شمارهٔ ۱۵
یار رقیب دیده، سزایش ندیدن است
دندان کرم خورده، علاجش کشیدن است
باید که عضو عضو تو کوشند بهر شکر
آن سانکه شکر گوش، نصیحت شنیدن است
پاداش یک دقیقه که غافل شوی ز حق
یک عمر پشت دست بدندان گزیدن است
برخیز و باش از گذر عمر بهره مند
وقت سحر که باد صبا در وزیدن است
چیزی که کفر محض بود در طریق عشق
غافل ز یاد خسته دلان آرمیدن است
آزاده مرغ باش، که از بهر ماکیان
تا روی بام خانه مجال پریدن است
از پایبست زلف نکویان مجو قرار
گنجشک دامدیده، دلش در تپیدن است
گلچین، مهارتی بهسزا بایدش رفیق
آنجا که نوک خار مرادش خلیدن است
جائیکه عندلیب صفت صبر می توان
(صابر) چو گل چه جای گریبان دریدن است
اطلاعات
وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
یار رقیب دیده، سزایش ندیدن است
دندان کرم خورده، علاجش کشیدن است
هوش مصنوعی: دوستانه وقتی کسی را میبینیم که به جای محبت، حسادت و رقیبداری دارد، باید دوری از او را انتخاب کنیم؛ مانند مشکل دندانی که از کرم خوردگی رنج میبرد و تنها راه حلش کشیدن آن دندان است.
باید که عضو عضو تو کوشند بهر شکر
آن سانکه شکر گوش، نصیحت شنیدن است
هوش مصنوعی: هر یک از اجزای وجود تو باید در تلاش باشند تا شکرگزار خوبی برای تو باشند، به گونهای که مانند شکر در گوش، نصیحت و پند را بشنوند.
پاداش یک دقیقه که غافل شوی ز حق
یک عمر پشت دست بدندان گزیدن است
هوش مصنوعی: اگر در یک لحظه از حق غافل شوی، پاداش آن یک عمر حسرت و اندوه خوردن بر دست خودت خواهد بود.
برخیز و باش از گذر عمر بهره مند
وقت سحر که باد صبا در وزیدن است
هوش مصنوعی: از خواب بیدار شو و در این دورهی کوتاه زندگی از فرصتها بهرهمند شو. صبح هنگام زمانی مناسب است که نسیم صبحگاهی در حال وزیدن است.
چیزی که کفر محض بود در طریق عشق
غافل ز یاد خسته دلان آرمیدن است
هوش مصنوعی: چیزی که به طور کامل بیخدا و بیایمان است، در مسیر عشق به فراموشی سپرده و به یاد دلهای خسته و غمگین استراحت میدهد.
آزاده مرغ باش، که از بهر ماکیان
تا روی بام خانه مجال پریدن است
هوش مصنوعی: آزاد و تنها زندگی کن، چرا که زندگی برای افرادی که در قید و بند هستند، محدودیتها و کمبودهایی دارد. مانند مرغی که به خاطر ماکیان دیگر فقط میتواند بر روی بام بپرد و نمیتواند از آزادی و پرواز واقعی برخوردار باشد.
از پایبست زلف نکویان مجو قرار
گنجشک دامدیده، دلش در تپیدن است
هوش مصنوعی: از ریشه و بنیاد زیباییهای ظاهری این دنیا توقع آرامش نداشته باش، چون دل گنجشک اسیر دام همیشه در تپش و بیقراری است.
گلچین، مهارتی بهسزا بایدش رفیق
آنجا که نوک خار مرادش خلیدن است
هوش مصنوعی: برای گلچینی از گلها، باید مهارت زیادی داشته باشی، به ویژه در مکانهایی که اهداف و آرزوهای سخت و دشوار وجود دارد.
جائیکه عندلیب صفت صبر می توان
(صابر) چو گل چه جای گریبان دریدن است
هوش مصنوعی: در جایی که پرندهای مانند بلبل با صبر و آرامش زندگی میکند، دیگر چه دلیلی برای آه و ناله و شکایت وجود دارد؟