گنجور

بخش ۳۸ - باب شانزدهم در فواید کم خوردن که بواسطه شورش عشق از قحط سال هجر باز رستنست

بیا، ای چون مگس بر گرد خوانها
دوان چون سگ ببوی استخوانها
بخوردن تا بکی آلوده بودن؟
خوشا! کم خوردن و آسوده بودن
غذای کم شفا انگیز باشد
بلی، اصل دوا پرهیز باشد
ز شوق خوردن و ذوق چشیدن
چرا بار شکم باید کشیدن؟
زن پربار باشد مرد پرخوار
کزو صد ناخوشی زاید بیک بار
همه عمر تو در خوردن سرآمد
ترا چاه طبیعت پر برآمد
میفگن هر دم از نفس هوسناک
طعام پاک را در چاه ناپاک
تنور معده را پر دود گردی
صفای دل بخار آلود گردی
بخار آمیز شد پیه دماغت
از آن روشن نمیسوزد چراغت
گر از خوردن شود قدر کسان بیش
پس از مردن سگان باشند در پیش
چرا کاری کند فرزند آدم؟
که باید بودن او را از سگان کم
ز کم خوردن شفای جان و تن باش
بدین قانون طبیب خویشتن باش

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

بیا، ای چون مگس بر گرد خوانها
دوان چون سگ ببوی استخوانها
هوش مصنوعی: بیا، ای کسی که مانند مگس به دور سفره‌ها می‌چرخی و مثل سگ به دنبال بو کردن استخوان‌ها هستی.
بخوردن تا بکی آلوده بودن؟
خوشا! کم خوردن و آسوده بودن
هوش مصنوعی: تا کی باید به خوردن مشغول باشیم و آلودگی و مشکلات را تحمل کنیم؟ خوشا به حال کسانی که کم می‌خورند و به آرامش می‌رسند.
غذای کم شفا انگیز باشد
بلی، اصل دوا پرهیز باشد
هوش مصنوعی: غذاهای کم‌چرب و سالم می‌توانند برای بهبود سلامتی مفید باشند، اما اساس درمان واقعی در اجتناب از زیاده‌روی و رعایت اصول زندگی سالم است.
ز شوق خوردن و ذوق چشیدن
چرا بار شکم باید کشیدن؟
هوش مصنوعی: چرا باید به خاطر لذت خوردن و تجربه طعم‌ها، این‌قدر بار سنگین بر دوش خود حمل کنیم؟
زن پربار باشد مرد پرخوار
کزو صد ناخوشی زاید بیک بار
هوش مصنوعی: زنی که توانمند و پربار باشد، مردی که از او بهره‌مند می‌شود، به‌طور ناخواسته دچار مشکلات و ناخوشی‌ها می‌گردد.
همه عمر تو در خوردن سرآمد
ترا چاه طبیعت پر برآمد
هوش مصنوعی: تمام عمرت را صرف خوردن و لذت بردن کرده‌ای و اکنون چاه طبیعت تو را به عمق خود کشانده است.
میفگن هر دم از نفس هوسناک
طعام پاک را در چاه ناپاک
هوش مصنوعی: می‌گویند هر لحظه از نفس پر از و خواهش، غذای پاک را در چاه ناپاک می‌اندازد.
تنور معده را پر دود گردی
صفای دل بخار آلود گردی
هوش مصنوعی: وقتی که معده پر از غذا می‌شود، دل هم به تب و تاب می‌افتد و دچار غم و اندوه می‌شود.
بخار آمیز شد پیه دماغت
از آن روشن نمیسوزد چراغت
هوش مصنوعی: بخار حاصل از تماست با سرما، باعث شده که بخار گرم نداشته باشد و بنابراین روشنایی چراغت تحت تأثیر قرار نمی‌گیرد.
گر از خوردن شود قدر کسان بیش
پس از مردن سگان باشند در پیش
هوش مصنوعی: اگر قدر افراد به خاطر خوردن افزایش یابد، پس بعد از مرگ، سگ‌ها در پیش خواهند بود.
چرا کاری کند فرزند آدم؟
که باید بودن او را از سگان کم
هوش مصنوعی: چرا انسان باید کاری انجام دهد؟ در حالی که وجود او باید از سگ‌ها پایین‌تر باشد.
ز کم خوردن شفای جان و تن باش
بدین قانون طبیب خویشتن باش
هوش مصنوعی: با کم خوردن می‌توان به سلامتی روح و بدن دست یافت، بنابراین باید با رعایت این نکته، خود را درمانگر افکار و جسم خود قرار دهی.