ دولتش زهرا
پای بوس کنیز کش جوزا
ثمر آن زهر حسین و حسن
روحشان مشترک میان دو تن
بر روان نبی علیه سلام
اهل بیت و چهار یار عظام
بر حسین و حسن دو پاک نسب
منبع حسن خلق و کان ادب
بر دو عم نبی یکی عباس
وان دگر حمزه مردشوکت و باس
بر روان مهاجر و انصار
دوستان محمد مختار
باد پیوسته نور حق نازل
مؤمنان را نصیب ازو حاصل
تا جهان است دولت دین باد
بر زمین پنج نوبت دین باد
زان که از دین مصطفاست جهان
تازه چون تن ز جان و جان زایمان

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: سید جابر موسوی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

چون به جای نبی علی بنشست
اهل اسلام را قوی شد دست
هوش مصنوعی: با ورود علی به مقام رهبری، قوام و قدرت اهل اسلام افزایش یافت.
اسد الله خلیفه فاضل
مرشد خلق عالم عامل
هوش مصنوعی: شیر خدا، خلیفه‌ای دانا و رهبر مردم، کسی که به کارها عمل می‌کند.
قدوة اهل دین علی ولی
قدر او همچو نام خویش علی
هوش مصنوعی: علی، سرمشق و نمونه‌ای از اهل دیانت است و مقام او همچون نامش، بزرگ و والا است.
حیدر صف شکن سوار دلیر
برده شمشیر او مهابت شیر
هوش مصنوعی: حیدر، سوار شجاع و دلیر است که با شمشیرش به میدان آمده و قدرت و هیبت او همچون شیر است.
ذوالفقارش چو اژدها خون ریز
هم نبردش نبرده جان به گریز
هوش مصنوعی: ذوالفقار، مانند اژدهایی خونریز است و هرگز دشمنی را که با آن روبه‌رو شود، فراری نمی‌دهد.
یافت جانش ز فضل حق نیرو
داد جان قوت دل و بازو
هوش مصنوعی: او از رحمت خداوند جان و نیرویی پیدا کرد که به او قوت قلب و قوت بدنی بخشید.
در خیبر به قوت جان کند
آن به نیروی جسم نتوان کند
هوش مصنوعی: در خیبر، فقط با قدرت روحی و اراده می‌توان به موفقیت رسید؛ اما با قدرت بدنی به تنهایی نمی‌توان به چنین دستاوردی نایل آمد.
یافت از آفریدگار جهان
مردی و مردمی و علم و توان
هوش مصنوعی: از سوی خالق جهان مردی شایسته و مردمی با دانش و توانایی پیدا شد.
گشت مشهور در جهان به کرم
بود بحر علوم و دین و حکم
هوش مصنوعی: در دنیا به بزرگواری و مهربانی شناخته شده است و دریایی از دانش، دین و حکمت را در خود دارد.
خواند او را دلیل جان و خرد
در علم خود و برادر خود
هوش مصنوعی: او را به عنوان دلیلی بر جان و عقل خود معرفی کرد و در علمش به برادرش نیز اشاره کرد.
زهره باغ دولتش زهرا
پای بوس کنیز کش جوزا
هوش مصنوعی: در باغی پر از زیبایی و نعمت، زهره (سیاره) نماد خوشبختی و مقام والایی است و بوسه زدن به پاهای بانو زهرای بزرگ نشانه‌ی احترام و ارادت به شخصیت‌های بزرگ و مقدس است. کنیز کش (خدمات‌دهندگان) هم نماد افرادی هستند که در این فضا نقش دارند و به زندگی پر از زیبایی ادامه می‌دهند.
ثمر آن زهر حسین و حسن
روحشان مشترک میان دو تن
هوش مصنوعی: ثمر آن زهر حسین و حسن، به معنای این است که نتیجه و پیامد نیکویی که از حوادث دردناک کربلا و شهادت این دو بزرگوار به وجود آمده، در واقع روح مشترکی است که میان آنها وجود دارد. این روح و پیام مشترک منجر به ماندگاری و تاثیرگذاری عظیم در تاریخ و فرهنگ مردم شده است.
بر روان نبی علیه سلام
اهل بیت و چهار یار عظام
هوش مصنوعی: روح پیامبر گرامی اسلام و اهل بیت او و چهار یار بزرگوارش در آرامش و سلامتی باشند.
بر حسین و حسن دو پاک نسب
منبع حسن خلق و کان ادب
هوش مصنوعی: حسین و حسن، دو فرد پاک و نیکوکار هستند که منبع خوبی‌های اخلاقی و آداب نیکو به شمار می‌آیند.
بر دو عم نبی یکی عباس
وان دگر حمزه مردشوکت و باس
هوش مصنوعی: دو مرد از پیامبر، یکی عباس و دیگری حمزه هستند، که هر دو دارای قدرت و عظمت زیادی هستند.
بر روان مهاجر و انصار
دوستان محمد مختار
هوش مصنوعی: این شعر به یاد و احترام به روح مهاجران و انصار دوستان پیامبر اکرم، محمد مختار اشاره دارد. این افراد به خاطر وفاداری و یاری‌گری‌شان در کنار پیامبر شناخته شده‌اند.
باد پیوسته نور حق نازل
مؤمنان را نصیب ازو حاصل
هوش مصنوعی: باد همواره وزیدن می‌کند و نور حقیقت به مؤمنان می‌رسد و آن‌ها از این نور بهره‌مند می‌شوند.
تا جهان است دولت دین باد
بر زمین پنج نوبت دین باد
هوش مصنوعی: تا زمانی که دنیا پابرجاست، حکومت دین باید بر زمین برقرار باشد و این موضوع باید پنج بار تکرار شود.
زان که از دین مصطفاست جهان
تازه چون تن ز جان و جان زایمان
هوش مصنوعی: دنیا به خاطر دین پیامبر (مصطفی) همیشه نو و تازه است، همان‌گونه که جسم به وسیله روح زنده است و جان نیز از این زندگی به وجود آمده است.