گنجور

شمارهٔ ۲۶

فرخ همای دولت و سعد سپهر ملک
ای آنکه سایه ات به جهان فربهی دهد
در سایه مبارک شاه جهان ترا
اقبال و بخت و دولت و تاج و مهی دهد
هرجا که موکب تو شبیخون برد ظفر
با باد مرکبان ترا همرهی دهد
دور سپهر هر چه تو رغبت کنی کند
دست زمانه آنچه تو فرمان دهی دهد
گر پرتوی ز رای تو بر جرم مه فتد
حالی هلال یکشبه را فربهی دهد
از هول آتش سر تیغ تو سیر چرخ
تن در گریز و شعبده روبهی دهد
هر حامله که نور سنانت فتد بر او
ناگه به چشم های جنینش اکمهی دهد
خورشید خنجرت ز سر سمت معرکه
شبهای عمر خصم ترا کوتهی دهد
تاثیر ماه رایت تو روی خصم را
در بوستان معرکه رنگ بهی دهد
دشمن گر از دریغ دمی سرد برکشد
فصل تموز را صفت دی مهی دهد
شاها امید هست مراکز قبول تو
اقبال طالع بد ما را بهی دهد
دارند چشم آن دل و گوشم که لطف تو
یک لحظه گوش و دل به حدیث رهی دهد
در بزم عشرت این فلک آبگینه رنگ
دورم همه ز شیشه و جام تهی دهد
دانی که بنده پرده دریده ست همچو گل
از بسکه دل به قد چو سرو سهی دهد
اندوه عشق خیمه زند بر در دلش
هر کس که دل به عشق بت خرگهی دهد
عقل از طریق عشق به صد مرحله ست دور
هر تن که دل به عشق دهد ز ابلهی دهد
از پای پیل حادثه گر دست گیریم
بر عرصه مراد سپهرم شهی دهد
جز باد صبح کیست کسی کو به شرح و بسط
شه زاده را ز قصه من آگهی دهد

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

فرخ همای دولت و سعد سپهر ملک
ای آنکه سایه ات به جهان فربهی دهد
هوش مصنوعی: تو ای کسی که سایه‌ات به جهان برکت و رونق می‌بخشد، خوشبختی و سعادت و نعمت را برای مردم به ارمغان می‌آوری.
در سایه مبارک شاه جهان ترا
اقبال و بخت و دولت و تاج و مهی دهد
هوش مصنوعی: در سایه روشنی که شاه جهان دارد، برای تو خوشبختی، شانس، موفقیت و تاج و تَهدیه‌ای بزرگ فراهم می‌شود.
هرجا که موکب تو شبیخون برد ظفر
با باد مرکبان ترا همرهی دهد
هوش مصنوعی: هر جا که پادشاهی و عظمت تو به پیروزی رسد، موفقیت و کامیابی در آنجا با قافله‌ات همراهی خواهد کرد.
دور سپهر هر چه تو رغبت کنی کند
دست زمانه آنچه تو فرمان دهی دهد
هوش مصنوعی: هر چه را که تو بخواهی، زمانه به آن سمت می‌رود و آنچه را که تو بخواهی، به تو خواهد داد.
گر پرتوی ز رای تو بر جرم مه فتد
حالی هلال یکشبه را فربهی دهد
هوش مصنوعی: اگر نوری از فکر تو بر سطح ماه بتابد، حالتی به هلال یک شبه می‌دهد که مانند ماه پر خواهد شد.
از هول آتش سر تیغ تو سیر چرخ
تن در گریز و شعبده روبهی دهد
هوش مصنوعی: از ترس آتش، سر تیغ تو به سمت چرخش تن می‌گریزد و شعبده‌ی روباهی نمایان می‌شود.
هر حامله که نور سنانت فتد بر او
ناگه به چشم های جنینش اکمهی دهد
هوش مصنوعی: هر زنی که باردار است، اگر ناگهان نوری به او بتابد، همان نور به چشمان جنینش روشنایی می‌بخشد.
خورشید خنجرت ز سر سمت معرکه
شبهای عمر خصم ترا کوتهی دهد
هوش مصنوعی: خورشید همچون خنجری که به سمت میدان می‌تابد، شب‌های عمر دشمن تو را کوتاه‌تر می‌کند.
تاثیر ماه رایت تو روی خصم را
در بوستان معرکه رنگ بهی دهد
هوش مصنوعی: تاثیر چهره‌ی تو بر دشمنان در میدان جنگ، مانند رنگ زیبای گل‌ها در باغچه نمایان می‌شود.
دشمن گر از دریغ دمی سرد برکشد
فصل تموز را صفت دی مهی دهد
هوش مصنوعی: اگر دشمن حتی برای لحظه‌ای هم از کینه‌ورزی دست بکشد، فصل تابستان را به ویژگی‌های سرد و تلخ زمستان توصیف می‌کند.
شاها امید هست مراکز قبول تو
اقبال طالع بد ما را بهی دهد
هوش مصنوعی: ای پادشاه، من به امید تو هستم؛ اگر سرنوشت بدی بر ما حاکم شده باشد، تو می‌توانی ما را مورد لطف و قبول قرار دهی.
دارند چشم آن دل و گوشم که لطف تو
یک لحظه گوش و دل به حدیث رهی دهد
هوش مصنوعی: دل من و گوشم در انتظارند تا لحظه‌ای از لطف تو بهره‌مند شوند و به سخن عشق و محبت تو گوش فرا دهند.
در بزم عشرت این فلک آبگینه رنگ
دورم همه ز شیشه و جام تهی دهد
هوش مصنوعی: در مراسم شادی، آسمان به رنگ شیشه‌ای و درخشان است و همه چیز به نظر می‌رسد که از شیشه و جامی خالی ساخته شده است.
دانی که بنده پرده دریده ست همچو گل
از بسکه دل به قد چو سرو سهی دهد
هوش مصنوعی: می‌دانی که این بنده به اندازه‌ای تحت تاثیر زیبایی تو قرار گرفته که چون گلی شکفته است. او دلش را به قد تو که همچون سرو بلند و زیباست، تقدیم کرده است.
اندوه عشق خیمه زند بر در دلش
هر کس که دل به عشق بت خرگهی دهد
هوش مصنوعی: هر کسی که دل به عشق معشوقی زیبا بسپارد، دلی پر از اندوه و غم خواهد داشت.
عقل از طریق عشق به صد مرحله ست دور
هر تن که دل به عشق دهد ز ابلهی دهد
هوش مصنوعی: عقل از طریق عشق به مراحل بالاتری می‌رسد و هر کسی که دل به عشق بسپارد، از بی‌خودها به شمار نمی‌آید.
از پای پیل حادثه گر دست گیریم
بر عرصه مراد سپهرم شهی دهد
هوش مصنوعی: اگر از حوادث و مشکلات فاصله بگیریم، بر روی زمین، قدرت و موفقیت بزرگی به دست خواهیم آورد.
جز باد صبح کیست کسی کو به شرح و بسط
شه زاده را ز قصه من آگهی دهد
هوش مصنوعی: جز باد صبح، هیچ‌کس نیست که داستان من و به خصوص ماجرای شاهزاده را به خوبی شرح دهد و از آن باخبر باشد.