گنجور

بخش ۱ - مثنوی ودیعهٔ البدیعه که حزین آن را به تقلید از حدیقهٔ سنایی در هفتاد سالگی سروده است

کلّ ما فی الوجود لیس سواه
وحده لا اله الّا الله
دیده گر مغز بیند و گر پوست
رقم آفریدگاری اوست
شجر طور هستی، انسان شد
جلوه گاه جمال سبحان شد
آن شجر را زبان چو بار آمد
وقت توحید کردگار آمد
متعالی ز وصمت اطلاق
متجلی در انفس و آفاق
ازلش تا ابد دو تا نبود
ابدش از ازل جدا نبود
اوّل و آخر است از اسمایش
لیک واحد بود مسمّایش
وحدت او منزه از عددی
بی شریکی ست معنی احدی
ذاتش آیینهٔ تجلی علم
علم او درگشای جوهر حلم
لامکان آفرین، مکان گستر
کبریایش ازین و آن برتر
نقش هستی ز کلک او نقطی
مدّ صنعش کشیده است خطی
در حقیقت عدم شماری نیست
نقطه و خط جز اعتباری نیست
لوح توحید اوست ساده ز حرف
مغز حرف است این حدیث شگرف
حرف و صوت انفعال و او ذاتی ست
هر چه گوییم، باد پیماییست
لب کج نغمه، نیست دستان زن
دم فروبسته، یا زبان الکن

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

کلّ ما فی الوجود لیس سواه
وحده لا اله الّا الله
هوش مصنوعی: تمام آنچه در هستی وجود دارد، جز او نیست. هیچ معبودی جز خداوند یگانه وجود ندارد.
دیده گر مغز بیند و گر پوست
رقم آفریدگاری اوست
هوش مصنوعی: اگر چشم تاریک را ببینند، فقط پوست و ظاهر را می‌توانند مشاهده کنند، اما اگر به حقیقت و عمق ببینند، به وجود و خالق آن پی می‌برند.
شجر طور هستی، انسان شد
جلوه گاه جمال سبحان شد
هوش مصنوعی: درخت وجود انسان، جلوه‌گاه زیبایی‌های الهی و مقام مقدس است.
آن شجر را زبان چو بار آمد
وقت توحید کردگار آمد
هوش مصنوعی: آن درخت زمانی که میوه‌اش پربار شد، به حقیقت وجود خداوند متصل شد.
متعالی ز وصمت اطلاق
متجلی در انفس و آفاق
هوش مصنوعی: وجودی عالی و بی‌نقص در خود و در دنیای بیرون به وضوح نمایان می‌شود.
ازلش تا ابد دو تا نبود
ابدش از ازل جدا نبود
هوش مصنوعی: از آغاز تا همیشه، هیچ چیز دوگانه نبوده است و جاودانگی‌اش از آغاز خلقت جدا نیست.
اوّل و آخر است از اسمایش
لیک واحد بود مسمّایش
هوش مصنوعی: او در ابتدا و انتهای همه چیز است و با این حال، نامش یکی است و تنها به یک حقیقت اشاره دارد.
وحدت او منزه از عددی
بی شریکی ست معنی احدی
هوش مصنوعی: وجود یکتا و بی‌همتای او از هرگونه عدد و شمارگی پاک است و مفهوم او تنها به وحدت و یگانگی برمی‌گردد.
ذاتش آیینهٔ تجلی علم
علم او درگشای جوهر حلم
هوش مصنوعی: خود او نماینده و تجلی دانش است و علم او به ما نشان می‌دهد که ذاتش پر از ویژگی‌های سرشت نیکو و صفت بردباری است.
لامکان آفرین، مکان گستر
کبریایش ازین و آن برتر
هوش مصنوعی: خدای بزرگ و بی‌نهایت، جایی ندارد و از همه مکان‌ها فراتر است. او جایگاه عظیم‌تری دارد که از تمامی موجودات جداست.
نقش هستی ز کلک او نقطی
مدّ صنعش کشیده است خطی
هوش مصنوعی: وجود و هستی به وسیله قلم خالقش به شکلی طراحی شده است، مانند اینکه خالقی با خطی مشخص، نقاطی را بر روی صفحه‌ای به تصویر کشیده است.
در حقیقت عدم شماری نیست
نقطه و خط جز اعتباری نیست
هوش مصنوعی: در واقع، هیچ چیزی به عنوان عدم وجود ندارد و نقطه و خط تنها مفاهیمی هستند که به صورت قراردادی ساخته شده‌اند.
لوح توحید اوست ساده ز حرف
مغز حرف است این حدیث شگرف
هوش مصنوعی: داستان توحید او ساده و بی‌پیرایه است. در حقیقت، عمق کلام او از خود کلام مهم‌تر است و این نکته تنها در این سخن نهفته است.
حرف و صوت انفعال و او ذاتی ست
هر چه گوییم، باد پیماییست
هوش مصنوعی: کلام و صدا تنها نتیجه‌ای از واکنش ما هستند، در حالی که ذات او چیزی بنیادین و اصلی است. هر چیزی که ما بگوییم، مانند بادی است که فقط مسیرش را طی می‌کند.
لب کج نغمه، نیست دستان زن
دم فروبسته، یا زبان الکن
هوش مصنوعی: لبی که به طور نغمه‌ای کج شده، نشان‌دهنده این است که کسی در بیان احساسات یا افکارش مشکل دارد. این شخص ممکن است نتواند به درستی حرف بزند یا حرف‌هایش به خوبی بیان نشود. به عبارت دیگر، او در انتقال مفهوم یا احساسات خود دچار مشکل است.