گنجور

بخش ۳ - فی النعت

ای گهرافروز وجود از نخست
از تو کتاب الله معنی درست
خاتم این نادره وش محضری
فاتحه و خاتمهٔ دفتری
نور ازل طلعت غرای توست
طور، شبستانی حرای توست
جودی، اگر مرحله پیما شود
خاک رَهِ وادی بطحا شود
زندگی آموز مسیحا دمت
چشمهٔ حیوان نمی از زمزمت
غایت ایجادی و مقصود کل
اصل وجود همه خار و تو گل
مخزن علمیّ و کمال عمل
مشرق نوری و جمال ازل
مایه ور، از بحر سخایت سحاب
سایه نشین علمت آفتاب
خاک رهت ناصیه سای ملک
عدل تو معمار بنای فلک
سرمه کش دیدهٔ امید و بیم
گلشن ایجاد به خلق عظیم
شمع رخت انجمن افروز دل
داغ غمت برق هوس سوز دل
پیش لوای صف پیغمبران
پیش عطای کف دریادلان
خاک رهت جبهه تسلیمها
جزیه ده فقر تو اقلیمها
می برم از دولت ارشاد تو
طاعت ابن عم و اولاد تو

اطلاعات

وزن: مفتعلن مفتعلن فاعلن (سریع مطوی مکشوف)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ای گهرافروز وجود از نخست
از تو کتاب الله معنی درست
هوش مصنوعی: ای روشنای وجود، از ابتدا معنی حقیقی کتاب خداوند از تو نشأت گرفته است.
خاتم این نادره وش محضری
فاتحه و خاتمهٔ دفتری
هوش مصنوعی: این جمله به بیان اهمیت و ارزش یک چیز می‌پردازد. آنچه که در ابتدا و انتها آمده، نشان‌دهنده‌ی آغاز و پایان یک داستان یا ثبت‌نام در دفتر است. این اشاره به این دارد که این موجودی نادر و باارزش، فراتر از ظواهر است و در پایان به یک نتیجه یا جمع‌بندی مشخص می‌رسد.
نور ازل طلعت غرای توست
طور، شبستانی حرای توست
هوش مصنوعی: نور ازلی که در اینجا به آن اشاره شده، نماد زیبایی و وجود توست. به عبارتی دیگر، صورت زیبا و روشنت مانند کوهی است که در دل شبستانی روشن و الهام‌بخش قرار دارد.
جودی، اگر مرحله پیما شود
خاک رَهِ وادی بطحا شود
هوش مصنوعی: اگر جودی به مراحل پیشرفت دست یابد، خاک سرزمین بطحا خواهد شد.
زندگی آموز مسیحا دمت
چشمهٔ حیوان نمی از زمزمت
هوش مصنوعی: به زندگی یاد بگیر که چون مسیحا هستی و مانند چشمه‌ای که از دل زمین زنده می‌شود، باید همواره در زندگی جویای نیکی و زنده بودن باشی.
غایت ایجادی و مقصود کل
اصل وجود همه خار و تو گل
هوش مصنوعی: هدف اصلی و نهایت خلقت، از هر چیزی که وجود دارد، به ویژه خارها و گل‌ها، با هم ارتباطی عمیق دارد. در واقع، وجود خارها برای تجلی زیبایی گل‌ها ضروری است.
مخزن علمیّ و کمال عمل
مشرق نوری و جمال ازل
هوش مصنوعی: منبعی از دانش و انجام دادن کارهای نیک هستی، نور تابان و زیبایی همیشگی.
مایه ور، از بحر سخایت سحاب
سایه نشین علمت آفتاب
هوش مصنوعی: ای آدم مایه‌دار، از دریای سخاوت تو، ابرها در سایه‌ات قرار گرفته‌اند و علمت مانند آفتاب می‌درخشد.
خاک رهت ناصیه سای ملک
عدل تو معمار بنای فلک
هوش مصنوعی: خاک راه تو بر سر ملک و حکومت عدل تو، پایه‌گذار ساختمان آسمان است.
سرمه کش دیدهٔ امید و بیم
گلشن ایجاد به خلق عظیم
هوش مصنوعی: چشم‌های پرامید و نگران من، مانند سرمه‌ای است که به زیبایی گلشن می‌افزاید و آن را در دل مردم جای می‌دهد.
شمع رخت انجمن افروز دل
داغ غمت برق هوس سوز دل
هوش مصنوعی: شمعی که زیبایی تو را در جمع روشن می‌کند، دل من به خاطر غم تو آتش می‌زند و اشتیاق به تو مانند برقی است که این دل را می‌سوزاند.
پیش لوای صف پیغمبران
پیش عطای کف دریادلان
هوش مصنوعی: در زیر پرچم پیامبران و در حضور بخشش‌های دریادلان، قرار داریم.
خاک رهت جبهه تسلیمها
جزیه ده فقر تو اقلیمها
هوش مصنوعی: خاک مسیر تو به قدری ارزشمند است که انسان‌ها در برابر آن تسلیم می‌شوند. فقر تو موجب شده است که مناطق زیادی تحت تاثیر قرار بگیرند.
می برم از دولت ارشاد تو
طاعت ابن عم و اولاد تو
هوش مصنوعی: من از نعمت راهنمایی تو بهره‌مند شده‌ام و به خاطر تو به اطاعت از پسرعمو و فرزندانت پرداخته‌ام.