صابر همدانیشمارهٔ ۲۷
چون همدم اغیار منافق نتوان بود
دور از بر یاران موافق نتوان بود
ز نهار ز دیدار بد اندیش بپرهیز
زیرا که بر این منظره شایق نتوان بود
جز بر رخ معشوق که آیینهٔ عشق است
دل شیفته و مایل عاشق نتوان بود
با سیرت بد، فایده ی صورت خوش چیست؟
مانند گل سرخ شقایق نتوان بود
عذرا روشی تا نبرد دین و دل از کس
آگه خبر از حالت وامق نتوان بود
از صدق و صفا هیچ نکوتر عملی نیست
هر چند زمانی است که صادق نتوان بود
بر خلق خدا ظلم روا می نتوان داشت
هم مسلک یک سلسله سارق نتوان بود
آنانکه بسر منزل مقصود رسیدند
گفتند که پا بست علایق نتوان بود
از (صابر) دلخسته بگوئید بیاران
صامت بنشینید که ناطق نتوان بود
اطلاعات
وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
چون همدم اغیار منافق نتوان بود
دور از بر یاران موافق نتوان بود
هوش مصنوعی: انسان نمی‌تواند به جمع‌های غیرصادق نزدیک شود و از دوستان واقعی خود نیز دور بماند.
ز نهار ز دیدار بد اندیش بپرهیز
زیرا که بر این منظره شایق نتوان بود
هوش مصنوعی: از ناهار و از ملاقات با افراد بد اندیش دوری کن، زیرا در این وضعیت نمی‌توان به زیبایی‌های زندگی امیدوار بود.
جز بر رخ معشوق که آیینهٔ عشق است
دل شیفته و مایل عاشق نتوان بود
هوش مصنوعی: عاشق نمی‌تواند دل در گرو دیگری قرار دهد؛ فقط به روی معشوق که نمایانگر عشق اوست، دل می‌بازد.
با سیرت بد، فایده ی صورت خوش چیست؟
مانند گل سرخ شقایق نتوان بود
هوش مصنوعی: اگر شخصیت و خوبی‌های درونی انسان نیکی نداشته باشد، داشتن ظاهری زیبا و خوش‌چهره چه فایده‌ای دارد؟ مانند این است که زیبا بودن گل سرخ نمی‌تواند به اندازه شقایق‌ها باشد که زیبایی‌شان در دل و باطن آن‌هاست.
عذرا روشی تا نبرد دین و دل از کس
آگه خبر از حالت وامق نتوان بود
هوش مصنوعی: اگر کسی در مورد جدال دین و دل آگاهی نداشته باشد، نمی‌تواند از حال و وضعیت وامق (شاعر و عاشق معروف) باخبر شود. عذرا (معشوق) روشی دارد که از این مشکلات دور باشد.
از صدق و صفا هیچ نکوتر عملی نیست
هر چند زمانی است که صادق نتوان بود
هوش مصنوعی: هیچ عملی بهتر از صداقت و صفا وجود ندارد، هرچند ممکن است گاهی نتوان به خوبی صادق بود.
بر خلق خدا ظلم روا می نتوان داشت
هم مسلک یک سلسله سارق نتوان بود
هوش مصنوعی: بر مردم ظلم و ستم نمی‌توان کرد و نمی‌توان هم‌پیمان و همراه گروهی دزد و سارق بود.
آنانکه بسر منزل مقصود رسیدند
گفتند که پا بست علایق نتوان بود
هوش مصنوعی: کسانی که به هدف نهایی خود دست یافته‌اند، می‌گویند که نمی‌توان در دام وابستگی‌ها و تعلقات ماند.
از (صابر) دلخسته بگوئید بیاران
صامت بنشینید که ناطق نتوان بود
هوش مصنوعی: از صبر و استقامت خسته شده‌ام، پس بیایید سکوت کنیم. در چنین شرایطی، دیگر نمی‌توانیم صحبت کنیم.