گنجور

شمارهٔ ۱۳ - فی مذمه الشهوه

گفتن از بهر کار در کار است
ورنه اینجا چه جای گفتار است
مهر مجنون و گرمی فرهاد
تا قیامت کنند مردم یاد
ذکر لیلی و قصه شیرین
بهر آن است چون شکر شیرین
که به شهوت نظر نیالودند
نیک نفسان پاک رو بودند
غرض از مهرشان نبد خامی
بهره هر دو شد نکونامی
مهر محمود با جمال ایاز
گشت مشهور روزگار دراز
دید بسیار دیدهٔ ایام
میل شاهان به رنگ و بوی غلام
حال ایشان کسی نیارد یاد
باد میدان هوای تن را باد
فوق محمود بود روحانی
ماند باقی چو جسم شد فانی
نیک نامی و ذکر باقی خواه
کافرین باد بر دل آگاه
بشنو از پیر کار دیده سخن
دل در گل فتاده را برکن
مدد از صحبت لطیفی جوی
کآب حیوان رود و راه در جوی
نرم خویی و گرم گفتاری
دانش بی غبار پنداری
قدمش بند بسته بگشاده
کرمش آرزوی جان داده
همچو خورشید ذات او روشن
نه چو ابر سیاه تر دامن
جانش ایمان و علم پرورده
عشقش از جان و تن برآورده
این هنرها اگر نیاید جمع
مکن از جست و جوی دل را منع
پیش هر کس که این هنریابی
نیستی کن مگر که دریابی

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: سید جابر موسوی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

گفتن از بهر کار در کار است
ورنه اینجا چه جای گفتار است
هوش مصنوعی: در اینجا سخن گفتن فقط برای انجام کار و عمل مهم است و در غیر این صورت، صحبت کردن معنی ندارد.
مهر مجنون و گرمی فرهاد
تا قیامت کنند مردم یاد
هوش مصنوعی: عشق مجنون و دلسوزی فرهاد تا ابد در خاطر مردم باقی خواهد ماند.
ذکر لیلی و قصه شیرین
بهر آن است چون شکر شیرین
هوش مصنوعی: یادآوری داستان لیلی و قصه شیرین به خاطر لذت و شادابی آن است، مانند شیرینی شکر که دل را شاد می‌کند.
که به شهوت نظر نیالودند
نیک نفسان پاک رو بودند
هوش مصنوعی: افراد خوب و پاک‌منش که تحت تأثیر شهوت و تمایلات نفسانی قرار نگرفته‌اند، همواره در نظرات و رفتارهایشان از پاکی و شفافیت برخوردارند.
غرض از مهرشان نبد خامی
بهره هر دو شد نکونامی
هوش مصنوعی: هدف از محبتشان خامی نبود، بلکه هر دو از خوبی‌ها بهره‌ور شدند.
مهر محمود با جمال ایاز
گشت مشهور روزگار دراز
هوش مصنوعی: دوستی و محبت محمود و زیبایی ایاز در طول تاریخ زبانزد مردم شده است.
دید بسیار دیدهٔ ایام
میل شاهان به رنگ و بوی غلام
هوش مصنوعی: در این دنیا، با گذشت زمان و تحت تاثیر قدرت و سلطنت، تفاوت‌های ظاهری و جذابیت‌های دنیوی نظیر رنگ و عطر، بر روی انسان‌ها و زندگی‌ها تأثیرگذار است.
حال ایشان کسی نیارد یاد
باد میدان هوای تن را باد
هوش مصنوعی: هیچ‌کس حال آن‌ها را در یاد ندارد، یادآور باد و هوا، و دنیا و وابستگی‌های جسمی نیست.
فوق محمود بود روحانی
ماند باقی چو جسم شد فانی
هوش مصنوعی: روحانی و الهی فراتر از محمود است؛ چرا که وقتی جسم فانی می‌شود، آن روحانی باقی می‌ماند.
نیک نامی و ذکر باقی خواه
کافرین باد بر دل آگاه
هوش مصنوعی: برای اینکه نام نیکی از شما به یادگار بماند، باید با دل آگاهی زندگی کنید و از کافرین دوری کنید.
بشنو از پیر کار دیده سخن
دل در گل فتاده را برکن
هوش مصنوعی: به حرف‌های فرد با تجربه‌ای گوش بده که می‌تواند مشکلاتت را حل کند و تو را از درد و غم رها سازد.
مدد از صحبت لطیفی جوی
کآب حیوان رود و راه در جوی
هوش مصنوعی: از گفتگوی دلنشین و زیبا مدد بگیر، مانند آبی که حیات را به ارمغان می‌آورد و راه را در جوی پیدا می‌کند.
نرم خویی و گرم گفتاری
دانش بی غبار پنداری
هوش مصنوعی: نرمی در رفتار و کلام گرم باعث می‌شود که انسان دانشی پاک و بدون تردید داشته باشد.
قدمش بند بسته بگشاده
کرمش آرزوی جان داده
هوش مصنوعی: حرکت او به گونه‌ای است که درها به رویش باز شده و مهر و محبتش آرزویی برای زندگی به دیگران می‌بخشد.
همچو خورشید ذات او روشن
نه چو ابر سیاه تر دامن
هوش مصنوعی: او همچون خورشید است که روشنایی‌اش فراگیر است و برعکس، نه مثل ابرهای سیاهی که سایه‌اش را می‌افکنند.
جانش ایمان و علم پرورده
عشقش از جان و تن برآورده
هوش مصنوعی: دلش مملو از ایمان و دانشی است که عشق او را به زندگی رسانده و از وجودش سرشار کرده است.
این هنرها اگر نیاید جمع
مکن از جست و جوی دل را منع
هوش مصنوعی: اگر این هنرها به دست نیاید، نباید از جستجوی دل و علاقه‌ات دست بکشی.
پیش هر کس که این هنریابی
نیستی کن مگر که دریابی
هوش مصنوعی: اگر در توانایی و هنر کسی شک داری، به او نزدیک نشو و به جستجوی توانایی‌هایش نرو، مگر این که یقین پیدا کنی که او شایستگی دارد.