گنجور

شمارهٔ ۳۹ - و له ایضا

به طرّهٔ طیرهٔ مشکی، به چهره غیرت ماه
که‌ای، چه‌ای، چه کسی؟ لا اله الا الله
تو نور چشم منی زآن سبب که در شب و روز
ندیده دیدهٔ من بی‌رخت سفید و سیاه
بر آنکه در نظر عاشقان کنی گذری
بود ز هر طرفی صدهزار دیده به راه
چو زلف چون رسنت عاشقان به بند کشد
درافکند به زنخ صد هزار خسته به چاه
گرم به دست کرم چون قبا به برگیری
شوم ز خلق جهان سرفراز همچو کلاه
به حضرتت چو غلامان به خدمت آمده‌ام
ولی عجب ز گدا گر رسد به حضرت شاه
ز روی کار بخواهم شد و نخواهی کرد
به روی کار من زار دل‌شکسته نگاه
ندارد از مه روی تو طالعی حیدر
چه طالع است مرا؟ لا اله الا الله!‏

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

به طرّهٔ طیرهٔ مشکی، به چهره غیرت ماه
که‌ای، چه‌ای، چه کسی؟ لا اله الا الله
هوش مصنوعی: در درهم برهمی از زیبایی‌ها، تو که با چهرهٔ درخشان خود جلوه‌گری می‌کنی، چه کسی هستی که غیرت ماه را به تصویر می‌کشی؟ تنها به یاد خدا هستیم.
تو نور چشم منی زآن سبب که در شب و روز
ندیده دیدهٔ من بی‌رخت سفید و سیاه
هوش مصنوعی: تو برای من مثل نور چشم هستی، زیرا در طول شب و روز، هیچگاه چشمانم را بدون دیدن تو، چه در حالتی روشن و چه در حالتی تاریک، نخواهم دید.
بر آنکه در نظر عاشقان کنی گذری
بود ز هر طرفی صدهزار دیده به راه
هوش مصنوعی: اگر بخواهی در دل عاشقان گذاری داشته باشی، باید بدانی که صدها هزار چشم به دنبال تو هستند و از هر سو به تو می‌نگرند.
چو زلف چون رسنت عاشقان به بند کشد
درافکند به زنخ صد هزار خسته به چاه
هوش مصنوعی: وقتی زلفی که به زیبایی و خمیدگی شبیه است، عاشقان را به دام می‌کشد، هزاران دل شکسته را به عمق درد و ناامیدی می‌کشاند.
گرم به دست کرم چون قبا به برگیری
شوم ز خلق جهان سرفراز همچو کلاه
هوش مصنوعی: اگر با مهربانی و ناز، به خود بپوشی، مانند قبا، آنگاه مانند کلاهی بر سر، از مردم جهان بلند مرتبه و خوشنام می‌شوی.
به حضرتت چو غلامان به خدمت آمده‌ام
ولی عجب ز گدا گر رسد به حضرت شاه
هوش مصنوعی: من مانند غلامان به خدمت تو آمده‌ام، اما جای تعجب است که حتی یک گدا هم اگر به درگاه شاه برسد، چه احساسی خواهد داشت.
ز روی کار بخواهم شد و نخواهی کرد
به روی کار من زار دل‌شکسته نگاه
هوش مصنوعی: اگر من بخواهم به تو نشان دهم که در حال دریغ و حسرت زندگی می‌کنم، تو هیچ توجهی به این وضعیت نخواهی کرد. از شدت دل‌شکستگی، به چهره‌ام نگاه کن.
ندارد از مه روی تو طالعی حیدر
چه طالع است مرا؟ لا اله الا الله!‏
هوش مصنوعی: هیچ سرنوشتی برای من در زیبایی روی تو مانند حیدر وجود ندارد، پس چه سرنوشتی برای من خواهد بود؟ تنها الله وجود دارد!