همام تبریزیشمارهٔ ۱۵۸
خیالی بود و خوابی وصل یاران
شب مهتاب و فصل نوبهاران
میان باغ و یار سرو بالا
خرامان بر کنار جویباران
چمن میشد ز عکس عارض او
منور چون دل پرهیزگاران
سر زلفش ز باد نوبهاری
چو احوال پریشان روزگاران
گذشت آن نوبهار حسن و بگذاشت
دل و چشمم میان برف و باران
خداوندا هنوز امیدوارم
بده کام دل امیدواران
همام از نوبهار و سبزه و گل
نمی‌یابد صفا بی روی یاران
وهار و ول وه جانان دیم خوش بی
اَوی یاران مه ول بی، مه وهاران
اطلاعات
وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: سید جابر موسوی
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
خیالی بود و خوابی وصل یاران
شب مهتاب و فصل نوبهاران
هوش مصنوعی: این تصویر، خیالی است شیرین که به خواب می‌آید: دوستی‌های شب‌های روشن و زیبا و بهارهای تازه و پرطراوت.
میان باغ و یار سرو بالا
خرامان بر کنار جویباران
هوش مصنوعی: در باغ، در کنار جویبارها، دوست زیبایی چون سرو، با ناز و لطفی خاص در حال راه رفتن است.
چمن میشد ز عکس عارض او
منور چون دل پرهیزگاران
هوش مصنوعی: چمن از زیبایی چهره او روشن و نورانی میشد، مانند دل‌های پرهیزگاران که پاک و روشن است.
سر زلفش ز باد نوبهاری
چو احوال پریشان روزگاران
هوش مصنوعی: اوضاع و احوال روزگار را می‌توان به مانند تابش نسیمی به موهای چین‌دار او تشبیه کرد که نشان‌دهنده تغییرات و ناپایداری‌های زندگی است.
گذشت آن نوبهار حسن و بگذاشت
دل و چشمم میان برف و باران
هوش مصنوعی: آن زمان زیبا و دلنواز سپری شد و اکنون دل و چشمانم در میان برف و باران رها مانده‌اند.
خداوندا هنوز امیدوارم
بده کام دل امیدواران
هوش مصنوعی: خداوندا، هنوز امیدوارم و دوست دارم به آرزوهای دل کسانی که امیدوارند، جامه عمل بپوشانی.
همام از نوبهار و سبزه و گل
نمی‌یابد صفا بی روی یاران
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که همام (شخصی در شعر) در فصل بهار و زیبایی‌های طبیعت مانند سبزه و گل، خوشی و آرامش واقعی را پیدا نمی‌کند مگر در کنار دوستان و یارانش. به عبارت دیگر، جلوه‌های زیبای طبیعت تنها زمانی لذت‌بخش هستند که با همراهی عزیزان مشترک شوند.
وهار و ول وه جانان دیم خوش بی
اَوی یاران مه ول بی، مه وهاران
هوش مصنوعی: در این بیت اشاره شده است به زیبایی و شادی که با وجود محبوب و یار در زندگی است. وقتی که محبوب در کنار ما باشد، دیگر هیچ چیز اهمیت ندارد و خوشی را بیشتر حس می‌کنیم. در واقع، همه چیز با وجود یار زیباتر و خوش‌تر می‌شود.
حاشیه ها
1398/08/13 16:11
ایرانی
بیت آخر این غزل زیبا در واقع سندی است تاریخی و ادبی و دلیلی محکم و قوی برای اثبات اینکه زبان قدیم مردم آذربایجان پهلوی ( فارسی میانه ) بوده است.
1400/04/22 20:06
کاربر سیستمی
تغییرات حاصل از پردازش تصحیحات ارسالی آقای پدرام شعبان‌زاده
تغییر مصرع ۲ از «شب مهتاب و فصل نو بهاران» به «شب مهتاب و فصل نوبهاران»
تغییر مصرع ۳ از «میان باغ و بار سرو بالا» به «میان باغ و یار سرو بالا»
تغییر مصرع ۷ از «سر زلفش زباد نوبهاری» به «سر زلفش ز باد نوبهاری»
تغییر مصرع ۱۴ از «نمی یابد صفا بی روی یاران» به «نمی‌یابد صفا بی روی یاران»
تغییر مصرع ۱۵ از «وهار و ول وه جانانه دیم خوش بی» به «وهار و ول وه جانان دیم خوش بی»
تغییر مصرع ۱۶ از «وی آنان مه ول با همه وهاران» به «اوی آنان مه ول با مه وهاران»